Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Adam Gdacjusz (Adam Gdacius, Gdak), zw. Śląskim Rejem (ur. 1609 lub 1610 w Kluczborku, zm. 7 kwietnia[1] lub 18 września 1688 tamże) – polski pisarz religijny, kaznodzieja, duchowny luterański, postyllograf.
Do szkół uczęszczał prawdopodobnie w Brzegu i Wrocławiu. W roku 1633 zapisał się do gimnazjum toruńskiego. Rok później (1634) pracował już jako kantor i nauczyciel w Podhradie na Spiszu. W roku 1637 uczył się w gimnazjum elbląskim, skąd udał się do Wilna, gdzie ponownie został kantorem, tym razem w szkole ewangelickiej, a następnie jej rektorem. Powróciwszy stamtąd, był od roku 1641 diakonem w rodzinnym Kluczborku. Ściśle związał się z Kluczborkiem, gdzie od roku 1644 był najpierw diakonem, a potem proboszczem (1646) i seniorem. Kształcił się w Brzegu, Wrocławiu i Toruniu, następnie był m.in. rektorem szkoły w Bardiowie w ówczesnych Węgrzech (obecnie Słowacja).
W roku 1642 ożenił się z Marianną, córką Tomasza Scopiusa, pastora w Nagodowicach. Zmarł prawdopodobnie 7 kwietnia 1688 roku w Kluczborku.
Tworzył po polsku i łacinie głównie literaturę kaznodziejsko-moralizatorską oraz poezję. Jego najważniejszym dziełem jest Postilla popularis, to jest kazania na Ewangelie święte[2] (Leszno 1650 lub 1651). W swych kazaniach ukazywał niedolę ludu śląskiego i rozpasanie moralne po wojnie 30-letniej. Był gorącym propagatorem języka polskiego na Śląsku i przeciwnikiem germanizacji. Jako pierwszy wprowadził gwarę śląską do literatury. Książki Gdacjusza przyczyniły się do umocnienia polskiego środowiska protestanckiego na Śląsku, a pobudzając aktywność czytelniczą służyły też podniesieniu ogólnego poziomu oświaty wśród ludu.
W latach 1674–1687 wydał drukiem 24 pozycje (głównie w Brzegu i Oleśnicy), m.in.:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.