Pau

comuna francesa de la Nòva Aquitània From Wikipedia, the free encyclopedia

Pau
Remove ads

Pau (en occitan: [ˈpaw]; en francés: [ˈpo]) qu'ei la capitala de Bearn e que'n vadó a la seguida d'Ortès e de Morlans. Qu'ei tanben la prefectura deu departament francés deus Pirenèus Atlantics, departament qui amassa Bearn dab l'encontrada gascona deu Baish Ador e dab las províncias bascas de Sola, de la Baisha Navarra e de Labord.

Vila d'Occitània
Faits en brèu Descobridor o inventaire, Data de descobèrta ...
Remove ads
Thumb
Lo gave de Pau dab lo castèth e lo campanèr deu Parlament de Navarra

Lo gentilici qu'ei palés -esa, palenc -a o paulin -a (reconstruccion recenta) [cal referéncia] prononciat [paw'liŋ] (dab èna nasau velara).

Remove ads

Simbòls

Thumb
Escut de Pau
  • Escut : que's tracta d'armas parlantas puish que representa los paus qui son supausats batejar la vila e un paon prononciat com «Pau» en bearnés. Lo Noste Enric qu'i ei mentavut dab la letra H (peu francés "Henry") e lo nombre IV (que s'apèra Enric IV de França o Enric III Navarra) ; lo son brèç, ua carapaça de tartuga, qu'ei hicat en cap de l'escut.
Thumb
Pau ancian
Thumb
Pau ancian

Las autas armas mei ancianas que's blasonan atau :deu camp d'azur cargat tres paus d'argent, duas vacas d'aur afrontadas e d'un paon d'azur arrollant en cap e ua auta version mei anciana :d'argent cargat de tres paus de golas e d'un paon d'azur pausat suber eth deu mieitan.

Remove ads

Geografia

Perimètre deu territòri

Comunas confrontantas de Pau
Lons Montardon Buròs,
Morlans
Vilhèra Thumb Idron
Juranson Gelòs Visanòs, Masèras e Leson per un qüadripunt

Toponimia

Las formas ancianas que son Castrum de Pado, en 1154 (Carta de Barcelona; [qu'ei ua latinizacion : en catalan lo resultat que seré *Pau]), Castellum de Pal, au sègle XII, Palum, en 1286, Pau, en 1385, Lo pont de Pau, en 1484, Sant Martii de Pau, en 1488. La prononciacion qu'ei [ˈpaw] [1].

Lo nom que vieneré d'un tipe preïndoeuropèu *pal-, deu sens de «montanha arrocosa ; la forma que seré palum, analòga au latin palus, « pau » [2] (Dauzat e Rostaing non precisan pas s'aquera analogia supausa ua influéncia deu mot latin). Per Miquèu Grosclaude, que's cau mauhidar deus blasons e la preséncia d'un paon ([paw] en bearnés) non a pas cap valor toponimica. D'autes, com lo quite Vastin Lespin, qu'an supausat que i averé ua palencada, donc paus, au torn deu castèth; mei lo mot que seré au plurau. Pau que vien meilèeu d'ua arrasic preïndoeuropèa *pal o *bal e lo sens que seré «ròc escarpat» , çò qui convien per l'endret on lo castèth e la vila anciana son situats [1].

Istòria

Thumb
Barri vielh deu Hedàs

Pendent los purmèrs sègles, l'istòria paulina que's con·hon dab l'istòria deu son castèth, apitat peus vescomtes de Bearn entà contarotlar lo güà suu gave e qui los sons paus e bategèn la futura ciutat. Gaston Fèbus que ahortí aquesta hortalessa dens lo son projècte arquitecturau de gran endom qui acompanhè lo son saunei de bastir un Estat pirenenc. D'aqueth temps, totun, la vila qu'èra chic de causa e la capitala bearnesa b'èra Ortès.

Dab Enric II de Labrit, Pau que vadó capitala deu Reiaume de Navarra (lo navèth títol aquesit peus vescomtes de Bearn) e lo castèth que ho modernizat (dens l'estil reneishentista viengut d'Itàlia) entà arcuélher la navèra cort reiau (dab la regina Margalida de Navarra).

Qu'ei dens aqueth castèth que vadore lo Noste Enric, futur rei de França.

En 1620, dab l'integracion de Bearn dens lo reiaume de França, Pau non demorè pas sonque lo sèti deu Parlament de Navarra e que demorè estremat deus grans eveniments istorics.

Thumb
Pau au començament deu sègle XXau

La Revolucion e las Guèrras Napoleonianas que desvelhèn la ciutat ; en 1790, Pau que vadó capitala deu departament navèth deus Baishs Pirenèus e l'Napoleon Bonaparte que s'interessè a la ciutat paulina en decidint lo purmèr de restaurar las rueinas deu castèth e en tot bastir la rota Pau-Saragossa e lo Haràs Nacionau de Gelòs. En mei d'aquò, lo passatge de l'armada anglesa de Wellington que marquè lo començament de l'establiment d'ua comunautat britanica en cèrcas deu microclima paulin (vantat peu mètge Alexandre Taylor) e deus sons païsatges vantats peus romantics. Aquesta comunautat hèra rica qu'adaptè la ciutat au son biais de víver modèrne e modernista en favorizant, dab l'ajuda de las autoritats locaus, la bastison deu Baloard deus Pirenèus, deu casinò e deu purmèr gòlf bastit suu continent europèu.

Au començament deu sègle XX, lo medish clima paulin qu'encoratgè los hrairs Wright a apitar a Pau la purmèra escòla d'aviacion deu món.

Remove ads

Patrimòni e curiositats

Thumb
Lo funicular de Pau

Administracion

Mai d'informacions Periòde, Identitat ...

Demografia

modificar « persona »
 v · d · m 		 Evolucion demografica
Populacion comunala actuala (2013): 77575, totala: 79260
179318001806182118311836184118461851
8 756 8 465 9 293 11 444 11 285 12 607 13 841 16 170 16 196
185618611866187218761881188618911896
18 671 21 881 24 563 27 300 28 908 29 971 30 624 33 111 33 012
190119061911192119261931193619461954
34 268 35 044 37 149 35 665 37 711 38 962 40 451 46 158 48 320
196219681975198219901999200620072008
59 937
 74 005
 83 498
 83 790
 82 157
 78 732
 83 903
 84 978
 84 036
85 804
20092010
82 763
84 453		 81 166
82 776
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE
Evolucion de la populacion 1962-2008
Evolucion de la populacion 1962-2008

Remove ads

Espòrt

Lòcs e monuments

Personalitats ligadas dab la comuna

Véser tanben

Ligams extèrnes

Nòtas

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads