Sciéncia auxiliara de l'istòria

Lei sciéncias auxiliaras de l'istòria (ò sciéncias fondamentalas de l'istòria) son un ensemble de disciplinas scientificas e tecnicas que permèton l'esplecha ò la critica dei fònts e deis elements utils au trabalh de recèrca istorica. Lor nombre aumenta pauc a cha pauc amb l'aparicion de disciplinas auxiliaras novèlas, generalament après un progrès tecnic permetent d'estudiar d'aspèctes novèus dei documents ò dei vestigis.

Lista dei sciéncias auxiliaras de l'istòria

I a de centenaus de sciéncias e de tecnicas que pòdon aver un ròtle dins l'estudi d'elements istorics. La lista aicí dessota prepausa quauquei desenaus d'exemples :

• l'archivistica qu'estúdia lo foncionament deis archius.
• l'arqueologia assaia de reconstituir lo passat a partir de l'estudi dei vestigis materiaus laissats per lei societats precedentas.
• la codicologia es l'estudi dei libres manuscrits.
• la cronologia que son objectiu es de datar leis eveniments istorics.
• la dendrocronologia qu'es una disciplina fisicoquimica destinada a datar de pèças de fusta.
• la diplomatica es l'estudi de l'estructura dei documents oficiaus.
• l'epigrafia que permet d'analizar leis inscripcions realizadas sus de materiaus imputrescibles per lei datar e lei plaçar dins son contèxte.
• l'eraudica es l'estudi dei blasons.
• la genealogia que reconstituís lei familhas.
• la geografia es l'estudi dei fenomèns fisics, biologics e umans que se debanan sus la planeta.
• la geologia es l'estudi deis estructuras morofologicas de la Tèrra.
• l'istoriografia es l'estudi de la sciéncia istorica, es a dire dau biais d'escriure l'istòria.
• la lingüistica qu'es la sciéncia dei lengatges.
• la numismatica qu'es centrada sus l'identificacion dei monedas.
• la paleografia qu'estúdia lei tèxtes manuscrits per permetre sa lectura e comprendre l'evolucion de l'escritura ò lei condicions aguent permés la redaccion dau document.
• la paleopatologia es l'estudi dei malautiás dei populacions passadas.
• la papirologia es l'estudi dei papirús ancians.
• la prosopografia qu'es especializada dins l'estudi dei biografias.
• la sigillografia s'interessa a l'estudi dei sagèus.
• la toponomia es l'estudi dei noms de luòc.
• la vexillologia qu'es l'estudi dei drapèus e dei blasons.