Argentyna

Argentyna (hiszp. Argentina, wymowa^ⓘ [aɾxenˈtina]), oficjalnie Republika Argentyńska (hiszp. República Argentina, wym. [reˈpuβlika aɾxenˈtina]) – państwo w Ameryce Południowej, w południowo-wschodniej części kontynentu, nad Oceanem Atlantyckim. Graniczy z Chile na zachodzie, Boliwią i Paragwajem na północy, Brazylią i Urugwajem na północnym wschodzie. Nazwa „Argentyna” pochodzi od łacińskiego argentum (srebro, plata po hiszpańsku) i jest związana z legendą o górach pełnych srebra, która była powszechna pośród pierwszych europejskich odkrywców Niziny La Platy[4].

Ten artykuł dotyczy państwa. Zobacz też: Argentyna – osiedle Zawiercia.

Quick facts: Język urzędowy, Stolica, Ustrój polityczny, G... ▼

Republika Argentyńska

República Argentina

Flaga Godło
Dewiza: (hiszp.) En Unión y Libertad (W zjednoczeniu i wolności)
Hymn: Oíd, mortales (Usłyszcie śmiertelni)
Język urzędowy	hiszpański
Stolica	Buenos Aires
Ustrój polityczny	republika
Głowa państwa	prezydent Alberto Fernández
Zastępca głowy państwa	wiceprezydent Cristina Fernández de Kirchner
Szef rządu	prezydent Alberto Fernández
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	2 780 400[1] km² 30 200 km² (1,09%)
Liczba ludności (2021)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	45 864 941[2] 16 osób/km²
PKB (2023)  • całkowite   • na osobę	641,10 mld[3] USD 13 709[3] USD
PKB (PSN) (2023)  • całkowite   • na osobę	1 274,81 mld[3] dolarów międzynar. 27 261[3] dolarów międzynar.
Waluta	peso argentyńskie (ARS)
Niepodległość	od Hiszpanii 9 lipca 1816
Religia dominująca	katolicyzm (70,5%)
Strefa czasowa	UTC -3
Kod ISO 3166	AR
Domena internetowa	.ar
Kod samochodowy	RA
Kod samolotowy	LV
Kod telefoniczny	+54
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Wiadomości w Wikinews
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku

Argentyna zajmuje jedno z najwyższych miejsc w rankingach wskaźnika rozwoju społecznego, PKB per capita i jakości życia pośród krajów Ameryki Łacińskiej[5]. Według statystyk Banku Światowego argentyński produkt krajowy brutto zajmuje 21. miejsce na świecie[6], a według Międzynarodowego Funduszu Walutowego, biorąc pod uwagę parytet siły nabywczej, argentyńska ekonomia zajmuje 25. miejsce na świecie[7]. Argentyna jest członkiem założycielem Unii Narodów Południowoamerykańskich oraz Mercosur, a także członkiem Organizacji Państw Iberoamerykańskich, Banku Światowego, Światowej Organizacji Handlu. Oprócz tego jest również jednym z trzech krajów Ameryki Łacińskiej wchodzących w skład grupy G20. Według analityków kraj ten zaklasyfikowany jest do rynków wschodzących, ze względu na wielkość, wysoki wzrost gospodarczy, poziom bezpośrednich inwestycji zagranicznych czy eksport w całości wytworzonych usług i towarów[8]. Jest uznawana jako lokalne mocarstwo z bardzo wysokim wskaźnikiem rozwoju społecznego[9][10][11][12][13][14][15][16][17].

Pod względem wielkości Argentyna jest drugim państwem w Ameryce Południowej i ósmym na świecie. Biorąc pod uwagę terytoria, gdzie Argentyna faktycznie sprawuje władzę, jej powierzchnia wynosi 2 780 400 km². Jednakże biorąc pod uwagę także terytoria sporne, do których Argentyna rości pretensje: Falklandy/Malwiny, Georgię Południową, Sandwich Południowy, Islas Aurora wraz z Orkadami Południowymi, Szetlandami Południowymi oraz z częścią Antarktydy zwaną Antarktydą Argentyńską (na mocy traktatu antarktycznego roszczenia te są zamrożone, ale nie anulowane), łączna powierzchnia kraju wynosi 3 761 274 km². To plasowałoby Argentynę jako siódme pod względem wielkości państwo świata^{[potrzebny przypis]}.

Ślady pierwszych osadników na terenie dzisiejszej Argentyny sięgają paleolitu. Hiszpańska kolonizacja rozpoczęła się w 1512 roku. W jej wyniku w 1776 roku powstało Wicekrólestwo La Platy, które było częścią hiszpańskiego imperium kolonialnego. 25 maja 1810 roku Argentyna uzyskała de facto niepodległość po odsunięciu ostatniego hiszpańskiego gubernatora i ogłoszeniu Pierwszego Zgromadzenia Narodowego zwanego również Primera Junta. 9 lipca 1816 roku Argentyna formalnie ogłosiła niepodległość w San Miguel de Tucumán. W XIX wieku w Argentynie miały miejsce liczne wojny domowe, które zakończyły się reorganizacją państwa i utworzeniem federacji ze stolicą w Buenos Aires. W drugiej połowie XIX wieku miała miejsce wielka fala emigracji z Europy do Argentyny, która na zawsze wpłynęła na argentyńską kulturę i demografię. Również w tym czasie w Argentynie miał miejsce stabilny wzrost gospodarczy, dzięki któremu na początku XX wieku Argentyna była siódmym krajem na świecie pod względem rozwoju gospodarczego[18] [19]. Mimo tak dużego sukcesu ekonomicznego, po 1930 roku w Argentynie doszło do serii zamachów stanu, które zakończyły się wprowadzeniem demokracji w 1983 roku. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych w Argentynie doszło do poważnego kryzysu finansowego, przez co teraz znajduje się ona w kręgu krajów rozwijających się[20][21][22].