Garbary (Poznań)
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Garbary – część Starego Miasta w Poznaniu (w ścisłym rozumieniu), przebiegająca zasadniczo na osi północ-południe, wzdłuż ulicy Garbary.
Centrum, Stare Miasto | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Garbary przy skrzyżowaniu z ulicą Szyperską (2017) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Długość |
1857 m[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Poznania | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
52°24′39,3″N 16°56′18,6″E |
Nazwa jest notowana od XV wieku: Garber-gasse (1436), za Garbari iacente (1443), platea Cerdonum (1465), na Garbarach (1564). Pochodzi od wyrazu garbarz, czyli rzemieślnik wyprawiający skóry[2].
Garbary zlokalizowane były w średniowieczu pomiędzy wschodnimi murami Poznania a Chwaliszewem. Stanowiły wąską, długą osadę służebną. Dzieliły się na trzy części, które częściowo rozróżniano jeszcze po II wojnie światowej:
Mieszkańcy Garbar zajmowali się przede wszystkim oprawianiem skór, byli to garbarnicy, zwani też skórnikami. Fach ten wymagał dostępu do dużych ilości wody, co zapewniały Warta (m.in. tzw. Stara Rzeka) z jednej strony, a fosa miejska z drugiej. Garbowanie skór powodowało powstawanie nieprzyjemnych zapachów, z których znana była osada. Do fosy oraz Starej Rzeki (koryta Warty) odprowadzano ścieki poprodukcyjne, będące źródłem poważnego zanieczyszczenia wód[3].
W XIX wieku ulica Garbary obrosła reprezentacyjnymi, wielopiętrowymi kamienicami w stylach historycznym i secesyjnym. Powstawały tu także liczne niewielkie zakłady przemysłowe, często w podwórzach.
W latach 1976–1977, w związku z gruntowną przebudową trasy komunikacyjnej z centrum miasta w kierunku Warszawy (ul. Solna, ul. Małe Garbary), przebudowano całkowicie skrzyżowanie Garbar z ulicami Estkowskiego i Małe Garbary. Została wybudowana też trasa tramwajowa z Garbar do Placu Wielkopolskiego. Podczas prac napotykano na niewypały z okresu II wojny światowej, a także na fundamenty nieistniejących już wtedy budynków oraz fragmenty fortyfikacji i schronów, co utrudniało prowadzenie przebudowy. Podczas przebudowy wyburzono przy ulicy Garbary budynki o numerach 90, 92, 93, 95. Na każdym odcinku prace rozpoczęto 29 października 1976 roku, a zakończono 6 czerwca 1977 roku[4].
W 2008 miasto ogłosiło zamknięty konkurs architektoniczny na zagospodarowanie terenów przy ul. Północnej. Według jednej z propozycji (architekt Wojciech Krawczuk) teren ten zająć miały budynki mieszkalne, biurowe oraz użyteczności publicznej z punktowcem na rzucie trójkąta. W centrum znaleźć miał się plac połączony ze Starym Miastem za pomocą pasażu (pomiędzy Rzeźnią Miejską i lodowiskiem Bogdanka), a z Ostrowem Tumskim kładką nad Wartą na przedłużeniu ul. Północnej. Do realizacji tych zamierzeń nigdy nie doszło[5].
Obiekty zlokalizowane w tym rejonie to m.in. (od północy):
Na całym odcinku ulicy Garbary stoją liczne kamienice z XIX i XX wieku o wybitnych walorach artystycznych i dekoracyjnych, np. Garbary 49 (z motywami kuźniczymi) czy Plac Bernardyński 1/2 (1900–1902, architekt Ludwik Frankiewicz). Na kamienicy przy ul. Garbary 44 umieszczone są popiersia Adama Mickiewicza i Tadeusza Kościuszki, a przy Garbarach 48 – prawdopodobnie Władysława Niegolewskiego i Kazimierza Kantaka[6].
Ulicą Garbary do lat 70. XX wieku kursowały tramwaje – pętle znajdowały się przy ul. Północnej oraz Woźnej. Obecnie jeżdżą tędy autobusy MPK Poznań, a tramwaje przecinają Garbary na Placu Bernardyńskim (linie 5, 13, 16) i na ul. Estkowskiego (linie 3, 4, 8, 16, 17).
We wrześniu 1950 stwierdzono w rejonie stacji Poznań Garbary (ulica Garbary róg Północnej, pod płotem stacyjnym) jedno z pierwszych w Polsce stanowisk iwy rzepieniolistnej, która została tu zawleczona prawdopodobnie z transportem wojskowym w czasie II wojny światowej. Było to kilka okazów, przekraczających dwa metry wysokości. Rośliny odnawiały się rokrocznie w mniej więcej tej samej liczbie. Towarzyszył im, również zawleczony, szarłat szorstki[9].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.