Loading AI tools
wyspa na Morzu Karaibskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Haiti (fr. Hispaniola, Haïti, hiszp. La Española, hait. Ispayola) – wyspa na Morzu Karaibskim, druga co do wielkości (po Kubie) wyspa Wielkich Antyli (76 192 km²)[1]. Terytorium wyspy zajmują dwa państwa – Haiti na zachodzie i Dominikana na wschodzie[1]. Jest to najludniejsza wyspa Karaibów i całej Ameryki Północnej, w 2011 roku zamieszkana przez 20 180 000 osób[2].
Zdjęcie satelitarne wyspy | |
Kontynent | |
---|---|
Państwo | |
Akwen | |
Archipelag | |
Powierzchnia |
76 192 km² |
Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość |
|
Położenie na mapie Morza Karaibskiego | |
19°00′N 70°40′W | |
Najwyższy szczyt – Pico Duarte 3098 m n.p.m., długość linii brzegowej – 3059 km.
Do XIX wieku w języku polskim używano nazwy Hispaniola. Hispaniola to zlatynizowana wersja hiszpańskiej nazwy La Española, czyli „(Wyspa) Hiszpańska”[3], nadanej w 1492 podczas pierwszej wyprawy Kolumba. Później używano także nazw Santo Domingo i San Domingo. W wielu językach nadal używa się nazwy Hispaniola.
Wyspa odkryta w 1492 przez Kolumba, proklamowana została kolonią hiszpańską. Koloniści bezpośrednio lub pośrednio spowodowali wyginięcie rdzennej ludności – Indian z plemienia Tainów, a do prac na zakładanych plantacjach sprowadzili czarnoskórych niewolników z Afryki, w wyniku czego czarnoskórzy szybko stali się dominującą liczebnie grupą ludności. Do 1667 cała wyspa znajdowała się pod panowaniem hiszpańskim. W wyniku stopniowego podboju przez korsarzy francuskich w 1697 zachodnia część wyspy, jako Santo Domingo, znalazła się we władaniu Królestwa Francji. W 1791 pod wpływem rewolucji francuskiej wybuchły bunty niewolników. Po zniesieniu niewolnictwa powstańcy we francuskiej części wyspy proklamowali w 1801 niezależną republikę Haiti, a w 1803 pobili interwencyjne wojska Napoleona I Bonaparte złożone m.in. z oddziałów Legionów Polskich (ok. 6 tysięcy żołnierzy)[4]. Następnie powstańcy zaatakowali i zajęli hiszpańską część wyspy, która w konsekwencji w okresie 1821–1843/1844 znajdowała się pod haitańską okupacją i dopiero po powstaniu w 1844 roku proklamowała niepodległość (obecnie Dominikana).
Na wyspie położone są dwa państwa:
Państwo | Liczba ludności | Powierzchnia | Gęstość zaludnienia | Stolica |
---|---|---|---|---|
(2008) | (km²) | (/km²) | ||
Haiti | 8 925 000 | 27 750 | 321,6 | Port-au-Prince |
Dominikana | 9 904 200 | 48 730 | 203,2 | Santo Domingo |
Razem: | 18 829 200 | 76 480 | 246,2 |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.