ହେପାଟାଇଟିସ ଇ

ହେପାଟାଇଟିସ ଇ ହେଉଛି ହେପାଟାଇଟିସ ଇ ଭୁତାଣୁ (HEV)ଦ୍ୱାରା ଯକୃତର ସଂକ୍ରମଣ ଯୋଗୁ ହୁଏ; ଏହା ଏକ ପ୍ରକାର ଭୁତାଣୁ ଜନିତ ଯକୃତ ପ୍ରଦାହ ରୋଗ | ^{[୨] [୧]} ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ଥକ୍କା, ବାନ୍ତି, ଯକୃତ ଉପରେ ଯନ୍ତ୍ରଣା, କଳା ପରିସ୍ରା ଏବଂ ହଳଦିଆ ଚର୍ମ ଇତ୍ୟାଦି ଦେଖାଯାଏ; ଯଦିଓ ଅନେକଙ୍କର କୌଣସି ଲକ୍ଷଣ ନଥାଏ | ^[୧] ସଂକ୍ରମିତ ହେବାର ୨ରୁ ୧୦ ସପ୍ତାହ ପରେ ଏହାର ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶିତ ହୁଏ ଓ ଲକ୍ଷଣ ଗୁଡ଼ିକ 2 - 6 ସପ୍ତାହ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହେ । ^[୨] ବେଳେବେଳେ, ଦୁର୍ବଳ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଣାଳୀ ଥିବା ଲୋକଙ୍କଠାରେ ସଂକ୍ରମଣର ସମାଧାନ ହୁଏ ନାହିଁ ଏବଂ ସିରୋସିସ୍ ଭଳି ଜଟିଳ ରୋଗ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଦେଖାଦେଇପାରେ | ^[୧] ଗର୍ଭବତୀ ମହିଳାମାନଙ୍କଠାରେ ଗୁରୁତର ସଂକ୍ରମଣ, ତୀବ୍ର ଯକୃତ ବିଫଳତା ହୋଇପାରେ | ^[୧]

Hepatitis E
Hepatitis E virus
ବିଭାଗ	Infectious disease, gastroenterology
ଲକ୍ଷଣ	Tiredness, nausea, pain over liver, jaundice[୧]
ଆକ୍ରାନ୍ତ ସମୟ	2 to 10 wks after exposure[୨]
ଅବଧି	2 to 6 wks[୨]
କାରଣ	Hepatitis E virus (HEV)[୧]
ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ପଦ୍ଧତି	Blood test[୧]
ସଠିକ ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ	Other types of viral hepatitis, leptospirosis, dengue, malaria[୨][୩]
ପ୍ରତିକାର	Clean water, toilets, vaccination[୨]
ଚିକିତ୍ସା	Symptomatic care, ribavirin (if chronic)[୧]
ପୁନଃପୌନିକ	20 million cases per year[୨]
ମୃତ୍ୟୁ ସାନ୍ଦ୍ରତା	44,000 (2015)[୨]

ମୁଖ୍ୟତଃ ଅପମିଶ୍ରିତ ଓ ଦୂଷିତ ଜଳ ପିଇବାଦ୍ୱାରା ହେପାଟାଇଟିସ ଇ ରୋଗ ବ୍ୟାପିଥାଏ; ଯଦିଓ ଏହା ଦରସିଝା ମାଂସ ଖାଇବାଦ୍ୱାରା ବିସ୍ତାର ହୋଇପାରୁଥିବା ଭୁତାଣୁ ଅଟେ | ^{[୨] [୧]} ଏହା ସାଧାରଣତଃ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସିଧାସଳଖ ବିସ୍ତାର ହୁଏ ନାହିଁ | ^[୧] ଏହା ଏକ ସକରାତ୍ମକ ଭାବନା (ପଜିଟିଭ ସେନ୍ସ), ଅଣ-ବିକଶିତ, ଏକକ-ଷ୍ଟ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍, ଆରଏନଏ (RNA) ଇକୋସାହେଡ୍ରାଲ୍ ଭୁତାଣୁ ଅଟେ | ^[୩] ରକ୍ତ କିମ୍ବା ମଳ ପରୀକ୍ଷାଦ୍ୱାରା ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ ହୋଇପାରେ। ^[୧] ଏହି ରୋଗ ୮ ପ୍ରକାର ଜେନୋଟାଇପ (genotypes) ଭାବରେ ପୃଥକ କରିହେବ, ଯାହା ୪ଟି ସାହାଯ୍ୟରେ ପ୍ରାଥମିକ ଭାବରେ ଲୋକମାନେ ରୋଗଦ୍ୱାରା ସଂକ୍ରମିତ ହୁଅନ୍ତି । ^[୪] ଅନ୍ୟ ପ୍ରକାରର ଭୁତାଣୁ ହେପାଟାଇଟିସ୍ ମଧ୍ୟରେ ଏ, ବି, ସି, ଡି ଏବଂ ଏକ୍ସ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରେ |

ବିଶୁଦ୍ଧ ଜଳ ବ୍ୟବ‌ହାର ଏବଂ ଉପଯୁକ୍ତ ଶୌଚାଳୟ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହି ରୋଗ ପ୍ରତିରୋଧ କରିହୁଏ | ^[୨] ଏଚଇଭି ଟିକା (HEV 239) ଦେଇ ରୋଗ ରୋକିବାକୁ ଚୀନ ଦେଶରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଛି । ^{[୨] [୫]} ଚିକିତ୍ସାରେ ସାଧାରଣତଃ ବିଶ୍ରାମ ଏବଂ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପରିମାଣର ତରଳ ପଦାର୍ଥ ପାନ କରି ଲକ୍ଷଣାତ୍ମକ ଯତ୍ନ କରାଯାଏ | ^[୧] କ୍ରନିକ୍ ରୋଗ କ୍ଷେତ୍ରରେ ରିବାଭିରିନ୍ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇପାରେ | ^[୧] ସନ ୨୦୧୫ରେ ଏହା ଯୋଗୁ ପ୍ରାୟ ୪୪,000 ଜଣ ଲୋକଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା । ^[୨] ଗର୍ଭଧାରଣର ତୃତୀୟ ମାସିକରେ ଏହି ରୋଗ ହେଲେ ପ୍ରାୟ୨୫% ମହିଳା ମରିପାରନ୍ତି | ^[୨]

ସନ ୨୦୧୭ରେ ହେପାଟାଇଟିସ ଇ ରୋଗ ଯୋଗୁ ୧୯ ନିୟୁତରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଥିଲା। ^[୬] ବିକାଶଶୀଳ ଦେଶମାନଙ୍କରେ ଏହା ଦେଖାଯାଏ ବିଶେଷତଃ ଏସିଆରେ ଅଧିକ ଦେଖାଯାଏ | ^{[୧] [୨]} ୧୫ରୁ ୩୦ ବର୍ଷ ବୟସ୍କ ପୁରୁଷମାନେ ସାଧାରଣତଃ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଅନ୍ତି | ^[୭] ନିରାପଦ ଜଳ ମିଳିବା ଅସୁବିଧା ଯୋଗୁଁ ଏହା ଏକ ମହାମାରୀ ହୋଇପାରେ | ^[୨] ହେପାଟାଇଟିସ୍ ଇର ଆରମ୍ଭ ଅତି କମରେ ୧୯୫୫ ମସିହାରେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀରେ ହୋଇଥିଲା । ^[୮] ୧୯୮୩ ମସିହାରେ ଆଫଗାନିସ୍ତାନରେ ହୋଇଥିବା ବିସ୍ଫୋରଣର ଅନୁସନ୍ଧାନ କରୁଥିବା ଋଷିଆର ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହି ଜୀବାଣୁକୁ ପୃଥକ୍ କରିଥିଲେ। ^[୯]