ਸਬਜ਼ੀ

ਸਬਜ਼ੀ ਕਿਸੇ ਬੂਟੇ ਦੇ ਖਾਧੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਬੋਲਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਬੀਜਾਂ ਅਤੇ ਮਿੱਠੇ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਆਮ-ਤੌਰ ’ਤੇ "ਸਬਜ਼ੀ" ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ। ਖਾਧੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਪੱਤੇ, ਤਣ, ਡੰਠਲ ਅਤੇ ਜੜੇ ਅਕਸਰ "ਸਬਜ਼ੀ" ਬੁਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਨਜਰੀਏ ਤੋਂ 'ਸਬਜ਼ੀ' ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਮਕਾਮੀ ਪ੍ਰਥਾ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਬਦਲਦੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਕੂਕੂਰਮੁੱਤਾਂ (ਮਸ਼ਰੂਮਾਂ) ਨੂੰ ਸਬਜ਼ੀ ਮੰਣਦੇ ਹਨ (ਹਾਲਾਂਕਿ ਜੀਵਵੈਗਿਆਨਿਕ ਨਜਰ ਤੋਂ ਇਹ ਬੂਟੇ ਨਹੀਂ ਸੱਮਝੇ ਜਾਂਦੇ) ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਸਬਜ਼ੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਖਾਣ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਹੈ।^[1][2]

ਕੁਝ ਸਬਜ਼ੀਆਂ

ਕੁਝ ਸਬਜ਼ੀ ਕੱਚੀ ਖਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਹੋਰ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਪਕਾਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਆਮ-ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਲੂਣ ਜਾਂ ਖੱਟਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਪਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਪਰ ਕੁਝ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਅਜਿਹੀ ਵੀ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚੀਨੇ ਦੇ ਨਾਲ ਪਕਾਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਠਿਆਈ ਜਾਂ ਹਲਵੇ ਬਣਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ (ਮਸਲਨ ਗਾਜਰ)।

ਸ਼ਬਦ ਉਤਪਤੀ

"ਸਬਜ" ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮਤਲਬ ਆਧੁਨਿਕ ਫਾਰਸੀ ਵਿੱਚ "ਹਰਾ", ਜਾਂ ਕਦੇ-ਕਦੇ "ਕਾਲਾ", ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਸਬਜ਼ੀ ਕੇਵਲ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਹਰੇ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ-ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਹਿੰਦੀ, ਉਰਦੂ, ਪੰਜਾਬੀ, ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰੰਗ ਦੀਆਂ ਸਬਜ਼ੀਆਂ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। ਧਿਆਨ ਦਿਓ ਕਿ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਫਾਰਸੀ ਹਿੰਦ-ਇਰਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਰੁੜ੍ਹਨ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਜਾਤੀ ਸ਼ਬਦ ਰੱਖਦੀ ਹਨ ਅਤੇ "ਸਬਜ" ਵੀ ਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਰੂਪ "ਸਸਿਅ" ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਮੂਲ ਮਤਲਬ (ਖਾਧਾ ਜਾਣ ਵਾਲਾ) ਦਾਨਾ ਜਾਂ ਫਲ ਸੀ।^[3]

ਇਹ ਵੀ ਵੇਖੋ

• ਵਿਟਾਮਿਨ
• ਸ਼ਾਕਾਹਾਰ
• ਕੱਦੂ
• ਕਰੇਲਾ
• ਭਿੰਡੀ

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ

• ਮੱਧ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਗਾਈ ਜਾਣੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ ਸ਼ਬਜੀਆਂ ਦੀ ਉੱਨਤ ਤਕਨੀਕ Archived 2011-08-09 at the Wayback Machine.
• ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਖੇਤੀ^{[permanent dead link]} (ਭਾਰਤ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ)
• ਸਬਜ਼ੀ ਦੀ ਖੇਤੀ (ਭੂ-ਮੀਤ)
• ਹਰੀ ਸਬਜ਼ੀ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ