ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ
ਭਾਰਤੀ ਸਿੱਖ ਸ਼ਹੀਦ From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜਾਂ ਭਾਈ ਦਿਆਲ ਦਾਸ, ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਸ਼ਹੀਦ ਸਨ।[1] ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਿੱਖ ਸਾਥੀਆਂ ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ ਅਤੇ ਨੌਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਬਲਦੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਦੇਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ੴ ਸਤਿਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ ॥
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਚਰਨ ਕਮਲ ਸਾਹਿਬ
ਅੱਡਾ ਪੁਰਾਣਾ ਭੱਠਾ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਮਾਰਗ, ਸ੍ਰੀ ਗੋਇੰਦਵਾਲ ਸਾਹਿਬ ਰੋਡ, ਪਿੰਡ ਕੱਲ੍ਹਾ (ਤਰਨ ਤਾਰਨ)
ਜੱਥੇਦਾਰ ਹਰਭੇਜ਼ ਸਿੰਘ ਮੋਬਾ: 99884-73298
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਮੈਂ ਬੜੀ ਮਿਹਨਤ ਤੇ ਖੋਜ਼ ਕਰਕੇ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਸ਼ਹੀਦ ਬਾਰੇ ਸਹੀ ਹਾਲਤ ਦਰਿਆਫਤ ਕਰਨ ਮਗਰੋਂ ਇਸ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਦਿਜ ਮਜ਼ਮੂਨ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਸ਼ਹੀਦ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅੰਸ਼ ਦਾ ਹਾਲ 'ਮੁਤੀ' ਕਾਮਬੋਜਾਂ ਦੇ ਮਰਾਸ਼ੀ 'ਮੀਰਾਂ ਬਖਸ਼' ਅਤੇ 'ਮਤੀ ਕਾਮਬੋਜਾਂ ਦੇ ਦੋਹਤਰੇ ਸੰਤਨਰੈਣ ਸਿੰਘ ਜੀ 'ਚੰਦੀ’ (ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਉੱਪ ਦੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਪਿੰਡ ਹੁਨਾਮਪੁਰ ਵਢੇਲ ਜਿਲ੍ਹਾ ਕਪੂਰਥਲਾ ਵਿੱਚ ਹਕੀਮੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆ ਜਨਤਾ ਦੀ ਸੇਵਾ ਅੰਦਰ ਬਤੀਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਆਪ ਜੀ ਪਚਾਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਭੋਗ ਸਵਰਗਵਾਸ ਹੋਏ ਸਨ) ਨੇ ਦਾਸ ਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ: ਸੂਬਾ ਚੜ੍ਹਦੀ ਤਰਫ ਪਿੰਡ 'ਕੰਗ'-ਕੱਲੇ ਆਬਾਦ ਹਨ। ਖਾਸ ਕੱਲੇ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਲਾਲ ਚੰਦ 'ਮੁਤੀ ਕਾਮਬੋਜ਼ ਦੇ ਘਰ ਮਾਤਾ ਚੰਡਕਾ ਦੀ ਕੁਖੋਂ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਕੱਲ ਵਿੱਚ ਲਾਲ ਚੰਦ ਦੀ ਮਾਲਕੀਤ ਕਾਫੀ ਧਰਤੀ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵਾਹੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਗੁਰੂ ਘਰ ਸੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਪਿਤਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸੇਵ ਜੀ ਦੀ ਗੁਰਗੱਦੀ ਦੇ ਸੇਵਕ ਭਾਵ ਸਿੱਖ ਸਜ਼ ਗਏ। ਉਸ ਵਕਤ ਗੁਰਗੱਦੀ ਤੇ ਨੌਵੇਂ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਸੋਸ਼ਬਤ ਸਨ। ਆਪ ਜੀ ਬਹੁਤਾ ਸ੍ਰੀਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਹਜ਼ੂਰ ਹੀ ਰਿਹਾ ਕਰਦੇ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦਾ ਆਪ ਜੀ ਨਾਲ ਅਪਾਰ ਪਰੇਮ ਸ੍ਰੀ ।
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ
ਜਿਸ ਵਕਤ ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੇ ਜੁਲਮ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਭਰਪੂਰ ਹੋ ਗਿਆ ਤਾਂ ਇਸ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚੋਂ ਖਤਮ ਕਰਨ ਖਾਤਰ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣਾ ਸੀਸ ਬਲਿਦਾਨ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਸੰਨ ੧੬੭੫ ਈਸਵੀਂ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰੇ ਕੀਤੇ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਪੰਜ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਆਪਣੇਨਾਲ ਦਿੱਲੀ ਲੈ ਜਾਣ ਵਾਸਤੇ ਨਿਯਤ ਕੀਤਾ ਸੀ) ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਗਏ ਔਰਜਜੇਬ ਚਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਦੀਨ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੈਣ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਹੀ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਉਸਨੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਬੁਲਾਇਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਵਕਤ ਭਾਈ ਦਿਆਲ ਜੀ ਦੇ ਸਹਮਣੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਨੂੰ 7 ਨੂੰ ਔਰੰਗਜੇਬ ਨੇ ਸਾਰੇ ਚਿਰਾ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਨੇ ਉਸਨੇ ਪੁਛਿਆ, 'ਤੇਰੇ ਉਤੇ ਵੀ ਸ਼ਰਾ ਦਾ ਫਤਵਾ ਲੱਗਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹੈ, ਤੈਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਮੰਨਜ਼ੂਰ ਹੈ ਜਾਂ ਮੀਤ।
ਔਰੰਗਜੇਬ: ਔਰੰਗਜੇਬ ਦਿਆਲੇ ਨੂੰ ਆਖਦਾ ਤੇਰੇ ਨਫੇ ਦੀ ਬਾਤ ਸੁਣਾ ਦੇਵਾਂ। ਛੱਡ ਕੁਫਰ ਤੇ ਦੀਨ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲੇ, ਤੈਂ ਨੇਕੀ ਦੀ ਗਲ ਸਮਝਾ ਦੇਵਾਂ। ਫਤਵਾ ਸ਼ਰ੍ਹਾ ਦਾ ਮੋਤ ਸਜਾ, ਪਰ ਜੇ, ਪੜੋਂ ਕਲਮਾ ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਬਚਾ ਦੇਵਾਂ। ਸਿੱਖੀ ਵਿੱਚੋਂ ਕੀ ਖਟਣਾ ਸੋਚ ਤਾਂ ਸਹੀ, ਸਚੇ ਦੀਨ ਦੀ ਸਾਂਝੀ ਬਣਾ ਦੇਵਾਂ। ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ: ਅੱਗੋਂ ਕਿਹਾ ਦਿਆਲੇ ਨੇ ਸੁਣੀਂ ਸ਼ਾਹਾ, ਜਿੰਦ ਸਿਖੀ ਤੋਂ ਘੋਲ ਘੁਮਾਵਾਂਗਾ ਮੈਂ। ਰੋਮ-ਰੋਮ ਅੰਦਰ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਰਚਿਆ, ਡਰ ਕੇ ਮੌਤ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਘਬਰਾਵਾਂਗਾ ਮੈਂ । ਮੈਨੂੰ ਦੀਨ ਇਸਲਾਮ ਮਨਜੂਰ ਨਹੀਂ, ਨਾਨਾਕ ਗੁਰੂ ਸਿੱਖ ਸਦਾਵਾਂਗਾ ਮੈਂ। ਤੇਰੇ ਫਤਵੇ ਦਾ ਖੌਫ ਨਾ ਮੂਲ ਮੈਨੂੰ, ਸੀਸ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਲਾਵਾਂਗਾ ਮੈਂ।
ਭਾਈ ਜੀ ਦੇ ਮੁੱਖੋਂ ਇਸ ਕਦਰ ਕਰੜਾ ਜਵਾਬ ਸੁਣ ਕੇ ਔਰੰਗਜੇਬ ਅਤੇ ਕਾਜ਼ੀ, ਮੁਫਤੀ ਨਹੋਤ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਏ। ਔਰੰਗਜੇਬ ਨੇ ਫਿਰ ਭਾਈ ਜੀ ਨੂੰ ਧਮਕੀਆਂ ਦੇ ਕੇ ਆਖਿਆ ਤੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਤੇ ਸਾਥੀ ਮਤੀ ਦਾਸ ਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਕਸ਼ਟ ਦੇ ਕੇ ਆਰੇ ਨਾਲ ਚੀਰ ਕੇ ਦੁਫਾੜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਰਸੂਲ ਖੁਦਾ ਅੱਗੇ ਸ਼ਿਵਾਰਸ਼ ਕਰਕੇ ਬਹਿਸ਼ਤ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਕਰਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਫਿਰ ਬਹਿਸ਼ਤ ਦੇ ਸੁਖ ਛੱਡ ਕੇ ਸੱਚੇ ਧਰਮ ਪਿੱਛੇ ਲੱਗ ਐਵੇਂ ਜਾਣ ਗੁਆ ਲੈਣੀ ਕਿਹਵੀ ਦਾਨਈ ਹੈ? ਔਰੰਗਜੇਬ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਧਮਕੀਆਂ, ਮੋਤ ਦਾ ਡਰਾਵਾ ਅਤੇ ਲਾਲਚਭਰੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਸੁਣ ਕੇ ਸਿਦਕੀ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਨੇ ਜੁਆਬ ਦਿੱਤਾ: 'ਸ਼ਾਹਾ! ਜਿਹੜਾ ਤੁੰ ਮੈਨੂੰ ਮੌਤ ਦਾ ਡਰ ਦੱਸਦਾ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਕੇ ਸਿੱਖ ਵਾਸਤੇ ਤਾਂ ਇਹ ਮਮੂਲੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ। ਸਿਖ ਮੌਤ ਨੂੰ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਇਤਨਾ ਹੀ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਜੈਸਾ ਕਿ ਕੋਈ ਆਦਮੀ ਜਾਗਦਾ ਸੌਂ ਜਾਵੇ ਤੇ ਗੂਵੀ ਨੀਂਦ ਦਾ ਅਨੰਦ ਭੇਗੋ ਦੂਸਰਾ ਰਿਹਾ ਸਵਾਲ ਇਸਲਾਮ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸਿਖੀ ਦਾ ।ਇਸ ਬਾਬਤ ਮੈਂ ਪਹਿਲਾ ਹੀ ਤੂੰ ਕਹਿ ਚੁੱਕਾ ਹਾਂ ਕਿ ਸਿਖੀ ਮੇਰੇ ਕੇਸਾਂ, ਸੁਵਾਸਾਂ ਨਾਲ ਨਿਭੇਗੀ ਕਿਉਂਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਸਿਖੀ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਨੰਦ ਦਾਇਕ ਵਸਤੂ ਮੈਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਭਰ ਅੰਦਰ ਦੂਸਰੀ ਕੋਈ ਨਜਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ। ਤੇਰੇ ਬਹਿਸ਼ਤ ਦੇ ਸੁਖਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖੀ ਉਪਰੋਂ ਵਾਰਦਾ ਹਾਂ ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਮਨਜੂਰ ਨਜੀ ਅਤੇ ਜਿਹੜਾ ਤੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਏਂ ਕੀ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਦੀ ਰਸੂਲ ਖੁਦਾ ਅੱਗੇ ਸ਼ਿਫਾਸ਼ ਕਰੇਗਾ ਇਹ ਬਿਲਕੁਲ ਝੂਠ ਤੇ ਤੇਰੇ ਖੁਦਾ ਰਸੂਲ ਦੇ ਹੁਕਮ ਦੇ ਉਲਟ ਹੈ। ਇਹ ਤਾਂ ਤੁਸਥ ਅਨਪੜ੍ਹ ਤੇ ਬੇ-ਸਮਝ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਫੋਹਣ ਇੱਕ ਢਘੋਂਸਲਾ ਬਣਾ ਰੱਖਿਆ ਹੈ।
ਜਿਹਾ ਕਿ:- ਇਤਿਆਦਕ ਕੁਰਾਨ ਦੀਆਂ ਆਇਤਾਂ ਅਤੇ ਨਮਾਜ਼ ਅੰਦਰ ਆਏ ਜ਼ਿਕਰ ਤੋਂ ਸਾਬਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੁਦਾ ਦੀ ਦਰਗਾਹ ਅੰਦਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਬਾਬਤ ਸ਼ਫਾਰਸ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਦਮ ਮਾਰਨ ਦੀ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਥੇ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਅਮਲਾਂ ਤੇ ਨਬੇੜੇ ਹੋਣੇ ਹਨ (ਹਜ਼ਰਤ ਮੁਹੰਮਦ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਆਪਣੀ ਸਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਬੇਟੀ ਫਾਤਮਾ ਪ੍ਰਤੀ ਪੁਰਮਾਨ:'ਐ ਫਤਮਾ! ਮਤ ਖਿਆਲ ਕਰ, ਕਿ ਮੈਂ ਪੈਗੰਬਰ ਜ਼ਾਦੀ ਹਾਂ। ਨੇਕ ਕੰਮ ਕਰ! (ਹਦੀਸ਼) ਅਤੇ ਜਿਹੜਾ ਤੁਸੀਂ ਬਹਿਸ਼ਤ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦਸਦੇ ਹੋ,ਗਰੂ ਦਾ ਸਿੱਖ ਅਜਿਹੇ ਬਹਿਸ਼ਤ ਦੀ ਖਾਹਸ਼ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦਾ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਗੁਰ-ਸਿਖੀ ਤੋਂ ਕੁਰਬਾਨ ਹੋ ਕੇ ਸਦਾ ਦਾ ਜੀਵਨ ਪਰਾਪਤ ਕਰਾਂਗਾਂ । ਸੰਸਾਰੀ ਲੋਕ ਕੀੜੀਆਂ ਮਕੌੜਿਆਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੰਮਦੇ ਤੇ ਮਰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਸ਼ਹੀਦ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਕੌਮ ਵਾਸਤੇ ਅਮਰ ਜੀਵਨ ਪੈਦਾ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਜੋ ਤੂੰ ਨੇ ਰੱਬ ਦੀ ਬੇਗੁਨਾਹ ਖਲਕਤ ਉਤੇ ਜੁਲਮ ਦੀ ਤਲਵਾਰ ਉਠਾਈ ਹੋਈ ਹੈ, ਇਹ ਤੇਰੇ ਵਾਸਤੇ ਦੋਜ਼ਖ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ। ਤੇਰੇ ਖੁਸ਼ਾਨਦੀ ਕਾਜ਼ੀ, ਮੁਲਾਣੇ ਤੈਨੂੰ ਗੁਨਾਹਗਾਰ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਮੁਗਲਰਾਜ ਦਾ ਬਹੁਤ ਛੇਤੀ ਅੰਤ ਹੋਣਾ ਵਾਲਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਸਿੱਖੀ ਸ਼ਾਨ ਨੂੰ ਉਚਿਆ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮੱਘਰ ਸੁਦੀ ੪ ਬੁੱਧਵਾਰ ਸੰਮਤ ੧੭੩੨ ਬਿ: (1675 ਈ:) ਨੂੰ ਜਾਲਮਾਂ ਹੱਥੋਂ ਉਬਲੀ ਦੇਗ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਹੀਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਗਏ ਹਨ।
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਸ਼ਹੀਦ ਦੀ ਅੰਸ਼
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਭਾਈ ਸੈਦਾ ਹੋਇਆ ਭਾਈ ਸੈਦਾ ਵੀ ਵਾਹੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਫਿਰ ਭਾਈ ਸੈਦੇ ਘਰ ਛੇ (1 ਅਰੂੜਾ, 2 ਬੂੜਾ, 3 ਜੱਸਾ ( ਸੁਲੱਖਣਾ), 4 ਕੋਰਾ, 5 ਤਲੋਕਾ 6 ਕਰਮਚੰਦ ਪੁੱਤਰ ਜਨਮੇ
ਉਦਾਸੀ ਸਾਧ ਹਰਬੱਲਬ
ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਜਿੰਮੀਦਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈਆਂ ਹੋ ਜਾਇਆ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਕ ਇਹਨਾਂ ਛੇਆਂ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਲੜ੍ਹਾਈ ਹੋ ਪਈ। ਇਹਨਾਂ ਹੱਲੋਂ ਵਿਰੋਧੀ ਧੜੇ ਦਾ ਇੱਕ ਬੰਦਾ ਜਾਨੋਂ ਮਰ ਗਿਆ। ਆਪਣੇ ਹੱਥੋਂ ਖੁਨ ਹੋਇਆ ਦੇਖ ਛੇਵੇਂ ਭਰਾ ਬਾਲ-ਬੱਚੇ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਪਿੰਡ ਛੱਡ ਰਾਤੋ ਰਾਤ ਬਿਆਸ ਨਦੀ ਲੰਘ ਕੇ ਇਲਾਕੇ ਬਾਹਾਰੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਬਰਾਦਰੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਗੋਪੀਪੁਰ ਆ ਗਏ। ਪਿੰਡ ਕੱਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹਰਬੱਲਬ ਨਾਮ ਉਦਾਸੀ ਸਾਧ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਇਸਦਾ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਰਾਫ ਦਿੱਤਾ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬੜੇ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਲੈ ਜਾਣ ਵਾਸਤੇ ਆਇਆ ਸਾਂ, ਨਾਲੇ ਤੁਹਾਡੀ ਰੱਖਿਆ ਦੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮੈਂ ਆਪ ਦੇ ਸਿਰ ਲੈਂਦਾ ਸਾਂ। ਤੁਸਾਂਮੇਰਾ ਬੱਚਨ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਤੁਸੀ ਛੇਵੇਂ ਭਰਾ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਇਕੱਠੇ ਅਬਾਦ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੋਗੇ। ਇਹ ਛੇਵੇਂ ਭਰਾ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦ ਹੋਏ: 1 ਅਰੂੜਾ : ਪਿੰਡ ਸੈਦਪੁਰ, ਇਲਾਕਾ ਬਾਹਰਾ, ਤਹਿਸੀਲ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ (ਕਪੂਰਥਲਾ)। 2 ਬੂੜਾ : ਪਿੰਡ ਜੈਨਪੁਰ ਤਹਿਸੀਲ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਲੋਧੀ ਕਪੂਰਥਲਾ। 3 ਜੱਸਾ (ਸਲੱਖਣਾ) : ਪਿੰਡ ਗੋਪੀਪੁਰ ਦੂਲੋਵਾਲ ਸਹਿਸੀਲ ਤੇ ਜਿਲ੍ਹਾ ਕਪੂਰਥਲਾ (4) ਕੋਰਾ : ਪਿੰਡ ਕੋਟਲੀ ਤਹਿਸੀਲ ਨਕੋਦਰ (ਜਲੰਧਰ) (5) ਤਲੋਕਾ ਪਿੰਡ ਪੁਲ, ਤਹਿਸੀਲ ਨਕੋਦਰ (ਜਲੰਧਰ) 6 ਕਰਮਚੰਦ ਪਿੰਡ ਕੰਗ, ਕਰੇ ਤਹਿਸੀਲ ਨਕੋਦਰ (ਜਲੰਧਰ)। ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਦੀ ਅੰਸ਼ ਉੱਪਰ ਲਿਖੇ ਪਿੰਡਾ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦ ਹੈ। ਜਿਉ-ਜਿਉਂ ਅੰਸ਼ ਵਧਦੀ ਗਈ ਇਹਨਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਵੀ ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਨਹਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬੰਸ ਦੇ ਬੰਦੇ ਜਾ ਆਬਾਦ ਹੋਏ ਸਨ।
ਮਾਤਾ ਚੰਡਕਾ ਦੀ ਸਮਾਧ
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਜੀ ਸ਼ਹੀਦ ਦੀ ਮਾਤਾ ਚੰਡਕਾ ਦੀ ਸਮਾਧ ਪਿੰਡ ਕੱਲ੍ਹੇ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਵਿੱਚ ਪਿੰਡੋਂ ਬਾਹਰ ਕਾੲਮ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਚੰਡਕਾ ਬੜੀ ਭਜਨੀਕ ਸੀ ਉਸਦਾ ਵਾਕ ਸਿੱਧ ਸੀ ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਮਾਈਆਂ ਉਸਨੂੰ ਦੇਵੀ (ਸ਼ਕਤੀ) ਦਾ ਅਵਤਾਰ ਮੰਨਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਸ ਸਮਾਧ ਤੇ ਸੁਖਣਾ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮਨੋ-ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
Remove ads
ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਦੀ ਸੇਵਾ
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਆਰੇ ਅਤੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸਾਥੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸਨ।[2] ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਪਟਨਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਸੰਗਤ (ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਡਲੀ) ਦੇ ਮੁਖੀ ਸਨ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਸੰਦਾਂ ਦਾ ਇੰਚਾਰਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਸੀ,[3] ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਏ (ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ) ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਇਹ ਉਹੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਭੇਜਿਆ ਸੀ, ਜੋ ਢਾਕਾ ਵਿਖੇ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਦੇ ਜਨਮ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਸੀ।[4]
ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਨੇ ਭਾਈ ਕਿਰਪਾਲ[5] ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਲਖਨੌਰ ਵਿਖੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਗੋਬਿੰਦ ਰਾਏ ਦੇ ਨਾਲ ਸਨ ਜਦੋਂ ਉਹ ਪਟਨਾ ਤੋਂ ਆਏ ਅਤੇ 1672 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਬਾਬਾ ਬਕਾਲਾ ਚਲੇ ਗਏ।[6]
ਜਦੋਂ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੇ 11 ਜੁਲਾਈ 1675 ਨੂੰ ਆਨੰਦਪੁਰ ਸਾਹਿਬ ਛੱਡਿਆ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਵੱਲ ਵਧਣਗੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਈ ਦਿਆਲ ਦਾਸ, ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸਤੀ ਦਾਸ ਵੀ ਸਨ।[7]
Remove ads
ਸ਼ਹਾਦਤ
11 ਨਵੰਬਰ, 1675 ਨੂੰ ਭਾਈ ਮਤੀ ਦਾਸ ਦੀ ਫਾਂਸੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਨੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੂੰ ਜ਼ਾਲਮ ਕਹਿਣ ਵਾਲੇ ਮੁਗਲਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸੁਭਾਅ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਰੱਬ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਸਰਾਪ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਵਿਨਾਸ਼ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।[8] ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਨੂੰ ਲੋਹੇ ਦੀ ਚੇਨ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਅਤੇ ਮੋਢੇ ਇਕ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਵੱਡੇ ਕੜਾਹੇ ਵਿੱਚ ਡੁਬੋ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਖੜਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[9][10] ਉਸ ਸਮੇਂ ਭਾਈ ਦਿਆਲਾ ਨੇ ਪਾਠ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਫਿਰ ਗਰਮ ਉਬਾਲ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਪਾਠ ਕੀਤਾ। [9] ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋਠੇ ਦੇ ਇੱਕ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਭੁੰਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[11][12]
Remove ads
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
ਹਵਾਲੇ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads