Ongrés

From Wikipedia, the free encyclopedia

Ongrés

L'ongrés es una lenga finoogrica d'Euròpa Centrala. Es la lenga oficiala d'Ongria, a mai se parla dins de regions ongresas de Serbia, Eslovaquia, Ucraïna, Croàcia e Romania, e tanben (dempuèi lo 1èr de mai de 2004) es oficiala dins l'Union Europèa.

Faits en brèu Region, Locutors ...
Ongrés
magyar nyelv  magyar
RegionEuròpa Centrala
Locutors14 milions (2023)[1]
TipologiaSOV
Classificacion lingüistica
Lengas oralicas
Estatut oficial
Oficial deOngria
Union Europèa
Serbia (Voivodina)
Àustria (Burgenland)
Eslovènia (Prekmurje)
Minoritats significativasRomania (Transilvània)
Eslovaquia
Croàcia
Ucraïna
Estatut de conservacion
Menaçat

CRCritically endangered (En dangièr critic)
SESeverely endangered (En dangièr sevèr)
DEDevinitely endangered (En dangièr definitiu)
VUVulnerable (Vulnerable)
Segur

NENot Endangered (Non en dangièr)
ICHEL Red Book: Not Endangered

Classada coma lenga segura (NE) per l'Atlàs de las lengas menaçadas dins lo mond

Còdis lingüistics
ISO 639-1hu
ISO 639-2hun
ISO 639-3hun
Ethnologuehun
Glottologhung1274
Linguasphere41-BAA-a
ASCL3301
IETFhu
Mòstra
Article primièr de la Declaracion dels Dreches de l'Òme en ongrés:

1. cikk

Minden emberi lény szabadon születik és egyenlő méltósága és joga van. Az emberek, ésszel és lelkiismerettel bírván, egymással szemben testvéri szellemben kell hogy viseltessenek.
Mapa
Thumb
Zonas d'Euròpa Centrala amb locutors d'ongrés
Tampar

Fonetica e escritura

Alfabet

A l'origina aquesta lenga fasiá servir un sistèma d'escritura runica (rovásírás, székely rovásírás o simplament rovás), pr'aquò Sant Estève, lo primièr monarca del Reialme d'Ongria entamenèt una reforma per adoptar l'alfabet latin parallèla a la conversion al cristianisme que se faguèt lo país. Uèi s'emplega una varianta d'aqueste alfabet amb qualques letras particularas, amb d'accents per las vocalas (coma ő i ű), e de combinasons de consonas (digrafs) coma gy, cz o sz que son particularas a aquesta lenga.

Lèxic de basa

  • Szervusz (o forma corta szia – Adieu (a una persona)
  • Sziasztok / Szervusztok – Adieussiatz (per mai d'una persona)
  • Hogy vagy? – Cossí va? (informal)
  • Hogy van? – Cossí va? (formal en vossejar)
  • Hogy vagytok? – Cossí anatz? (per mai d'una persona)
  • Jól vagyok, köszönöm – Va plan, mercé
  • Jó reggelt – Bonjorn (de matin)
  • Jó napot – Bonjorn (lo demai del jorn nap es jorn o/e solelh)
  • Jó estét – Bona nuèch
  • Viszontlátásra (o forma corta viszlat) – Adieu (per partir)
  • Igen – Òc
  • Nem – Non
  • Köszönöm – Mercé
  • Köszönöm szépen – Mercé plan
  • Köszi – Mercé (colloquial)
  • Szivesen – De res
  • Bocsánat! – Perdon!
  • Károly vagyok – Soi Karoly (Carles)
  • Értem – Compreni
  • Nem értem – Compreni pas
  • Nem tudom - Sabi pas
  • Hol van...? – Ont es...?
  • Nyitva dobèrt
  • Zarva barrat

Distribucion geografica actuala

Mai d'informacions País, Parlants ...
PaísParlants
Ongria9.500.000-10.000.000 (2001)
Romania
(principalament Transilvània)
1.443.970 (2002)
Eslovaquia520,528 (2001)
Serbia
(principalament a Voivodina)
293.299 (2002)
Ucraïna
(principalament a la Transcarpàcia)
149.400 (2001)
Estats Units117.973
Canadà75.555 (2001)
Israèl70.000
Àustria
(principalament a Burgenland)
22.000
Croàcia16.500
Eslovènia9.240

Total12.000.000-13.000.000
Tampar
Fònt: Ethnologue

Vejatz tanben

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.