Hydrophis – rodzaj jadowitych węży morskich z rodziny zdradnicowatych (Elapidae).
Szybkie fakty Domena, Królestwo ...
Hydrophis[1] |
Latreille, 1801[2] |
|
Przedstawiciel rodzaju – H. hardwickii |
Systematyka
|
Domena
|
eukarionty |
Królestwo
|
zwierzęta |
Typ |
strunowce |
Podtyp |
kręgowce |
Gromada |
zauropsydy |
Podgromada |
diapsydy |
Rząd |
łuskonośne |
Podrząd |
węże |
Infrarząd |
Alethinophidia |
Nadrodzina |
Elapoidea |
Rodzina |
zdradnicowate |
Rodzaj |
Hydrophis |
Typ nomenklatoryczny |
Hydrus fasciatus Schneider, 1799 |
Synonimy |
- Pelamis Daudin, 1803[3]
- Disteira Lacépède, 1804[4]
- Leioselasma Lacépède, 1804[4]
- Ophinectes Rafinesque, 1817[5]
- Enhydris Merrem, 1820[uwaga 1][6]
- Polyodontes Lesson, 1834[7]
- Lapemis J.E. Gray, 1835[8]
- Aturia J.E. Gray, 1840[9][10]
- Hydrus J.E. Gray, 1840[9][10]
- Liopala J.E. Gray, 1840[9][11]
- Chitulia J.E. Gray, 1849[12]
- Enhydrina J.E. Gray, 1849[13]
- Kerilia J.E. Gray, 1849[14]
- Acalyptus A.M.C. Duméril, 1853[uwaga 2][15]
- Astrotia Fischer, 1856[16]
- Pelamydoidis Fitzinger, 1861[17]
- Acalyptophis Boulenger, 1896[18]
- Pelamydrus Stejneger, 1910[19]
- Dolichodira Wall, 1921[20]
- Melanomystax Wall, 1921[21]
- Polyodontognathus Wall, 1921[22]
- Polypholophis Wall, 1921[23]
- Porrecticollis Wall, 1921[24]
- Praescutata Wall, 1921[25]
- Pseudodistira Kinghorn, 1926[26]
- Kolpophis M.A. Smith, 1926[27]
- Thalassophina M.A. Smith, 1926[28]
- Mediohydrophis Kharin, 2004[29]
|
|
Gatunki |
|
|
|
Zamknij
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w wodach Oceanu Indyjskiego i Spokojnego[30][31].
Długość całego ciała 410–1885 mm, długość ogona 55–190 mm[32]. Kość szczękowa nie wychodzi poza podniebienie; za zębami jadowymi w szczęce znajduje się 1–18 zębów oddzielonych w małych odstępach (diastema); nozdrza znajdują się u góry; łuski nosowe stykają się ze sobą lub są oddzielone podłużnymi łuskami. Łuska na głowie i grzbiecie regularna, duża, natomiast na stronie brzusznej mała, zwykle wyraźna i niepodzielna[32].
Etymologia
- Hydrophis: gr. ὑδρο- hudro- „wodny-”, od ὑδωρ hudōr, ὑδατος hudatos „woda”[33]; οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”[34].
- Pelamis: gr. πηλαμυς pēlamus „młody tuńczyk”[35]. Gatunek typowy: Anguis platura Linnaeus, 1766.
- Disteira: gr. δι- di- „podwójny”, od δυο duo „dwa”[36]; στειρα steira „przednia część kilu”[37]. Gatunek typowy: Disteira doliata Lacépède, 1804 (= Hydrus major Shaw, 1802).
- Leioselasma: gr. λειος leios „gładki”[38]; ελασμα elasma „płyta, blaszka”[39]. Gatunek typowy: Leioselasma striata Lacépède, 1804 (Hydrophis cyanocinctus Daudin, 1803).
- Ophinectes: gr. οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”[34]; νηκτης nēktēs „pływak”, od νηχω nēkhō „pływać”[40]. Gatunek typowy: Ophinectes luteus Rafinesque, 1817 (= Anguis platura Linnaeus, 1766).
- Enhydris: gr. ενυδρις enhudris „wąż wodny”[41]. Gatunek typowy: Hydrus curtus Shaw, 1802.
- Polyodontes: gr. πολυς polus „wiele”[42]; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”[43]. Gatunek typowy: Polyodontes annulatus Lesson, 1834 (= Hydrophis schistosus Daudin, 1803).
- Lapemis: anagram nazwy rodzaju Pelamis Daudin[8]. Gatunek typowy: Lapemis hardwickii J.E. Gray, 1835.
- Aturia: etymologia nieznana, J.E. Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej[9][44]. Gatunek typowy: Aturia ornata J.E. Gray, 1842.
- Hydrus: gr. ὑδρος hydros „wąż wodny”[33]. Gatunek typowy: Hydrus major Shaw, 1802.
- Liopala: gr. λειος leios „gładki”[38]; παλιν palin „wstecz”[45]. Gatunek typowy: Hydrus gracilis Shaw, 1802
- Chitulia: etymologia nieznan, J.E. Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej[12]; F. Wall sugeruje, że nazwa pochodzi od nazwy zwyczajowej chittul[46]. Gatunek typowy: Chitulia inornata J.E. Gray, 1849.
- Enhydrina: rodzaj Enhydris Merrem, 1820; łac. -ina „odnoszący się do, należący do”[47]. Gatunek typowy: Enhydris valakadyen Rafinesque, 1817 (= Hydrophis schistosus Daudin, 1803).
- Kerilia: etymologia nieznan, J.E. Gray nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej[14]; F. Wall sugeruje, że nazwa pochodzi od nazwy zwyczajowej keril[48]. Gatunek typowy: Kerilia jerdonii J.E. Gray, 1849.
- Acalyptus: gr. ακαλυπτoς akaluptos „nie zakryty, odsłonięty”[49]. Gatunek typowy: Acalyptus peronii A.M.C. Duméril, 1853.
- Astrotia: gr. intensywny przedrostek α a; στρωννυμι strōnnumi „rozkładać, rozciągać”[16]. Gatunek typowy: Hydrophis schizopholis Schmidt, 1846 (= Hydrus stokesii J.E. Gray, 1846.
- Pelamydoidis: gr. πηλαμυς pēlamus „młody tuńczyk”[35]; -οιδης -oidēs „przypominający”[50]. Gatunek typowy: Hydrophis pelamidoides Schlegel, 1837 (= Hydrus curtus Shaw, 1802.
- Acalyptophis: gr. ακαλυπτoς akaluptos „nie zakryty, odsłonięty”[49]; οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”[34]. Nowa nazwa dla Acalyptus A.M.C. Duméril, 1853 (nazwa zajęta przez Acalyptus Schönherr, 1836 (Coleoptera)).
- Pelamydrus: gr. πηλαμυς pēlamus „młody tuńczyk”; ὑδρος hydros „wąż wodny”[19]. Nowa nazwa dla Pelamis Daudin, 1803 (nazwa zajęta przez Pelamis Lacépède, 1802 (Scombridae)).
- Dolichodira: gr. δολιχος dolikhos „długi”; δειρη deirē „szyja”[20]. Gatunek typowy: Hydrophis diadema Günther, 1864[uwaga 3].
- Melanomystax: gr. μελας melas, μελανος melanos „czarny”; μυσταξ mustax, μυστακος mustakos „wąsy”, od μασταξ mastax, μαστακος mastakos „szczęki, usta”, od μασαομαι masaomai „żuć”[21]. Gatunek typowy: Hydrophis nigrocinctus Daudin, 1803.
- Polyodontognathus: gr. πολυς polus „wiele”; οδους odous, οδοντος odontos „ząb”; γναθος gnathos „żuchwa”[22]. Gatunek typowy: Hydrus cærulescens Shaw, 1802.
- Polypholophis: gr. πολυς polus „wiele”; φολις pholis, φολιδος pholidos „rogowa łuska”; oφις ophis, οφεως opheōs „wąż”[23]. Gatunek typowy: Hydrophis neglectus Wall, 1906 (= Hydrophis obscurus Daudin, 1803).
- Porrecticollis: łac. porrectus „rozciągnięty”, od porrigo „rozciągać się”; nowołac. -collis „-szyi, -gardły”, od łac. collum „szyja”[24]. Gatunek typowy: Hydrophis obscurus Daudin, 1803.
- Praescutata: łac. prae „przed, z przodu”; scutatus „uzbrojony w tarczę”, od scutum „podłużna tarcza”[25]. Gatunek typowy: Thalassophis viperinus Schmidt, 1852.
- Pseudodistira: gr. ψευδος pseudos „fałszywy”[51]; rodzaj Disteira Lacépède, 1804[26]. Gatunek typowy: Pseudodistira horrida Kinghorn, 1926 (= Acalyptus peronii A.M.C. Duméril, 1853).
- Kolpophis: gr. κολπος kolpos „zatoka”[52]; οφις ophis, οφεως opheōs „wąż”[34]. Gatunek typowy: Disteira annandalei Laidlaw, 1901.
- Thalassophina: rodzaj Thalassophis Schmidt, 1852; łac. -ina „odnoszący się do, należący do”[47]. Gatunek typowy: Thalassophis viperinus Schmidt, 1852.
- Mediohydrophis: łac. medius „środkowy”; rodzaj Hydrophis Latreille, 1801[29]. Gatunek typowy: Hydrophis klossi Boulenger, 1912.
Podział systematyczny
Do rodzaju należą następujące gatunki[30]:
- Hydrophis annandalei
- Hydrophis anomalus
- Hydrophis atriceps
- Hydrophis belcheri – wręgowiec filipiński[53]
- Hydrophis bituberculatus
- Hydrophis brookii
- Hydrophis caerulescens
- Hydrophis cantoris – małogłowiec bengalski[53]
- Hydrophis coggeri
- Hydrophis curtus – guzkowiec indyjski[53]
- Hydrophis cyanocinctus – wręgowiec pospolity[53]
- Hydrophis czeblukovi
- Hydrophis donaldi
- Hydrophis elegans
- Hydrophis fasciatus – wręgowiec małogłowy[53]
- Hydrophis hardwickii – guzkowiec malajski[53]
- Hydrophis hendersoni
- Hydrophis inornatus
- Hydrophis jerdonii
- Hydrophis kingii
- Hydrophis klossi
- Hydrophis laboutei
- Hydrophis lamberti
- Hydrophis lapemoides
- Hydrophis macdowelli
- Hydrophis major
- Hydrophis mamillaris
- Hydrophis melanocephalus
- Hydrophis melanosoma – wręgowiec malajski[53]
- Hydrophis nigrocinctus
- Hydrophis obscurus
- Hydrophis ocellatus
- Hydrophis ornatus – wręgowiec rafowy[54]
- Hydrophis pachycercos
- Hydrophis pacificus
- Hydrophis parviceps
- Hydrophis peronii – kolcogłowiec australijski[53]
- Hydrophis platurus – pęz dwubarwny[54]
- Hydrophis schistosus – grzbietopręg jadowity[53]
- Hydrophis semperi – wręgowiec słodkowodny[53]
- Hydrophis sibauensis
- Hydrophis spiralis – wręgowiec olbrzymi[53]
- Hydrophis stokesii
- Hydrophis stricticollis
- Hydrophis torquatus – wręgowiec syjamski[53]
- Hydrophis viperinus
- Hydrophis vorisi
- Hydrophis zweifeli
Hydrophis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
V.E. Kharin. Review of sea snakes of the genus Hydrophis sensu stricto (Serpentes: Hydrophiidae). „Russian Journal of Marine Biology”. 30 (6), s. 387–394, 2004. DOI: 10.1007/s11179-005-0021-x. (ang.).
P. Uetz & J. Hallermann: Genus: Hydrophis. The Reptile Database. [dostęp 2023-11-19]. (ang.).
R. Midtgaard: Hydrophis. RepFocus. [dostęp 2019-08-22]. (ang.).
Reptilia. W: L. Agassiz: Nomenclator zoologicus, continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842–1846, s. 5. (łac.).
Praca zbiorowa: Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 411. ISBN 83-01-14344-4.
- R.P. Lesson: Reptiles. W: Ch. Bélanger: Voyage aux Indes-Orientales par le nord de l’Europe: les provinces du Caucase, la Géorgie, l’Arménie et la Perse, suivi de détails topographiques, statistiques et autres sur le Pégou, les iles de Java, de Maurice et de Bourbon, sur le Cap-De-Bonne-Espérance et Sainte-Hélène: pendant les années 1825, 1826, 1827, 1828 et 1829. Paris: A. Bertrand, 1834, s. 291–336. (fr.).
- J.E. Gray: Monographic synopsis of the water snakes, or the family Hydridae. W: J.E. Gray: The zoological miscellany: to be continued occasionally. London: Treuttel, Wurtz and Co., G.B. Sowerby, W. Wood, 1831–1844, s. 59–68. (ang.).
- J.E. Gray: Catalogue of the specimens of snakes in the collection of the British museum. London: Printed by order of the Trustees, 1849, s. 1–125. (ang.).
- F. Wall: Ophidia taprobanica; or, The snakes of Ceylon. Colombo: H. R. Cottle, 1921, s. 1–581. (ang.).
- M.A. Smith: Monograph of the sea-snakes (Hydrophiidae). London: Printed by order of the Trustees of the British Museum, 1926, s. 1–130. (ang.).
- Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1–256, OCLC 637083062 (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne: