ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ

ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ (ਬੀਸੀਸੀਆਈ) ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਚਾਲਨ ਸੰਸਥਾ ਹੈ।^[9] ਇਸਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਚਰਚਗੇਟ, ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਸੈਂਟਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।^[10] ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਸੰਚਾਲਨ ਸੰਸਥਾ ਹੈ।^[11][12][13]

ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੰਟਰੋਲ ਬੋਰਡ

ਬੀਸੀਸੀਆਈ
ਖੇਡ	ਕ੍ਰਿਕਟ
ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ	ਭਾਰਤ
ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ	41
ਸੰਖੇਪ	ਬੀਸੀਸੀਆਈ
ਸਥਾਪਨਾ	ਦਸੰਬਰ 1928; 96 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ (1928-12)[1]
ਮਾਨਤਾ	ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੌਂਸਲ
ਮਾਨਤਾ ਦੀ ਮਿਤੀ	31 ਮਈ 1926 (31 ਮਈ 1926)[2]
ਖੇਤਰੀ ਮਾਨਤਾ	ਏਸ਼ੀਅਨ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕੌਂਸਲ
ਮਾਨਤਾ ਦੀ ਮਿਤੀ	19 ਸਤੰਬਰ 1983
ਮੁੱਖ ਦਫ਼ਤਰ	ਕ੍ਰਿਕਟ ਸੈਂਟਰ, ਮੁੰਬਈ[3]
ਟਿਕਾਣਾ	ਚਰਚਗੇਟ, ਮੁੰਬਈ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ[3][4]
ਪ੍ਰਧਾਨ	ਰੋਜਰ ਬਿੰਨੀ[5]
ਸੀਈਓ	ਹੇਮਾਂਗ ਆਮੀਨ[6]
ਉੱਪ ਪ੍ਰਧਾਨ	ਰਾਜੀਵ ਸ਼ੁਕਲਾ[5]
ਸਕੱਤਰ	ਜੈ ਸ਼ਾਹ[5]
ਪੁਰਸ਼ ਕੋਚ	ਰਾਹੁਲ ਦ੍ਰਾਵਿੜ
ਮਹਿਲਾ ਕੋਚ	ਖਾਲੀ [7]
ਸੰਚਾਲਨ ਆਮਦਨ	₹ 6558 ਕਰੋੜ (ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23)[8]
ਅਧਿਕਾਰਤ ਵੈੱਬਸਾਈਟ
www.bcci.tv

ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਦਾ ਗਠਨ ਦਸੰਬਰ 1928 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਰਾਜ ਕ੍ਰਿਕਟ ਸੰਘਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸੰਘ ਹੈ ਜੋ ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਆਪਣੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਚੁਣਦੇ ਹਨ। ਗ੍ਰਾਂਟ ਗੋਵਨ ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਨ ਅਤੇ ਐਂਥਨੀ ਡੀ ਮੇਲੋ ਇਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਕੱਤਰ ਸਨ।^[14] ਫਰਵਰੀ 2023 ਤੱਕ ^[update], ਰੋਜਰ ਬਿੰਨੀ ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹਨ ਅਤੇ ਜੈ ਸ਼ਾਹ ਸਕੱਤਰ ਹਨ।^[15][16] ਬੋਰਡ 1926 ਵਿੱਚ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਕ੍ਰਿਕਟ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਇਆ।^[2] ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਇੱਕ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ, ਨਿਜੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਖੇਡ ਮਹਾਸੰਘ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਇਸ 'ਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਨਿਯਮ ਹਨ। ਇਹ ਯੁਵਾ ਮਾਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਖੇਡ ਮੰਤਰਾਲੇ ਤੋਂ ਕੋਈ ਗ੍ਰਾਂਟ ਜਾਂ ਫੰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੈ।^[17][18][19] ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਪਰਿਸ਼ਦ ਆਪਣੀ ਆਮਦਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਆਈਪੀਐਲ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਖੇਡ ਲੀਗ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।^[20] ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ਵਿੱਚ ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਨੇ ₹6,558 ਕਰੋੜ (US$820 million) ਦੀ ਕਮਾਈ ਕੀਤੀ ਸੀ।2023 ਵਿੱਚ, ਬੋਰਡ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੇ ਮੀਡੀਆ ਅਧਿਕਾਰ ਵਾਇਆਕਾਮ18 ਨੂੰ ₹6,000 ਕਰੋੜ (US$750 ਮਿਲੀਅਨ) ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿੱਚ ਵੇਚ ਦਿੱਤੇ,^{[lower-alpha 1][21]} ਡਬਲਿਊਪੀਐੱਲ ਮੀਡੀਆ ਅਧਿਕਾਰ 2023 ਵਿੱਚ ਵਾਇਆਕਾਮ18 ਨੂੰ ₹951 ਕਰੋੜ ਵਿੱਚ ਵੇਚੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ 2022 ਵਿੱਚ IPL ਮੀਡੀਆ ਅਧਿਕਾਰ ਵਾਇਆਕਾਮ18–ਸਟਾਰ ਸਪੋਰਟਸ ਨੂੰ ₹48,390 ਕਰੋੜ (US$6.1 ਬਿਲੀਅਨ) ਵਿੱਚ ਵੇਚੇ ਗਏ ਸਨ। ਸਾਰੇ ਮੀਡੀਆ ਅਧਿਕਾਰ 5 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।^[22][23][24] ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਟੈਕਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸੈਂਕੜੇ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2022-23 ਵਿੱਚ ₹4,000 ਕਰੋੜ (US$500 ਮਿਲੀਅਨ) ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤਾ।^{[25][details 1]}

ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਨੇ ਕਈ ਆਈਸੀਸੀ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪਾਂ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕੀਤੀ ਹੈ,^{[lower-alpha 2]} ਅਤੇ 2023 ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ, 2026 ਆਈਸੀਸੀ ਟੀ-20 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ, 2031 ਆਈਸੀਸੀ ਵਨਡੇ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ,^{[lower-alpha 3]} ਅਤੇ 2025 ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੀ ਮੇਜ਼ਬਾਨੀ ਕਰੇਗਾ।^{[27][lower-alpha 4]}

ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਚਾਰ ਟੀਮਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ, ਮਹਿਲਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ, ਪੁਰਸ਼ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅੰਡਰ-19 ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ। ਇਹ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਭਾਰਤ ਏ, ਭਾਰਤ ਬੀ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਏ ਮਹਿਲਾ ਟੀਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।^[28] ਇਸਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੋਣ ਕਮੇਟੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਮੁੱਖ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਚੋਣਕਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੀਮਾਂ ਲਈ ਖਿਡਾਰੀਆਂ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਦੀ ਹੈ।^{[lower-alpha 5]} ਆਪਣੇ ਕਰਤੱਵਾਂ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਟੀਮ ਦੁਆਰਾ ਖੇਡੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮੈਚਾਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਅਤੇ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਘਰੇਲੂ ਕ੍ਰਿਕੇਟ ਦੀ ਸਮਾਂ-ਸਾਰਣੀ, ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ।^[29][30][31]

ਨੋਟ

1. For detail information see #Tax payment.

1. By this deal Viacom18 got broadcasting rights of all the bilateral matches that will take place in India and right to telecast BCCI's all domestic tournaments such as Ranji trophy, Vijay Hazare trophy etc. from year 2023 to 2027.
2. It hosted 1987, 1996, 2011 ODI world cup and 2016 T20 World cup. It also hosted 2013 Women's Cricket World Cup.
3. the 2031 ICC World Cup is scheduled to take place in India but Bangladesh will serve as co-host.^[26]
4. Sri Lanka will co-host the 2026 T20 world cup with India.^[26]
5. Senior national selection committee lead by 'chief national selector' select players and skipper for India men's national cricket team, India A, B and president's XI teams, while Junior national selection committee of men's and women's selects players and skipper for 'India U19 team', India women's U19 team respectively.