Rius (Volvèstre)

Rius (Rieux-Volvestre en francés) es ua comuna lengadociana de Volvèstre, probablament lingüisticament gascona, situada dens le departament de la Hauta Garona e la region administrativa d'Occitània, ancianament de Miègjorn-Pirenèus.

Vila d'Occitània

Rius Rieux-Volvestre
Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Anciana catedrala e vilatge de Rius
Armas
Geografia fisica
Coordenadas	43° 15′ 30″ N, 1° 11′ 53″ E
Superfícia	32,38 km²
Altituds  · Maximala  · Mejana  · Minimala	343 m 218 m 195 m
Geografia politica
País	Lengadòc
Parçan	Volvèstre
Estat	França
Region 76	Occitània
Departament 31	Nauta Garona
Arrondiment 311	Murèth
Canton 3127	Autariba (caplòc deu canton de Rius abans 2015)
Intercom 243100658	CC de Volvèstre
Cònsol	Maryse Vézat-Baronia (2020-2026)
Geografia umana
Populacion Populacion totala (2018)	2 595 ab. Evolucion de la populacion 2 650 ab.
Densitat	80,02 ab./km²
Autras informacions
Còde postal	31310
Còde INSEE	31455

Geografia

Es una comuna de l'Airal urban de Tolosa.

Comunas a l'entorn.

Perimètre deu territòri

Comunas confrontantas de Rius

Salas de Garona (delà Garona)	Carbona	La Trapa
Sent Julian de Garona (delà Garona)		Malholàs
Gençac de Garona Gotavernissa	Montesquiu de Volvèstre

Toponimia

Panèl de Rius.

Las fòrmas ancianas que son Rivis en 1231, 1257, 1454, Rivorum, shens data ^[1], de Rivis en 1268 ^[2].
Rius que ven deu latin rivus, « arriu » ^[2],[3].
Segon Negre, Rius que ven de l'occitan riu, au plurau. La vila qu'es situada dens ua vòuta d'Arisa e a la punta d'un petit afluent. Le nom qu'es un arcaïsme pr'amor le nom comun sus plaça es arriu ^[4]. Se le nom es le de l'epòca de sa fixacion, aqueth airau èra moderadament gascon.

Istòria

Pendent l'Ancian Regime, Rius qu'èra (de segur) de la diocèsi civila de Rius, doncas de la província de Lengadòc, de la generalitat de Tolosa, de la diocèsi de Rius, de la senescaucia de Tolosa. En 1790, Rius qu'èra caplòc de districte e de canton, en 1801 lo canton qu'estoc, çò sembla, suprimit e la comuna de Rius estacada au canton de Montesquiu de Volvèstre; en l'an XII (1804-1805), que restabliguèron le canton. En 1790, le nom de la comuna qu'èra Rieux et Saint-Hilaire. La glèisa qu'es devath le patronatge de Nòstra Dòna (d'après l' Ordo) ^[5]. La parròquia de Saint-Hilaire-[sur-Arize] qu'èra de la diocèsi de Rius e de la senescaucia de Tolosa ^[6]. Le lòc, a l'èst-nòrd-èst de Rius, sembla desparegut.
Le nom francés oficial, tradicionalament Rieux, que vengoc Rieux-Volvestre en 2009.^[7].

L'Epòca Contemporanèa qu'estoc la d'un declin demografic e probablament economic. En 1793, ambe un territòri de talha en gròs comparable a Carbona, les duas comunas qu'avian ua populacion comparable. Que creishèn d'un biais comparabla dinc au recensament de 1861. Brutalament, Rius que comencèc a baishar, mentre Carbona que's mantengoc. En 1911, Rius qu'èra a 1605 abitants e Carbona a 2393, quitament 50% de mèi. E la diferéncia que contunhèc de créisher. Recentament, Carbona que profitèc mèi de la rurbanizacion que Rius, estant que's mèi près de Tolosa. L'explicacion qu'es probablament devuda a la reorganizacion de las comunicacions. Que i a la linha de camin de hèr Tolosa-Baiona qui passa a Carbona e pas a Rius, mesa en servici dens las annadas 1860, mès que cau tanben gaitar las rotas en utilizant - ambe prudéncia ! - las mapas istoricas. En mèi de la rota de Volvèstre Carbona-Rius-Montesquiu, que i avia un axe de Lesat a la region de Casèras en passant per Rius. Entre Carbona e Lesat per La Caunha, que creèn ua rota navèra qu'escala les pois a l'èst de la vila. Que data de l'epòca entre la mapa d'Estat-Major e la mapa de las annadas 50. D'aqueth temps ua partida de la rota de Rius a Casèras, qui devia aver tròp de contorns, qu'estoc copada. Per anar de Lesat a Casèras, que cau ara passar per Carbona. E Rius qu'es a 6 km de Carbona, la concurréncia qu'es inevitabla. Que i a 673 emplecs a Rius e 2230 a Carbona. Carbona, proporcionalament, qu'es mei comerciala e industriala que Rius ^[8],[9].

Administracion

Lista deus cònsols successius

Periòde		Identitat	Etiqueta	Qualitat
març de 2008	(2026)	Maryse Vézat-Baronia	PS	retirada de l'nsenhament, conselhèra generala, puèi departamentala (2011-), 1èra vice presidenta deu Conselh Departamentau (2022-)
març de 1971	2008	Adolphe Ruquet	PS	director de collègi, conselhèr generau (1973-2011)
març de 1965	1971	Paul Oziouls-Toulouse	divèrs dreta	notari, ancian resistent, conselhèr general (1967-1973)
mai de 1935	1965	Mathieu Lacombe	SFIO	conselhèr generau (1945-1967)
decembre de 1919	1935	Auguste Marie Henri de Lapasse-Houmagne		conselhèr generau (1919-1945)
	1919
Totas las donadas non son pas encara conegudas.

• Abans la refòrma cantonala de 2014, aplicada en 2015, la comuna èra del canton de Rius (caplòc); es ara del canton d'Autariba.

Demografia

modificar « persona »  v · d · m  Evolucion demografica Populacion comunala actuala (2013): 2591, totala: 2640
1793	1800	1806	1821	1831	1836	1841	1846	1851
1 689	1 952	2 122	1 894	1 994	1 994	2 128	2 195	2 305
1856	1861	1866	1872	1876	1881	1886	1891	1896
2 467	2 546	2 257	2 211	2 051	1 999	1 847	1 861	1 815
1901	1906	1911	1921	1926	1931	1936	1946	1954
1 586	1 655	1 605	1 374	1 338	1 255	1 301	1 263	1 350
1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006	2007	2008
1 218	1 194	1 243	1 462	1 721	1 900	2 306	2 352	2 401 2 458
2009	2010
2 443 2 502	2 486 2 544
Fonts
Base Cassini de l'EHESS - Nombre retengut a partir de 1962 : Populacion sens comptes dobles - Sit de l'INSEE Evolucion de la populacion 1962-2008

• En 2018 la populacion èra de 2595 abitants e la densitat èra de 80,14 ab/km².

Lòcs e monuments

• 
  ostau deu sègle XIV en faça la catedrala.
• 
  L'ostau de comuna.
• 
  Ostau Laguens.
• 
  Catedrala de la Nativitat de Maria.
• 
  Campanèr de la catedrala.
• 
  Camin de ronda.
• 
  L'orguena.
• 
  La bancada.
• 
  Ua misericòrdia.
• 
  L'autar deu còr deus canonges.
• 
  monument sepulcrau deus avesques.
• 
  Colanats plaça de Lastic.
• 
  Pont de Lajós.
• 
  Pont d'Auriac ambe capèra.

Clicatz sus una vinheta per l’agrandir.

Personalitats ligadas ambe la comuna

Véser tanben

• Comunas de la Nauta Garona

Ligams extèrnes