ਜਾਨ ਲੌਕ

ਜਾਨ ਲਾਕ ਐਫਆਰਐਸ (/ˈlɒk/; 29 ਅਗਸਤ 1632 – 28 ਅਕਤੂਬਰ 1704), ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਫਿਜ਼ੀਸ਼ੀਅਨ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਪ੍ਰਬੁੱਧਤਾ ਦੌਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਚਿੰਤਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਅਤੇ "ਕਲਾਸੀਕਲ ਉਦਾਰਵਾਦ ਦਾ ਪਿਤਾ" ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[2][3][4] ਪਹਿਲੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਤੱਖਵਾਦੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ, ਫ੍ਰਾਂਸਿਸ ਬੇਕਨ ਦੀ ਰਵਾਇਤ ਦਾ ਪੈਰੋਕਾਰ, ਜਾਨ ਲਾਕ ਸਮਾਜਿਕ ਇਕਰਾਰਨਾਮਾ ਥਿਊਰੀ ਲਈ ਓਨਾ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।

ਜਾਨ ਲਾਕ
ਜਨਮ	29 ਅਗਸਤ 1632 ਰਿੰਗਟਨ, ਸੋਮਰਸੇਟ, ਇੰਗਲੈਂਡ
ਮੌਤ	28 ਅਕਤੂਬਰ 1704 (ਉਮਰ 72) ਏਸੈਕਸ, ਇੰਗਲੈਂਡ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ	ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ
ਕਾਲ	17ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ (ਆਧੁਨਿਕ ਦਰਸ਼ਨ)
ਖੇਤਰ	ਪੱਛਮੀ ਦਰਸ਼ਨ
ਸਕੂਲ	ਪ੍ਰਤੱਖਵਾਦ, ਸੋਸ਼ਲ ਕੰਟਰੈਕਟ, ਕੁਦਰਤੀ ਕਾਨੂੰਨ
ਮੁੱਖ ਰੁਚੀਆਂ	ਤੱਤ-ਮੀਮਾਂਸਾ, ਗਿਆਨ-ਮੀਮਾਂਸਾ, ਸਿਆਸੀ ਦਰਸ਼ਨ, ਮਨ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ, ਸਿੱਖਿਆ, ਅਰਥਸ਼ਾਸਤਰ
ਮੁੱਖ ਵਿਚਾਰ	Tabula rasa, "government with the consent of the governed", state of nature; rights of life, liberty and property
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਿਸਰੌ, ਪਲੈਟੋ, ਅਰਸਤੂ, ਅਕਵਾਈਨਸ, ਐਵੇ ਸਿਨਾ, ਗਰੋਟੀਅਸ, ਸੈਮੂਅਲ ਰਦਰਫ਼ਰਡ, ਦੇਕਾਰਤ, ਹੁਕਰ, ਰਾਬਰਟ ਫ਼ਿਲਮੇਰ,[1] ਹੌਬਸ, Polish Brethren (religious group, whose ideas were incorporated into Locke's theories)
ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਹਿਊਮ, ਕਾਂਤ, ਸ਼ਾਪਨਹਾਰ, ਬਰਕਲੇ, ਬਰਕ, ਪੇਨ, ਸਮਿੱਥ, ਵਾਲਟੇਅਰ, Condillac, ਰੂਸੋ, ਲਾ ਮੇਤਰੀ, ਤੋਲੈਂਡ, Carmichael, Hutcheson, Shaftesbury, ਐਡਵਰਡਸ, ਕੋਲਿਨਸ, ਆਸਤੈਲ, ਏ ਟਕਰ, (ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ]] ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕਾਂ, ਸਮੇਤ) ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਇਸ ਉੱਪਰੰਤ ਹੋਏ ਸਿਆਸੀ ਫ਼ਿਲਾਸਫ਼ਰ)
ਦਸਤਖ਼ਤ

ਜੀਵਨੀ

ਜਾਨ ਲਾਕ ਦਾ ਜਨਮ 29 ਅਗਸਤ 1632 ਨੂੰ ਦਾ ਰਿੰਗਟਨ ਨਾਮਕ ਸਥਾਨ ਉੱਤੇ ਹੋਇਆ। ਉਸ ਦਾ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਜਮੀਂਦਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਭਿਕਰਤਾ ਸਨ। ਉਹ ਪਿਊਰਿਟਨ ਸਨ, ਅਤੇ ਐਂਗਲੋ ਗ੍ਰਹਿ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ (1641 - 47) ਫੌਜ ਵਲੋਂ ਲੜੇ ਸਨ। ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਆਦਰਸ਼ਕ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 1646 ਵਿੱਚ ਵੇਸਟਮਿੰਸਟਰ ਪਾਠਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਇੱਥੇ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਬਾਅਦ 1652 ਵਿੱਚ ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਕਰਾਇਸਟ ਗਿਰਜਾ ਘਰ ਮਹਾ ਵਿਦਿਆਲਾ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ। ਇੱਥੇ ਆਜਾਦ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਜਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ। 1660 ਵਿੱਚ ਉਹ ਇਸ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਿਯੁਕਤ ਹੋਏ। ਦਰਸ਼ਨ ਵਰਗੇ ਗੰਭੀਰ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਰੌਚਿਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਪੁੰਨ ਡੇਕਾਰਟ ਨੂੰ ਹੈ।

ਲਿਖਤਾਂ

• ਅ ਲੈਟਰ ਕੰਸਰਨਿੰਗ ਟੌਲਰੇਸ਼ਨ

(A Letter Concerning Toleration) (1690)

• • A Second Letter Concerning Toleration

(1692)

• • A Third Letter for Toleration

(1689)

• Two Treatises of Government

(1690)

• An Essay Concerning Human Understanding