ਮੰਜੂ (ਨਾਵਲ)

ਮੰਜੂ ( ਧੁੰਦ ) 1964 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਐਮ ਟੀ ਵਾਸੂਦੇਵਨ ਨਾਇਰ ਦਾ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਹੈ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਸੰਵਾਦਾਂ ਅਤੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਪਾਤਰਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਨਾਵਲ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਬਿਆਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਲ ਨੈਨੀਤਾਲ ਦੇ ਪਹਾੜਾਂ ਅਤੇ ਵਾਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੈੱਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਬੋਰਡਿੰਗ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕਾ ਵਿਮਲਾ ਦੇਵੀ ਆਪਣੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦੇ ਦੂਰ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਵਿੱਚ ਉਡੀਕ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪਿਤਾ, ਮਾਂ, ਭੈਣ ਅਤੇ ਭਰਾ ਵਾਲਾ ਪਰਿਵਾਰ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵਿਮਲਾ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕਾਂਤ ਦਾ ਆਨੰਦ ਮਾਣਦੀ ਹੈ। ਐਮ.ਟੀ. ਦੇ ਇੱਕ ਮਾਦਾ ਪਾਤਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕਮਾਤਰ ਨਾਵਲ ਮੰਜੂ ਵਿੱਚ ਪੁਰਖ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਹਕੂਮਤ ਅਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦਾ ਵਾਤਾਵਰਣ-ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਥੀਮ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾਵਲ ਆਮ ਵਾਂਗ, ਵਾਲੂਵਨਦਾਨ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਦਾ ਹੈ।

ਮੰਜੂ

ਲੇਖਕ	ਐਮ ਟੀ ਵਾਸੂਦੇਵਨ ਨਾਇਰ
ਦੇਸ਼	ਭਾਰਤ
ਭਾਸ਼ਾ	ਮਲਿਆਲਮ
ਵਿਧਾ	ਨਾਵਲ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ	ਡੀ.ਸੀ.ਬੁੱਕਸ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦੀ ਮਿਤੀ	1964 (1964)
ਮੀਡੀਆ ਕਿਸਮ	ਪ੍ਰਿੰਟ

ਨਾਵਲ ਦਾ ਪਲਾਟ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਰਮਲ ਵਰਮਾ ਦੀ ਹਿੰਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪਰਿੰਦੇ (1956) ਵਰਗਾ ਹੈ।^[1] ਹਾਲਾਂਕਿ ਐਮ.ਟੀ. ਅਤੇ ਵਰਮਾ ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਐਮ.ਟੀ. ਨੇ ਇੰਡੀਆ ਟੂਡੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, "ਮੈਨੂੰ ਯਾਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਕਦੇ ਵਰਮਾ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਪੜ੍ਹੀ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਕਰੀਬੀ ਦੋਸਤ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਨੈਨੀਤਾਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਮੰਜੂ ਨੂੰ ਲਿਖਿਆ ਸੀ।" ^[1] ਵਰਮਾ ਖੁਦ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਐਮ.ਟੀ. ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਦੇ ਲੇਖਕ 'ਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਚੋਰੀ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਉਣਾ ਹਾਸੋਹੀਣਾ ਹੈ। “ਮੇਰੀ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਨੁਵਾਦ ਹਾਰਪਰ ਕੋਲਿਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਸਿਰਫ਼ ਪੰਜ ਜਾਂ ਛੇ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਐਮ.ਟੀ. ਹਿੰਦੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਦੋਸ਼ ਦੀ ਕੋਈ ਤੁਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਐਮ.ਟੀ. ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਵਲ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਨੂੰ ਪੜ੍ਹਿਆ ਸੀ," ਵਰਮਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।^[1]

ਐਮ.ਟੀ. ਨੇ 1983 ਵਿੱਚ ਨਾਵਲ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਉਸੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਇੱਕ ਫ਼ਿਲਮ ਦਾ ਨਿਰਦੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਸਕ੍ਰਿਪਟ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਫ਼ਿਲਮ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤਾ ਨਾਇਕ, ਸ਼ੰਕਰ ਮੋਹਨ, ਸ਼ੰਕਰਾ ਪਿੱਲੈ ਅਤੇ ਨੰਦਿਤਾ ਬੋਸ ਹਨ।^[2] ਇਸ ਨਾਵਲ ਦਾ ਸ਼ਰਦ ਸੰਧਿਆ ਨਾਂ ਦਾ ਹਿੰਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਫ਼ਿਲਮ ਰੂਪਾਂਤਰ ਵੀ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹ ਫ਼ਿਲਮ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਣਗੌਲੀ ਗਈ।