Politica

La politica^{[nòta 1]} designa l'ensems d'activitats e modalitats que son associadas a la presa de decision comunitària, o autras formas de relacion de poder en grop, coma l'autoritat d'un Estat. ^[1] Lo mot proven del grèc ancian polis, es a dire la ciutat; dins un sens mai estreit, lo tèrme politica remanda a la ciutadanetat, l'execucion del poder o l'oposicion politica.^[2]

Las sciéncias politicas son una branca de las sciéncias socialas qu'estúdian particularament los cambiaments relatius a l'Estat.^[3] La politica es ligada a la compreneson del poder qu'inclutz la promocion d'un punt de vista politc, la negociacion amb un autre partit, la creacion de leis, e l'exercici intèrn o extèrn de la fòrça sus sos opausants.^[4][5]

Doctrinas e ideologias politicas

Article detalhat: Ideologia.

La doctrina politica es un concèpte de principis e de valors de basa que defendon que s'apièjan una estrategia e dels plans d'accions.^[6]

Dempuèi la Revolucion Francesa, las ideologias politicas e lors simpatisants se reconeisson coma apartenissent a una posicion de dreita o d'esquèrra. Totas las concepcions politicas s'estructuran a l'entorn de dos axes principals: l'economia e la societat. L'axe economic se dividís en doas ideologias opausadas, esquèrra e dreita, formant aital una linha orizontala. Tot parièr, l'axe social se compausa de doas autras ideologias opausadas, l'autoritarisme e lo libertarisme,^{[7][8][9][10]} creant una linha verticala. Aqueles dos axes combinats forman una carta ideologica ont emergent quatre sistèmas màgers: lo totalitarisme, lo conservatisme, lo socialisme e lo liberalisme. Lo punt d'interseccion d'aquelas doas linhas es generalament considerat coma lo centre politic.

Nòtas

1. Del latin polīticus, del grèc ancian πολιτικός politikós, masculin de πολιτική politikḗ, significant «de, per o relatiu als ciutadans».