ਆਧਾ ਗਾਂਵ

ਆਧਾ ਗਾਂਵ ਰਾਹੀ ਮਾਸੂਮ ਰਜ਼ਾ ਦਾ ਬਹੁਚਰਚਿਤ ਨਾਵਲ ਹੈ, ਜੋ 1966 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਰਾਹੀ ਦਾ ਨਾਮ ਉੱਚਕੋਟੀ ਦੇ ਨਾਵਲਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਜਾਣ ਲਗਾ।

ਇਹ ਨਾਵਲ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਇੱਕ ਨਗਰ ਗਾਜੀਪੁਰ ਤੋਂ ਲੱਗਪਗ ਗਿਆਰਾਂ ਮੀਲ ਦੂਰ ਬਸੇ ਪਿੰਡ ਗੰਗੋਲੀ ਦੇ ਸਮਾਜ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਰਾਹੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਸ ਨਾਵਲ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਸਪਸ਼ਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ “ਇਹ ਨਾਵਲ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਇੱਕ ਸਫਰ ਸੀ। ਮੈਂ ਗਾਜੀਪੁਰ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲਿਆ ਹਾਂ ਲੇਕਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਗੰਗੋਲੀ ਵਿੱਚ ਠਹਿਰੂੰਗਾ। ਜੇਕਰ ਗੰਗੋਲੀ ਦੀ ਹਕੀਕਤ ਪਕੜ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਗਾਜੀਪੁਰ ਦਾ ਐਪਿਕ ਲਿਖਣ ਦਾ ਸਾਹਸ ਕਰਾਂਗਾ”।^[1]