ਗਦਾ

 ਗਦਾ ਲੱਕੜ ਜਾਂ ਧਾਤ ਦਾ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੋਲਾਕਾਰ ਸਿਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਸ਼ਾਫਟ ਉੱਤੇ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਉੱਪਰ ਇੱਕ ਸਪਾਈਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਗਦਾ ਨੂੰ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਸਿਲਾਟ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਹਥਿਆਰ ਦਾ ਮੂਲ ਇੰਡੋ-ਈਰਾਨੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪੁਰਾਣੀ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗਦਾ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਕਲੱਬ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪਸਾਰਗਡੇ ਦੀ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਗਦਾ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵਤਾ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਹਥਿਆਰ ਹੈ। ਗਦੇ ਦੀ ਰਵਾਇਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਉਪ ਮਹਾਂਦੀਪ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਵਾਨ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚਾਰ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਿੱਚ ਕੌਮੋਦਕੀ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਗਦਾ ਵੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।^[1] ਮਹਾਂਭਾਰਤ ਦੇ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਵਿੱਚ ਬਲਰਾਮ, ਦੁਰਯੋਧਨ, ਭੀਮ, ਕਰਨ, ਸ਼ੈਲਿਆ, ਜਰਾਸੰਧ ਅਤੇ ਹੋਰਾਂ ਨੂੰ ਗਦਾ ਦੇ ਮਾਲਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਗਦਾ-ਯੁੱਧ

ਹਨੂੰਮਾਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ, ਜਿਸਦੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਗਦਾ ਹੈ, ਦ੍ਰੋਣਾਗਿਰੀ ( ਸੰਜੀਵੀ ) ਪਹਾੜ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਰਹੇ ਹਨ।

ਗਦਾ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਜੰਗੀ ਕਲਾ ਨੂੰ ਗਦਾ-ਯੁੱਧ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਇਕੱਲੇ ਜਾਂ ਜੋੜੇ ਵਿੱਚ ਚਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਵੀਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਗਨੀ ਪੁਰਾਣ ਅਤੇ ਮਹਾਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗਦ-ਯੁੱਧ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਗਦਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਮਾਰਸ਼ਲ ਆਰਟ ਕਲਾਰੀਪਯੱਟੂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਕਸਰਤ ਉਪਕਰਣ

ਗਦਾ ਹਿੰਦੂ ਭੌਤਿਕ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਰਵਾਇਤੀ ਉਪਕਰਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਅਖਾੜੇ ਵਿੱਚ ਆਮ ਹੈ। ਅਭਿਆਸੀ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਹੁਨਰ ਦੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਭਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਚਾਈਆਂ ਦੇ ਗਦੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਹਨੂੰਮਾਨ ਦਾ ਗੜਾ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗੜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸੀ। ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋ ਲੱਕੜ ਦੇ ਗਦੇ (ਮੁਗਦਰ) ਨੂੰ ਕਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪਿੱਠ ਪਿੱਛੇ ਘੁਮਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਕੜ ਦੀ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਮੋਢੇ ਦੀ ਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੁਸ਼ਤੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇ ਜੇਤੂਆਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਗਦਾ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤੀ ਪਹਿਲਵਾਨ ਕਸਰਤ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ