Jan Mulinowicz
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Mulinowicz – na wpół legendarna postać, mieszczanin krakowski pochodzący z okolic Łodzi. Najprawdopodobniej od jego imienia wzięła się nazwa Stawów Jana. Przypisuje mu się ufundowanie najstarszego znanego pomnika w Polsce, który stanął w 1634 przy wyjeździe ze wsi Chojny – dzisiaj jest to skrzyżowanie Kolumny i Rzgowskiej.
Legenda
Legenda głosi, że na początku XVII wieku w ówczesnej wsi Chojny, mieszkał chłopiec o imieniu Janek. Po stracie rodziców oraz wypędzeniu ze swego mieszkania przez nowego właściciela, mały Janek siedział zapłakany przy drodze prowadzącej do Piotrkowa. Na sierotę trafił przejeżdżający traktem kupiec Mulinowic z Krakowa, który wysłuchawszy historii chłopca postanowił go zabrać ze sobą. Małżeństwo Mulinowiców nie miało żadnych dzieci, dlatego zdecydowali, że adoptują Janka[1][2].
Po śmierci przybranych rodziców Jan stał się właścicielem znacznego majątku. W miejscu, w którym spotkał swojego przyszłego ojca, postawił w 1634 (dzisiaj róg ulicy Rzgowskiej i Kolumny) kolumnę, nazwaną potem „Kolumną Sierocą”. Ową legendę przytacza Oskar Flatt w swoim dziele Opis miasta Łodzi[2].
Autentyczność postaci
Na fakt, że Jan Mulinowicz rzeczywiście mieszkał w Krakowie wskazują informację zawarte między innymi w archiwach Uniwersytetu Jagiellońskiego. W księgach promocji z 1639 pojawia się imię i nazwisko Joannes Mulinowic, a w 1642 Johannes Mulinowicz wpisany jest jako bakałarz sztuk wyzwolonych.
Według pochodzącej z 1643 taksy podatkowej mieszczan krakowskich, kupiec Mulinowicz zapłacił 65zł podatku. Wskazywało to na bardzo dużą zamożność owego podatnika. Taki stan rzeczy potwierdza jeszcze dokument z 1661, który informował o przejęciu własności przez wdowę po Janie Mulinowiczu podkrakowskiej wsi Wólka[1].
Pozostałości
Najbardziej znaczącym obiektem jaki pozostawił po sobie Jan Mulinowicz, była wybudowana w 1634 kolumna, która stanowiła najstarszy w Polsce świecki pomnik (10 lat przed Kolumną Zygmunta). Została ona postawiona przy wyjeździe z ówczesnej wsi Chojny. Składała się z wysokiego czworokątnego piedestału o wysokości ok. 2m, wykonanego z czarnego marmuru oraz kolumny z szarego marmuru, o łącznej wysokości ok. 8 m. Na bokach podstawy kolumny znajdowały się trzy łacińskie inskrypcje. Najważniejsza określała fundatora i podawała datę powstania pomnika. W tłumaczeniu na polski brzmiała ona: Bogu najlepszemu, najwyższemu Jan Mulinowic, mieszczanin krakowski, wzniósł w roku pańskim 1634[2].
Pomnik w 1939 zburzyły wojska niemieckie. W miejscu kolumny stoi dzisiaj kapliczka, na której widnieje napis: Na pamiątkę lat wojny 1939–1945 i za doznaną opiekę Boską i Matki Bożej Nieustającej Pomocy S.J.S.[2]
Jan Mulinowicz wspierał również finansowo ówczesną wiejską parafię (dzisiaj Kościół św. Wojciecha). Do dzisiaj zachowały się pewne obiekty wskazujące na charytatywną działalność Mulinowicza. Jednym z nich jest pozłacany kielich mszalny z łacińską inskrypcją, która w tłumaczeniu na język polski brzmi: "Jan Mulenowic kościołowi chojeńskiemu ten przedmiot ofiarował w roku pańskim 1628". Innym zachowanym do dzisiaj przedmiotem związanym z Mulinowiczem, jest mosiężna kula z datą 1643 oraz literami CCIM, co stanowi skrót łacińskiego zdania "Civis Cracoviensis Ioannes Mvlinowic", czyli "mieszczanin krakowski Jan Mulinowic". Kulę dzisiaj można zobaczyć nad bramą wejściową od strony ulicy Rzgowskiej[1].
Do dziś zachowała się również ufundowana kościołowi przez Jana Mulinowicza srebrna wieżyczkowa monstrancja z 1638 oraz chrzcielnica z czarnego marmuru. Wiadomo także, że sfinansował on murowaną zakrystię, którą wybudowano w 1647[1].
Brzmienie nazwiska Jana nie jest do końca pewnie. W momencie kiedy zaczęto pisemnie dokumentować istnienie kolumny, litery na pomniku, nieodnawiane przez ponad dwieście lat, były częściowo wytarte. Utrudniało to rozczytanie nazwiska fundatora. Poszukiwania w krakowskich źródłach archiwalnych nie dało jasnej, jednoznacznej odpowiedzi, która z form nazwiska jest poprawna, wybrano brzmienie Mulinowicz. Rodzina o tym nazwisku zamieszkiwała przed wiekami w Krakowie i z dużą dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, że była tożsama z chojeńskim sierotą Jankiem[2].
Niedaleko cmentarza katolickiego św. Wojciecha na Chojnach, znajduje się ulica Jana Mulinowicza. Ulica przecina się z ulicą Sternfelda oraz Szumną.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
