Cyfry hinduskie

Większość pozycyjnych dziesiętnych systemów liczbowych na świecie pochodzi z Indii, gdzie narodziła się koncepcja numerologii pozycyjnej. Cyfry hinduskie^[1] zwane również indyjskimi^[2] znane są w kulturze zachodniej jako cyfry arabskie^[3], gdyż Arabowie rozprzestrzenili je w Europie w średniowieczu^[1]. Cyfry pierwotnie zapisywane w sanskrycie rozpropagował perski matematyk Al-Chuwarizmi^[3].

Cyfry dewanagari i ich nazwy w sanskrycie

Poniżej jest lista cyfr hinduskich i ich nowożytna forma w dewanagari, odpowiednik europejski (arabski) i wymowa w sanskrycie.

Nowożytny dewanagari	Cyfry arabskie	Zapis liczebnika w sanskrycie (rdzeń)	Transkypcja
०	0	शून्य	śunja
१	1	एक	eka
२	2	द्वि	dwi
३	3	त्रि	tri
४	4	चतुर्	ćatur
५	5	पञ्च	pańća
६	6	षष्	szasz
७	7	सप्त	sapta
८	8	अष्ट	aszta
९	9	नव	nawa

Ponieważ sanskryt jest językiem indoeuropejskim, nazwy cyfr mają podobne brzmienie do odpowiedników z greki i łaciny. Słowo śunja na określenie zera oznacza dosłownie „pustkę”^[4] i zostało przetłumaczone na język arabski terminem „صفر” sifr, oznaczającym „nic”, który poprzez średniowieczne łacińskie zephirum stał się podstawą do powstania słowa zero w wielu językach europejskich^[5]. Od oznaczającego zero słowa sifr pochodzą także polskie słowa cyfra (poprzez niem. Ziffer)^[6] i szyfr.