Loading AI tools
czeska przedstawicielka sztuk wizualnych, rzeźbiarka, artystka w szkle Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jaroslava Brychtová (ur. 18 lipca 1924 w Železným Brodzie[1][2], zm. 8 kwietnia 2020 w Jabloncu nad Nysą[3]) – czeska przedstawicielka sztuk wizualnych, rzeźbiarka, artystka w szkle. Od 1954 do 2002 tworzyła w duecie artystycznym ze swoim mężem Stanislavem Libenským[4].
Data i miejsce urodzenia |
18 lipca 1924 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
8 kwietnia 2020 |
Narodowość | |
Dziedzina sztuki |
sztuki wizualne, rzeźbiarstwo, szkło artystyczne |
Epoka | |
Odznaczenia | |
Córka Anny i Jaroslava Brychty, artysty w szkle i pedagoga[4][5]. Po zdaniu matury dostała się na studia do Wyższej Szkoły Przemysłu Artystycznego w Pradze, których nie rozpoczęła wskutek zamknięcia placówki przez okupantów[5]. Podjęła zatem pracę w jednej z niemieckich fabryk[5]. Po wojnie ukończyła studia na WSPA w pracowni prof. Karela Stipla[6][5]. Studiowała też na Akademii Sztuk Pięknych w Pradze, ale w 1950 zarzuciła naukę i rozpoczęła pracę w zakładzie Železnobrodské sklo w Železným Brodzie[7]. W tym samym roku założyła umocowany w strukturze macierzystego zakładu ośrodek szkła architektonicznego w Pelechovie[7], w którym realizowano również wielkoformatowe szkło artystyczne[7]. Artystka pracowała tam jako starsza projektantka do 1984[7].
Brychtová współpracowała z ojcem w jego eksperymentach z lat 40., kiedy zajmował się odlewaniem szkła w formach w oparciu o technikę pate du verre[8]. W tej technice tworzyła swoje pierwsze szklane broszki i reliefy, a w 1947 wykonała niewielkie szklane rzeźby[8].
W 1954 Brychtová poznała swojego przyszłego małżonka Stanislava Libenskiego, z którym rozpoczęła współpracę artystyczną[5][9]. W centrum zainteresowania pary znajdowały się szklane rzeźby oraz szkło architektoniczne[10]. Stosowali technikę zatapiania szkła w formach[10]. W 1958 na Wystawie Światowej EXPO w Brukseli artyści zaprezentowali odlewane, osadzone w ścianie tzw. kamienie zoomorficzne, inspirowane malowidłami naskalnymi z Lascaux i Altamiry[11], które przyniosły im nagrodę Grand Prix[12]. Pięć lat później, w kwietniu 1963 pobrali się[5]. W drugiej połowie lat 60. XX w. wpisali się w rodzący się w Czechosłowacji trend na szklane rzeźby ze szkła szlifowanego, wykorzystujące efekty optyczne[13]. Okres ten w twórczości pary nosi nazwę okresu kryształowego[13]. Jego sztandarowym przykładem jest Kula w sześcianie (1970), przedstawiająca powtarzający się motyw w zgeometryzowanych rzeźbach pary – zatopioną w pryzmacie kulę[14]. Apogeum okresu kryształowego przypadło na początek lat 80[15]. Rzeźby okresu kryształowego wykonane są w szkle bezbarwnym, kolor pojawia się jako czynnik w twórczości pary w pierwszej połowie lat 80[14]. Swoje prace prezentowali m.in. na wystawach światowych EXPO 1967 w Montrealu (odlewane, również wieloelementowe szklane rzeźby znaczących rozmiarów)[16] oraz EXPO 1970 w Osace (22-metrowa Rzeka życia, nawiązująca do okupacji Czechosłowacji)[17]. Artyści wykorzystywali również odlewanie szkła w formach, co pozwalało uzyskiwać dzieła dużych rozmiarów, a zarazem o wysokiej przejrzystości, współgrające z architekturą budynków[18]. W latach 80. byli wiodącymi postaciami w zakresie stosowania tej techniki[19].
W zakresie szkła architektonicznego Brychtová i Libenský są autorami m.in. witraży do kaplicy św. Wacława w praskiej katedrze św. Wita (1964–1968)[20]. Z 1987 pochodzi projekt okien w gotyckiej kaplicy w Horšovskim Týnie, zaś z 1990 – szklana ściana osadzona w ratuszu staromiejskim w Pradze[21]. Dla architektury współczesnej para wykonała m.in. reliefy do hallu wejściowego muzeum szkła w Corning i osadzone na konstrukcji nośnej budynku nadajnika i hotelu na Ještědzie odlane w formie szklane kule, kojarzące się z rojem meteorów (1973–1975)[22][23].
W 1967 roku Brychtová została laureatką nagrody państwowej Klementa Gottwalda[24], natomiast w 2005 otrzymała od Prezydenta Republiki Czeskiej Václava Klausa Medal Za Zasługi II stopnia[25].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.