ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ (ਜਨਮ 9 ਮਾਰਚ 1956) ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨ, ਜਨਤਕ ਬੁੱਧੀਜੀਵੀ, ਸਾਬਕਾ ਡਿਪਲੋਮੈਟ, ਨੌਕਰਸ਼ਾਹ ਹਨ। ਸ਼ਸ਼ੀ, ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ, ਕੇਰਲਾ ਤੋਂ ਦੋ ਵਾਰ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੇ ਸਦੱਸ ਰਹਿ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਹ ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਂਗਰਸ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਹ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਉਪ ਮਹਾਸਚਿਵ ਸੀ ਅਤੇ 2006 ਵਿੱਚ, ਮਹਾਸਚਿਵ ਪਦ ਲਈ ਚੋਣਾਂ ਲੜੀਆਂ ਸਨ। ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਮਹਾਸਚਿਵ ਪਦ ਦੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਬਾਨ ਕੀ-ਮੂਨ ਤੋਂ ਹਾਰ ਗਏ।
ਉਸ ਦਾ ਜਨਮ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਪਾਲਣ-ਪੋਸ਼ਣ ਮੁੰਬਈ ਅਤੇ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ, ਥਰੂਰ ਨੇ 1975 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਸੇਂਟ ਸਟੀਫਨ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਅਤੇ 1978 ਵਿੱਚ ਟਫਟਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਫਲੈਚਰ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਲਾਅ ਐਂਡ ਡਿਪਲੋਮੇਸੀ ਤੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ, 22 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਫਲੈਚਰ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਅਜਿਹਾ ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ। 1978 ਤੋਂ 2007 ਤੱਕ, ਥਰੂਰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਰੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਸਨ, 2001 ਵਿੱਚ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਸੂਚਨਾ ਲਈ ਅੰਡਰ-ਸੈਕਟਰੀ ਜਨਰਲ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੇ। ਉਸ ਨੇ 2006 ਵਿੱਚ ਬਾਨ ਕੀ-ਮੂਨ ਦੇ ਸਕੱਤਰ-ਜਨਰਲ ਲਈ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਗਠਨ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ।[2]
2009 ਵਿੱਚ, ਥਰੂਰ ਨੇ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਕਾਂਗਰਸ (INC) ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਕੇ ਆਪਣੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਉਸੇ ਸਾਲ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਤਿਰੂਵਨੰਤਪੁਰਮ ਦੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਸੀਟ ਜਿੱਤ ਕੇ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਬਣੇ; ਉਹ 2014, 2019 ਅਤੇ 2024 ਵਿੱਚ ਦੁਬਾਰਾ ਚੁਣੇ ਗਏ ਹਨ। ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਸਰਕਾਰ ਦੌਰਾਨ, ਥਰੂਰ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲਜ਼ ਕਾਂਗਰਸ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਥਰੂਰ ਪਹਿਲਾਂ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਸੂਚਨਾ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਬਾਰੇ ਸੰਸਦੀ ਸਥਾਈ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।[3]
ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜੇਤੂ, ਥਰੂਰ ਨੇ 1981 ਤੋਂ ਗਲਪ ਅਤੇ ਗ਼ੈਰ-ਗਲਪ ਦੀਆਂ ਕਈ ਲਿਖਤਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ।[4][5] ਥਰੂਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਪਕੜ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ। 2014 ਵਿੱਚ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾੜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਟਵਿੱਟਰ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਾਲੋ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰਤੀ ਸਨ।[6]
Remove ads
ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ ਦਾ ਜਨਮ 9 ਮਾਰਚ 1956 ਨੂੰ ਲੰਡਨ[7], ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿਖੇ ਸ਼ਸ਼ੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰਨ ਥਰੂਰ ਵਜੋਂ ਚੰਦਰ ਸ਼ੇਖਰਨ ਨਾਇਰ "ਚੰਦਰਨ" ਥਰੂਰ ਅਤੇ ਸੁਲੇਖਾ ਮੈਨਨ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਪਲੱਕੜ, ਕੇਰਲਾ ਤੋਂ ਇੱਕ ਮਲਿਆਲੀ ਨਾਇਰ ਜੋੜਾ ਸੀ।[8] ਥਰੂਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਛੋਟੀਆਂ ਭੈਣਾਂ, ਸ਼ੋਭਾ ਅਤੇ ਸਮਿਤਾ, ਹਨ।[9] ਸ਼ਸ਼ੀ ਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਦਾ ਉਪਨਾਮ ਚਿਪੁਕੁਟੀ ਨਾਇਰ ਸੀ। ਸ਼ਸ਼ੀ ਦੇ ਚਾਚਾ ਪਰਮੇਸ਼ਵਰਨ ਥਰੂਰ ਸਨ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੀਡਰ'ਜ਼ ਡਾਇਜੈਸਟ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸਨ।[10]
ਥਰੂਰ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਜੋ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੇਰਲਾ ਦੇ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਸਨ, ਨੇ ਲੰਡਨ, ਬੰਬਈ, ਕਲਕੱਤਾ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅਹੁਦਿਆਂ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦ ਸਟੇਟਸਮੈਨ ਲਈ 25 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਕਰੀਅਰ (ਗਰੁੱਪ ਐਡਵਰਟਾਈਜ਼ਿੰਗ ਮੈਨੇਜਰ ਵਜੋਂ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ) ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਥਰੂਰ ਜਦੋਂ ਦੋ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਭਾਰਤ ਵਾਪਸ ਆ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ 1962 ਵਿੱਚ ਮੋਂਟਫੋਰਟ ਸਕੂਲ, ਯਰਕੌਡ ਵਿੱਚ ਦਾਖਿਲਾ ਲਿਆ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬੰਬਈ (ਹੁਣ ਮੁੰਬਈ) ਚਲੇ ਗਏ ਅਤੇ ਕੈਂਪੀਅਨ ਸਕੂਲ (1963-68) ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ[11]। ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੇ ਸਾਲ ਸੇਂਟ ਜ਼ੇਵੀਅਰਜ਼ ਕਾਲਜੀਏਟ ਸਕੂਲ, ਕਲਕੱਤਾ (1969-71) [11] ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ [12]।
1975 ਵਿੱਚ, ਥਰੂਰ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸੇਂਟ ਸਟੀਫਨ ਕਾਲਜ ਤੋਂ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਯੂਨੀਅਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸੇਂਟ ਸਟੀਫਨ ਕੁਇਜ਼ ਕਲੱਬ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ।[13] ਉਸੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਥਰੂਰ ਮੈਡਫੋਰਡ ਦੇ ਟਫਟਸ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਫਲੈਚਰ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਲਾਅ ਐਂਡ ਡਿਪਲੋਮੇਸੀ ਤੋਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਚਲੇ ਗਏ। 1976 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਐਮ.ਏ. ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਥਰੂਰ ਨੇ 1977 ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨ ਅਤੇ ਡਿਪਲੋਮੇਸੀ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਅਤੇ 1978 ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਬੰਧਾਂ ਅਤੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ।[14] ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਣੀ ਡਾਕਟਰੇਟ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ, ਤਾਂ ਥਰੂਰ ਨੂੰ ਸਰਵੋਤਮ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਲਈ ਰੌਬਰਟ ਬੀ. ਸਟੀਵਰਟ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਹ ਫਲੈਚਰ ਫੋਰਮ ਆਫ਼ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਅਫੇਅਰਜ਼ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੰਪਾਦਕ-ਇਨ-ਚੀਫ਼ ਵੀ ਸਨ।[15] 22 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਫਲੈਚਰ ਸਕੂਲ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰੇਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ।[16]
Remove ads
ਰਚਨਾਵਾਂ
ਗਲਪ
- ਦ ਗ੍ਰੇਟ ਇੰਡੀਅਨ ਨਾਵਲ (1989)
- ਦ ਫਾਈਵ ਡਾਲਰ ਸਮਾਇਲ ਐਂਡ ਅਦਰ ਸਟੋਰੀਜ਼ (1990)
- ਸ਼ੋਅ ਬਿਜਨੈਸ (1992)
- ਰਿਓਟ (2001)
ਗੈਰ-ਗਲਪ
- ਰੀਜ਼ਨਸ ਆਫ਼ ਸਟੇਟ (1982)
- ਇੰਡੀਆ: ਫਰੌਮ ਮਿਡਨਾਇਟ ਟੂ ਦ ਮਿਲੇਨੀਅਮ (1997)
- ਨਹਿਰੂ: ਦ ਇੰਵੈਨਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ (2003)
- ਬੁੱਕਲੈਸ ਇਨ ਬਗ਼ਦਾਦ (2005)
- ਦ ਐਲੀਫੈਂਟ, ਦ ਟਾਇਗਰ, ਐਂਡ ਦ ਸੈੱਲ ਫੋਨ: ਰਿਫਲੈਕਸ਼ਨਸ ਆਨ ਇੰਡੀਆ - ਦ ਇਮਰਜਿੰਗ 21ਵੀਂ-ਸੈਂਚਰੀ ਪਾਵਰ (2007)
- ਸ਼ੈਡੋਸ ਅਕਰੋਸ ਦ ਪਲੇਇੰਗ ਫ਼ੀਲਡ: ਸਿਕਸਟੀ ਈਅਰਸ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਕ੍ਰਿਕੇਟ (2009)
- ਪੈਕਸ ਇੰਡੀਕਾ: ਇੰਡੀਆ ਐਂਡ ਦ ਵਰਲਡ ਆਫ਼ ਦ 21ਸਟ ਸੈਂਚਰੀ (2012)
- ਇੰਡੀਆ: ਦ ਫਿਉਚਰ ਇਜ਼ ਨਾਓ (ਸੰਪਾਦਕ) (2013)
- ਇੰਡੀਆ ਸ਼ਾਸ਼ਤਰ: ਰਿਫਲੈਕਸ਼ਨਸ ਆਨ ਦ ਨੇਸ਼ਨ ਇਨ ਆਵਰ ਟਾਈਮ (2015)
- Inglorious Empire: What the British Did to India (2017),[150] first published in India as An Era of Darkness: The British Empire in India (2016).[151]
- ਵਾਈ ਆਈ ਐਮ ਹਿੰਦੂ (2018)[152]
- ਦ ਪੈਰਾਡੋਕਸੀਕਲ ਪ੍ਰਾਇਮ ਮਨਿਸਟਰ (2018)
- ਦ ਹਿੰਦੂ ਵੇਅ (2019)
- ਦ ਨਿਊ ਵਰਲਡ ਡਿਸਆਰਡਰ ਐਂਡ ਦ ਇੰਡੀਅਨ ਇਮਪੇਰਾਟਿਵ (2020), ਸਹਿ-ਲੇਖ ਸਮੀਰ ਸਰਨ ਦੇ ਨਾਲ[153]
- ਦ ਬੈਟਲ ਆਫ਼ ਬਿਲੋਂਗਿੰਗ (2020)[154]
- Tharoorosaurus (2020)[155][156]
- Pride, Prejudice and Punditry: The Essential Shashi Tharoor (2021)[157]
- The Struggle for India's Soul: Nationalism and the Fate of Democracy (2021)[158]
- ਅੰਬੇਦਕਰ: ਏ ਲਾਈਫ਼ (2022)[159]
- ਏ ਵੰਡਰਲੈਂਡ ਆਫ਼ ਵਰਡਸ: ਆਰਾਉਂਡ ਦ ਵਰਲਡ ਇਨ 101 ਐਸੇ (2024)
ਚਿੱਤਰਿਤ ਕਿਤਾਬਾਂ
- ਕੇਰਲਾ: ਗੋਡ'ਸ ਆਨ ਕੰਟਰੀ (2002) - ਕਲਾਕਾਰ ਮਕਬੂਲ ਫ਼ਿਦਾ ਹੁਸੈਨ ਨਾਲ
Remove ads
ਹੋਰ ਦੇਖੋ
- ਭਾਰਤੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
ਹਵਾਲੇ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads