Aleksander Rozmus

Aleksander Józef Rozmus (ur. 18 stycznia 1901 w Zakopanem, zm. 18 kwietnia 1986 w Ennery pod Paryżem) – polski narciarz, skoczek i kombinator norweski, olimpijczyk z Sankt Moritz. Reprezentant zakopiańskich klubów: SN PTT, Sokoła i Wisły^[2]. Dwukrotny mistrz i czterokrotny wicemistrz Polski w skokach narciarskich^[3], ponadto wicemistrz w kombinacji norweskiej.

Aleksander Rozmus podczas zwycięskich MP 1922

Franciszek Bujak, Aleksander Rozmus, Mikenbrun (1923)

Aleksander Józef Rozmus

Data i miejsce urodzenia	18 stycznia 1901 Zakopane
Data i miejsce śmierci	18 kwietnia 1986 Ennery
Klub	SN PTT Zakopane Sokół Zakopane Wisła Zakopane (od 1927)
Wzrost	169 cm[1]
Rekord życiowy	56,5 m
Odznaczenia

Przebieg kariery

Rozmus po zdaniu matury w zakopiańskim gimnazjum pracował jako urzędnik^[4]. Narciarstwo zaczął uprawiać jeszcze jako uczeń gimnazjum i w tym czasie pierwszy raz wystartował w zawodach narciarskich występując w barwach SN PTT Zakopane. W roku 1920 wystartował w pierwszych związkowych mistrzostwach Polski, zajmując ostatnie miejsce zarówno w konkursie skoków, jak i w biegu na 18 km^[4]. W ciągu jednego roku dokonał jednak znaczącego postępu, zwłaszcza w technice skoku. W 1921 został mistrzem Polski w skokach, uzyskując wówczas odległość 22 metrów na skoczni w Jaworzynce, wygrywając zawody przed Leszkiem Pawłowskim z Czarnych Lwów i Franciszkiem Bujakiem z SN PTT^[3] i ustanawiając rekord krajowy. Wcześniej, na otwarciu tej skoczni, swój skok zakończył upadkiem. W 1922 był pierwszy w skokach na międzynarodowych zawodach narciarskich w Zakopanem (oddał najdłuższy skok na 22,5 m), a w sztafecie zajął 2. miejsce. W Worochcie obronił tytuł mistrza kraju. Po raz kolejny pobił rekord skoczni i Polski w Jaworzynce uzyskując 27 metrów^[4]. Zdobył też brązowy medal w dwuboju^[5]. Z wynikiem 18 metrów został pierwszym rekordzistą skoczni w Krakowie^[6].

Grupa polskich narciarzy podczas zawodów w Worochcie w 1922 roku. Aleksander Rozmus drugi z lewej.

W styczniu 1923 Rozmus na obiekcie w Jaworzynce osiągnął odległość 30,5 m^[7], bijąc własny rekord kraju. Skoki rozegrano w trzech kategoriach: seniorów I i II klasy oraz młodszych. Rozmus słynął wówczas z faktu, iż wraz z Henrykiem Mückenbrunnem, szusował na nartach w stromych żlebach w Tatrach^[5]. Na zakończenie kursu prowadzonego przez niemieckiego trenera Seppa Bildsteina Rozmus był 2. w skokach i 3. w slalomie na mistrzostwach Polski. Był 19. w skokach na mistrzostwach Szwajcarii w Grindelwaldzie, 3. w skokach i 29. w biegu na 22 km w Luchon (Coupe de France – Puchar Francji) i 22. w skokach w Semmeringu, w Austrii^[5]. Były to jedne z pierwszych międzynarodowych występów polskich skoczków poza granicami Polski, nie licząc startów w Czechosłowacji. W 1924 był 6. w skokach na zawodach w Szumawie (Czechosłowacja).

W 1925 startował na zawodach FIS w Jańskich Łaźniach, gdzie był 46. w skokach i 59. w biegu na 18 km w I klasie. Został ponadto wicemistrzem Polski w kombinacji^[5] i w skokach^[3]. W 1927 startował w zawodach FIS w Cortina d’Ampezzo; w kombinacji norweskiej był 24., w skokach 25., a w biegu 38. W styczniu 1928 podczas eliminacji przedolimpijskich, rozgrywanych w ramach mistrzostw Zakopanego, Rozmus zajął drugie miejsce i został zakwalifikowany do polskiej reprezentacji na Igrzyska Zimowe w St. Moritz. Był już wówczas zawodnikiem sekcji narciarskiej Wisły Zakopane^[5]. W Szwajcarii startował w dniach 17 i 18 lutego w kombinacji klasycznej, w której to konkurencji był 22. (24. w biegu na 18 km i 10. w skokach, w których odległością 56,5 m ustanowił nowy rekord Polski; w pierwszej serii wylądował na 49 m) oraz 18 lutego w konkursie skoków, zajmując w nim 25. miejsce z notą 13,166 pkt. Miał skoki o długości 41 m i 53 m^[1]. Po powrocie do kraju wywalczył srebro na MP w skokach^[3].

W 1929 startował na zawodach FIS w Zakopanem. W konkursie, który odbył się 5 lutego, przy prawie 30 stopniach mrozu, na Krokwi Rozmus oddał skoki na odległość 48 m i 49 m, z czego ten pierwszy zakończył upadkiem i w związku z tym zajął odległą 37. lokatę^[5]. W 1930 zdobył swój ostatni – srebrny – medal skokowych mistrzostw Polski^[3].

Po zakończeniu kariery

W sierpniu 1939 został zmobilizowany do Wojska Polskiego i uczestniczył w kampanii wrześniowej, a następnie w czasie okupacji niemieckiej był kurierem tatrzańskim^[2] i działał w polskim ruchu oporu. Wkrótce po roku 1940 udało mu się przedostać do Francji i tam działał przeciwko okupantom we francuskim podziemiu. Po zakończeniu II wojny światowej nie powrócił już do Polski i na stałe zamieszkał we Francji pracując tam, między innymi, jako instruktor narciarski w Chamonix, razem z Henrykiem Mückenbrunnem.

Zmarł 18 kwietnia 1986 w Ennery pod Paryżem. Został pochowany na paryskim cmentarzu Père-Lachaise^[5].

Ordery i odznaczenia

• Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)^[8]

Osiągnięcia

Igrzyska olimpijskie

1928 Sankt Moritz	–	22. miejsce (w kombinacji klasycznej), 25. miejsce (w skokach)

Starty A. Rozmusa w konkursach skoków na igrzyskach olimpijskich – szczegółowo

Miejsce	Dzień	Rok	Miejscowość	Skocznia	Konkurs	Skok 1	Skok 2	Nota	Strata	Zwycięzca
25.	18 lutego	1928	Sankt Moritz	Olympiaschanze	indywid.	41,0 m	53,0 m	13,166 pkt	6,042 pkt	Alf Andersen

Starty A. Rozmusa w kombinacji na igrzyskach olimpijskich – szczegółowo

Miejsce	Dzień	Rok	Miejscowość	Dyscyplina/konkurencja	Wynik	Strata	Zwycięzca
22.	18 lutego	1928	Sankt Moritz	kombinacja norweska skoki + bieg na 18 km	8,781 pkt.	9,052 pkt.	Johan Grøttumsbråten

Mistrzostwa świata w narciarstwie klasycznym

1925 Jańskie Łaźnie	–	46. miejsce (w skokach), 59. miejsce (w biegu na 18 km)
1927 Cortina d’Ampezzo	–	24. miejsce (w kombinacji norweskiej), 25. miejsce (w skokach), 38. miejsce (w biegu na 18 km)
1929 Zakopane	–	37. miejsce (w skokach)

Sukcesy krajowe

• mistrz Polski w skokach: 1921, 1922
• wicemistrz Polski w skokach: 1923, 1925, 1928, 1930
• wicemistrz Polski w kombinacji klasycznej: 1925
• brązowy medalista MP w kombinacji klasycznej: 1922.

Przypisy

1. Aleksander Rozmus Biography and Olympic Results. Sports-Reference.com. [dostęp 2011-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-10)]. (ang.).
2. Rozmus Aleksander. olimpijski.pl. [dostęp 2016-06-05].
3. Wyniki Mistrzostw Polski - 1920-2002. skijumping.pl. [dostęp 2011-08-19].
4. Szatkowski 2005 ↓, s. 1.
5. Szatkowski 2005 ↓, s. 3.
6. Adrian Dworakowski: Przewodnik po polskich skoczniach narciarskich 2016. skijumping.pl. [dostęp 2018-06-29].
7. Szatkowski 2005 ↓, s. 2.
8. M.P. z 1931 r. nr 74, poz. 120 „za zasługi na polu rozwoju sportu”.

Bibliografia

• Wojciech Szatkowski: Wielki poczet skoczków polskich: Aleksander Rozmus - Rekordzista z Jaworzynki. Skijumping.pl, 2005. [dostęp 2011-08-19]. (pol.).
• Polski Komitet Olimpijski: Aleksander Rozmus – sylwetka w portalu www.olimpijski.pl. www.olimpijski.pl. [dostęp 2014-07-12]. (pol.).
• Aleksander Rozmus Biography and Olimpic Results [online], Sports-Reference.com [dostęp 2011-03-25] [zarchiwizowane z adresu 2012-11-10] (ang.).