ਬੰਬਈ ਸਿਸਟਰਜ਼

ਬੰਬਈ ਸਿਸਟਰਜ਼, ਸੀ. ਸਰੋਜਾ (ਜਨਮ 7 ਦਸੰਬਰ 1936) ਅਤੇ ਸੀ. ਲਲਿਤਾ (ਜਨਮ 26 ਅਗਸਤ 1938-ਦੇਹਾਂਤ 31 ਜਨਵਰੀ 2023) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਗਾਇਕਾ ਜੋੜੀ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2020 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਮਿਲਿਆ ਸੀ।

Bombay Sisters
ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮ	C. Saroja (1936-12-07) 7 ਦਸੰਬਰ 1936 (ਉਮਰ 88) Trichur, Kerala C. Lalitha (1938-08-26)26 ਅਗਸਤ 1938 Trichur Kerala,
ਮੌਤ	C. Lalitha 31 ਜਨਵਰੀ 2023(2023-01-31) (ਉਮਰ 84) Chennai, India
ਵੰਨਗੀ(ਆਂ)	Carnatic music
ਸਿੱਖਿਆ	S.I.E.S Matunga
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ	Delhi University
ਪੁਰਸਕਾਰ	Padma Shri (2020)

ਫ਼ਿਲਮੋਗ੍ਰਾਫੀ

1. ਯਾਰ ਜੰਬੂਲਿੰਗਮ (ਆਦਿ ਆਦਿ ਅਸੈਥਲ)
2. ਅਰੁਣਗਿਰੀਨਾਥਰ (ਕੈਥਲਾ ਨਿਰਾਈ ਕਨੀਆ)

ਮੁਢਲਾ ਜੀਵਨ

ਬੰਬਈ ਭੈਣਾਂ, ਸੀ. ਸਰੋਜਾ ਅਤੇ ਸੀ. ਲਲਿਤਾ ਦਾ ਜਨਮ ਮੁਖਥੰਬਲ ਅਤੇ ਐੱਨ. ਚਿਦੰਬਰਮ ਅਈਅਰ ਦੇ ਘਰ ਤ੍ਰਿਚੁਰ (ਜੋ ਅੱਜ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਹੈ) ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਭੈਣਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਬੰਬਈ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਸਰੋਜਾ ਅਤੇ ਲਲਿਤਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿੱਖਿਆ S.I.E.S ਮਾਤੁੰਗਾ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਭੋਪਾਲ, ਐਮ. ਪੀ. ਤੋਂ ਨਿੱਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਇੰਟਰਮੀਡੀਏਟ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਐਚ. ਏ. ਐਸ. ਮਨੀ, ਮੁਸਿਰੀ ਸੁਬਰਾਮਣੀਆ ਅਈਅਰ ਅਤੇ ਟੀ. ਕੇ. ਗੋਵਿੰਦਾ ਰਾਓ ਤੋਂ ਲਈ ਸੀ। ਟੀ. ਕੇ. ਗੋਵਿੰਦਾ ਰਾਓ ਨੇ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਇੱਕ ਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗਤੀ ਗਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਰਾਗ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਭਾਵ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇ ^[1][2]

ਕੈਰੀਅਰ

ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਟਕੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਹ ਭੈਣਾਂ ਚੇਨਈ ਚਲੀਆਂ ਗਈਆਂ ਜਦੋਂ ਵੱਡੀ ਭੈਣ, ਸਰੋਜਾ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਮਦਰਾਸ (ਹੁਣ ਚੇਨਈ) ਦੇ ਸੈਂਟਰਲ ਕਾਲਜ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਵਿੱਚ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਮਿਲੀ। ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਲਲਿਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਫੈਲੋਸ਼ਿਪ ਮਿਲੀ। ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਉਦੋਂ ਪਿਆ ਜਦੋਂ ਅੰਬੱਤੂਰ ਦੇ <i id="mwNw">ਮੌਨਾ ਸਵਾਮੀਗਲ</i> ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਬੰਬੇ ਸਹੋਦਰੀਗਲ' (ਅਨੁਵਾਦ. ਬੰਬੇ ਸਿਸਟਰਜ਼ ) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕੀਤਾ।^[3][4]

ਕਾਰਨਾਟਿਕੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਜੋੜੀ ਗਾਉਣ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਜੋ ਕਿ 1950 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਰਾਧਾ ਜੈਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਸੂਲਾਮੰਗਲਮ ਸਿਸਟਰਜ਼ ਵਰਗੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਬੰਬੇ ਸਿਸਟਰਜ਼ ਨੇ 1963 ਵਿੱਚ ਗਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਲਕੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਲਾਸੀਕਲ ਕਾਰਨਾਟਿਕੀ ਸਂਗੀਤ ਵੱਲ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ। ਮਦਰਾਸ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਵੱਡਾ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਰੋਹ ਮਾਇਲਾਪੁਰ ਦੇ ਸਾਈਂ ਬਾਬਾ ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਦੁਰੈ ਮਨੀ ਅਈਅਰ ਦੀ ਅਣਉਪਲਬਧਤਾ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਾਈਮ-ਟਾਈਮ ਸਲੋਟ ਵਿੱਚ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਗਿਆ ਸੀ।

ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਕੰਨਡ਼, ਤੇਲਗੂ, ਤਮਿਲ, ਮਲਿਆਲਮ, ਹਿੰਦੀ ਅਤੇ ਮਰਾਠੀ ਸਮੇਤ ਕਈ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗਾਇਆ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪੂਰੇ ਕਰੀਅਰ ਦੌਰਾਨ ਫ਼ਿਲਮ-ਗੀਤਾਂ ਲਈ ਗਾਉਣ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹੀਆਂ । ਉਹ ਦਾਨ ਅਤੇ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪਾਂ ਰਾਹੀਂ ਨੌਜਵਾਨ ਸੰਗੀਤਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ 2020 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਮਿਲਿਆ।

ਪੁਰਸਕਾਰ

 

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਲਲਿਤਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਮਦਰਾਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਵਕੀਲ ਜਨਰਲ ਐਨ. ਆਰ. ਚੰਦਰਨ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ 31 ਜਨਵਰੀ 2023 ਨੂੰ 84 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਉਹ ਕੈਂਸਰ ਤੋਂ ਪੀਡ਼ਤ ਸੀ।

ਸਰੋਜਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਲਲਿਤ ਕਲਾ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਰਾਜਾਰਾਮ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ।^[4]

ਡਿਸਕੋਗ੍ਰਾਫੀ

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ

 

ਮਲਿਆਲਮ

 

ਤਾਮਿਲ

 

ਕੰਨਡ਼

 

ਕਰਨਾਟਿਕ ਵੋਕਲ