Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Czapka frygijska (czapka wolności) – rodzaj wełnianej lub filcowej czapki o kształcie wysokiego stożka z opadającym zwieńczeniem. Nakrycie głowy znane już w starożytności, na przełomie XVIII-XIX wieku spopularyzowane przez ruchy rewolucyjne jako symbol wolności.
Nazwa tego nakrycia głowy pochodzi od Frygii w Azji Mniejszej. Starożytni Grecy uważali ją za nakrycie typowe dla ludów wschodnich: Frygów, Traków i mitycznych Amazonek.
Zbliżony do niej kształtem pileus był w Rzymie symbolem wolności, otrzymywanym przez niewolnika w momencie wyzwolenia[1].
Na monetach rzymskich bogini Roma nosi frygijkę. Noszące ją postacie występują często w rzymskiej sztuce, np. chłopiec na Ołtarzu Pokoju[potrzebny przypis]. W czapce frygijskiej przedstawiano od epoki hellenistycznej Mitrę. Kształt frygijki przybrał jeden z typów antycznych hełmów, umownie zwany trackim albo frygijskim.
Szerszą popularność czapka ta zaczęła zdobywać pod koniec XVIII wieku, używana przez rewolucjonistów najpierw w czasie amerykańskiej wojny o niepodległość a następnie w czasie rewolucji francuskiej. Czerwona czapka frygijska używana popularnie przez francuskich sankiulotów stała się nie tylko symbolem rewolucji, ale jednym z głównych symboli narodowych Francji, której kobiecy symbol wolności (fr. liberté) – Marianna przedstawiana jest właśnie w tym nakryciu głowy.
W okresie II wojny światowej czerwona czapka frygijska (fr. bonnet phrygien) z kokardą tricolore stała się (obok barw narodowych i czerwonej gwiazdy) symbolem Wolnych Strzelców i Partyzantów Francuskich – komunistycznej organizacji ruchu oporu we Francji. Kiedy w lutym 1944 r. FTPF współtworzyły Francuskie Siły Wewnętrzne komuniści przyjęli odgórnie symbol FFI – krzyż lotaryński. Mimo to, dla podkreślenia autonomii, na opaskach obok skrótu „FFI” i krzyża umieszczano stary skrót i czapkę wolności (rzadziej czerwoną gwiazdę)[2][3].
Czapka frygijska była i jest umieszczana na monetach i banknotach wielu państw, m.in. USA, w Polsce po raz pierwszy na banknocie 25-złotowym z 1794 roku. W czasie powstania listopadowego w projekcie godła proponowanego przez Joachima Lelewela miała zastąpić koronę[4] (sam Lelewel miał później twierdzić, że pomysł ten był żartem z jego strony[5]). Występuje w symbolice państw, regionów i miast, szczególnie obu Ameryk (np. Kostaryki, Kolumbii, Salwadoru, Argentyny, stanu Nowy Jork, Wirginii).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.