ਨਾਗਾਸਵਰਾਵਲੀ

ਨਾਗਾਸਵਰਾਵਲੀ, ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ (ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਔਡਵ ਰਾਗਮ (ਜਾਂ ਓਵਡਾਵਾ, ਭਾਵ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ) ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗਮ ਹੈ (ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਕੇਲ) ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਨਹੀਂ ਪੰਜ ਸੁਰ (ਸੰਗੀਤਕ ਨੋਟਸ) ਲਗਦੇ ਹਨ।

ਬਣਤਰ ਅਤੇ ਲਕਸ਼ਨ

ਸੀ 'ਤੇ ਸ਼ਡਜਮ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਗਾਸਵਰਾਵਲੀ ਸਕੇਲ

ਨਾਗਸਵਰਾਵਲੀ ਇੱਕ ਸਮਰੂਪ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਭਮ ਜਾਂ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਸੁਰ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ। ਇਹ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਵਰਗੀਕਰਣ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਸਕੇਲ (ਔਡਵ-ਔਡਵ ਰਾਗਮ) ਹੈ-ਔਡਵ ਭਾਵ '5' ਦਾ। ਇਸ ਦੀ ਆਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ (ਚਡ਼੍ਹਦੇ ਅਤੇ ਉਤਰਦੇ ਪੈਮਾਨੇ) ਦੀ ਬਣਤਰ ਹੇਠ ਦਿੱਤੇ ਅਨੁਸਾਰ ਹੈ (ਹੇਠਾਂ ਸੰਕੇਤ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਲਈ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਸਵਰ ਵੇਖੋ):

• ਆਰੋਹਣ : ਸ ਗ3 ਮ1 ਪ ਧ2 ਸੰ [a]
• ਅਵਰੋਹਣਃ ਸੰ ਧ2 ਪ ਮ1 ਗ3 ਸ [b]

(ਇਸ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨੇ ਵਿੱਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਨੋਟ ਸ਼ਡਜਮ, ਅੰਤਰ ਗੰਧਾਰਮ, ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਮਮ, ਪੰਚਮ, ਚਤੁਰੂਸ਼ਰੁਤੀ ਧੈਵਤਮ ਹਨ।

ਨਾਗਾਸਵਰਾਵਲੀ ਨੂੰ 28ਵੇਂ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗ, ਹਰਿਕੰਭੋਜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਜਨਯ ਰਾਗ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਹੋਰ ਮੇਲਾਕਾਰਤਾ ਰਾਗਾ, ਚੱਕਰਵਾਕਮ, ਸੂਰਿਆਕਾਂਤਮ, ਸ਼ੰਕਰਾਭਰਣਮ, ਵਾਗਧੀਸ਼ਵਰੀ ਜਾਂ ਸ਼ੂਲਿਨੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਭਮ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਦਮ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰਚਨਾਵਾਂ

ਨਾਗਸਵਰਾਵਲੀ ਰਾਗਮ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ।

• ਤਿਆਗਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀਪਤ ਨਿਪਦਾ
• ਪਟਨਾਮ ਸੁਬਰਾਮਣੀਆ ਅਈਅਰ ਦੁਆਰਾ ਗਰੁਡ਼ ਗਮਨਾ
• ਮਹਾ ਵੈਦਿਆਨਾਥ ਸਿਵਨ ਦੁਆਰਾ ਸ਼੍ਰੀ ਸੰਕਰਾ ਗੁਰੂਵਰਮ
• ਜੈਚਾਮਰਾਜਾ ਵੋਡੇਅਰ ਦੁਆਰਾ ਗਾਂ ਗੰਨਾਪਤ ਸਦਾ
• ਭੂਤਪੱਤੇ ਨਮੋ ਨਮਸਤੇ, ਬੰਧਮੂ ਸੀਆਰਾਡੂ ਮੁਥੀਆ ਭਾਗਵਤਾਰ ਦੁਆਰਾ
• ਮੁਥੂ ਥਾਂਡਾਵਰ ਦੁਆਰਾ ਸਿਵਚੀਦਬਰਮਮੁਥੂ ਥੰਡਾਵਰ

ਫ਼ਿਲਮੀ ਗੀਤ

ਭਾਸ਼ਾਃ ਤਮਿਲ

ਗੀਤ.	ਫ਼ਿਲਮ	ਸੰਗੀਤਕਾਰ	ਗਾਇਕ
ਦਿਵੇਗਾ ਮਲਾਰ ਅਲਾਵਾ	ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਤਿਰੂਵਿਲਾਡਾਲ	ਐਮ. ਐਸ. ਵਿਸ਼ਵਨਾਥਨ	ਵਾਣੀ ਜੈਰਾਮ, ਕੇ. ਐਸ. ਚਿਤਰਾ

ਸਬੰਧਤ ਰਾਗਮ

ਇਹ ਭਾਗ ਇਸ ਰਾਗ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ

ਨਾਗਾਸਵਰਾਵਲੀ ਦੇ ਸੁਰ ਜਦੋਂ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪੈਂਟਾਟੋਨਿਕ ਰਾਗ, ਹਮਸਾਦਵਾਨੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ, ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਡਜਮ ਨੂੰ ਅਗਲੇ ਸੁਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਅਨੁਸਾਰੀ ਸੁਰ ਆਵਿਰਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕੋ ਜਿਹਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਚੁੱਕਿਆ ਗਿਆ ਕਦਮ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਕਲਪ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਵੇਰਵਿਆਂ ਅਤੇ ਉਦਾਹਰਣ ਲਈ ਹਮਸਧਵਾਨੀ 'ਤੇ ਗ੍ਰਹਿ ਭੇਦਮ ਵੇਖੋ।

ਸਕੇਲ ਸਮਾਨਤਾਵਾਂ

• ਮੋਹਨਮ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁੱਧ ਮੱਧਮਮ ਦੀ ਥਾਂ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ ਸ ਰੇ2 ਗ3 ਪ ਧ2 ਸੰ - ਸੰ ਧ2 ਪ ਗ3 ਰੇ2 ਸ ਹੈ।
• ਸ਼ੁੱਧ ਸਾਵੇਰੀ ਇੱਕ ਰਾਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਗੰਧਾਰਮ ਦੀ ਥਾਂ ਚਤੁਰਸ਼ਰੁਤੀ ਰਿਸ਼ਭਮ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਰੋਹਣ-ਅਵਰੋਹਣ ਬਣਤਰ ਸ ਰੇ2 ਮ1 ਪ ਧ2 ਸੰ - ਸੰ ਧ2 ਪ ਮ1 ਰੇ2 ਸ ਹੈ।

ਨੋਟਸ