Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Flet poprzeczny (wielki) (wł. flauto, flauto traverso, skrót: fl.) – instrument dęty drewniany, aerofon wargowy.
Klasyfikacja naukowa | |
421.121.12 | |
Klasyfikacja popularna | |
instrument dęty drewniany, aerofon | |
Skala instrumentu | |
Podobne instrumenty | |
| |
Producenci | |
Altus, Amati, Brannen Brothers, Gemeinhardt, Haynes, J.Michael, Miyazawa, Muramatsu, Pearl, Powell, Sankyo, Trevor James, Yamaha |
Współczesny flet poprzeczny używany w muzyce zachodniej wykonany jest z metalu lub (rzadziej) z drewna. Skala: od c¹ lub h małego (zależy to od konstrukcji stopki fletu) do d4 (możliwe jest zagranie dźwięków do f4, jednak ze względu na trudność wydobycia i nieatrakcyjną barwę dźwięki te nie występują w literaturze fletowej). Dźwięki zapisuje się w kluczu wiolinowym. Flet w wersji podstawowej jest instrumentem nietransponującym. W orkiestrze w grupie instrumentów dętych drewnianych jest instrumentem o najwyższej skali. Ze względu na szerokie możliwości techniczne i wyrazowe znajduje wszechstronne zastosowanie w muzyce solowej, kameralnej, symfonicznej, rozrywkowej, jazzowej.
Najważniejszymi odmianami współczesnego fletu poprzecznego są:
Istnieją też inne rzadko używane odmiany fletu, stworzone w XX w.:
Współczesna holenderska flecistka Eva Kingma stworzyła i opatentowała system, umożliwiający uzyskiwanie na flecie ćwierćtonów[1][2].
Konstrukcja fletu poprzecznego przez stulecia ulegała wielu przemianom. Różnią się one konstrukcją i materiałem:
Rewolucjonistą w tej kwestii był Theobald Böhm (1794-1881), który w latach 1831-1847 opracował podobną do współczesnej mechanikę i konstrukcję fletu. Jako pierwszy zastosował klapy umieszczone nad wszystkimi otworami, które powiększył tak dalece, że palce flecisty bez ich użycia już nie mogły ich przykryć (dawniej klapy były zamknięte, a flecista otwierał je, by zagrać dany dźwięk). Ponownie nadał kształt cylindryczny korpusowi fletu (przy czym główka fletu uzyskała wiercenie paraboliczne), a w 1847 skonstruował pierwszy flet ze srebra, choć później budował również flety drewniane.
Do XX wieku produkowano niemal wyłącznie flety drewniane.
Do wykonywania muzyki dawnej używa się dziś kopii instrumentów historycznych, w całości wykonanych z drewna (wyjątkowo z kości zwierzęcej czy kości słoniowej).
Współczesne flety wykonuje się głównie z metali – niklu, srebra, złota, a nawet z platyny. Poszczególne metale nadają instrumentom szczególną specyfikę brzmieniową. Spośród wielu modeli wyróżnia się zasadniczo:
Istnieją także współczesne flety z drewna. Czasem do fletu metalowego dodaje się tylko drewnianą główkę, aby nadać mu miękkie, ciepłe i cichsze brzmienie. Inne tworzywa, z których produkuje się flety (głównie do celów eksperymentalnych lub ozdobnych) to szkło i kości zwierzęce.
Podstawą budowy współczesnych fletów poprzecznych jest System Boehma (z nieznacznymi ulepszeniami). Składają się one z trzech części:
Dźwięk fletu powstaje poprzez rozszczepienie strumienia powietrza, wydmuchiwanego przez flecistę, na krawędzi płytki ustnikowej, co wywołuje drgania słupa powietrze wewnątrz instrumentu. Zadęcie na flecie wymaga mniejszego ciśnienia niż na innych instrumentach dętych, ale pochłania znaczniej więcej powietrza, zwłaszcza w wysokim i niskim rejestrze.
Możliwości techniczne fletu są niemal nieograniczone. Między innymi można zyskać legato, staccato, staccato podwójne i potrójne, tremolo, frullato, wszelkiego rodzaju ozdobniki, flażolety, skoki interwałowe o dużej rozpiętości. Możliwe jest także glissando o niewielkiej rozpiętości. Rejestr niski (c1-g1) charakteryzuje brzmienie ciemne, syczące. Możliwości dynamiczne są zależne od umiejętności flecisty. Rejestr środkowy (a1-d3) posiada brzmienie łagodne i miękkie, w miarę postępu dźwięków w górę coraz jaśniejsze, bardziej przenikliwe. Rejestr wysoki (e3-b3) posiada brzmienie jasne, krystaliczne, dość ostre i przenikliwe. Piano jest trudne do uzyskania. Rejestr krańcowo wysoki (h3-d4) charakteryzuje brzmienie bardzo ostre, jaskrawe. Szybkie przebiegi w rejestrze z pogranicza oktawy trzykreślnej i czterokreślnej są trudne do wykonania, zwłaszcza w legato, aczkolwiek możliwe i bardzo często wykonywane.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.