Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Awangarda proletariatu – termin politologiczny wywodzący się z marksizmu, a rozpowszechniony przez leninizm, oznaczający partię komunistyczną, zwłaszcza w czasie rewolucji i w krótkim czasie po jej zwycięstwie[1][2][3][4].
Według leninizmu proletariat przemysłowy nie był w stanie uświadomić sobie swojej sytuacji bez odpowiedniego przywództwa. To zadanie miała spełnić partia zawodowych rewolucjonistów, którzy dodatkowo – jako awangarda mas robotniczych – miała ich poprowadzić do rewolucji. Sytuacja po zwycięskiej rewolucji wymagała dalszej ich obecności w procesie budowy społeczeństwa socjalistycznego, by przekształcić się w dyktaturę proletariatu[6][7]. Tym samym ten etap porewolucyjnych zmian przybierał w pełni zinstytucjonalizowaną formę.
W ramach krytyki pojęcia wskazuje się na fakt, że awangarda proletariatu oznaczała elitaryzację społeczną: brak powszechnego udziału w życiu politycznym, konsultacji ze społeczeństwem i demokracji w zakładach pracy; cechy te uważane są za kluczowe dla społeczeństwa socjalistycznego[8]. Ponadto dostrzega się jej wpływ na powstanie i rozwój stalinizmu[9]. To w praktyce politycznej oznaczało wprowadzenie rządów autorytarnych[10], w państwach takich jak ZSRR czy Chiny.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.