Jałówka (gmina)

Jałówka – dawna gmina wiejska istniejąca do 1939 roku w woj. białostockim. Siedzibą gminy była Jałówka^[2].

Jałówka

gmina wiejska
1921–1939[1]
Jałówka
Herb
Państwo	Polska
Województwo	(1919–20: okręg brzeski) (1920–21: okręg nowogródzki) 1921–39: białostockie
Powiat	wołkowyski
Siedziba	Jałówka
Populacja (1921) • liczba ludności	6662
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba miejscowości 51
Położenie na mapie Polski w 1939 Jałówka
53°00′00,0000″N 23°54′00,0000″E

W okresie międzywojennym gmina Jałówka należała do powiatu wołkowyskiego w woj. białostockim^[2].

30 grudnia 1922 roku część obszaru gminy Jałówka przyłączono do gminy Tarnopol:

• gromadę Bołtryki – wsie Bołtryki i Rudnia,
• gromadę Bondary – wsie Bondary, Garbary i Rybaki,
• gromadę Tanica – wsie Bagniuki, Tanica Dolna i Tanica Górna^[3].

16 października 1933 gminę Jałówka podzielono na 22 gromady: Bachury, Budy, Ciesówka, Ciwoniuki, Dreczany, Jałówka, Juszkowy Gród, Kituryki, Kondratki, Kuchmy, Leonowicze, Łuplanka, Niezbodzicze, Nowosady, Podozierany, Rakowszczyzna, Straszewo, Szymki, Wiejki, Wierobie, Zaleszany i Zareczany^[4].

Gmina Jałówka położona była w charakterystycznym zachodnim "ogonie" powiatu wołkowyskiego. Położenie to sprawiło, że większość jej obszaru (18 gromad z siedzibą łącznie), a także cała gmina Tarnopol oraz osada Rękaw z gminy Świsłocz, po wojnie pozostało przy Polsce, podczas gdy pozostałe gminy powiatu wołkowyskiego weszły w struktury administracyjne Związku Radzieckiego. Do ZSRR z gminy Jałówka odpadły tylko cztery gromady (Dreczany, Niezbodzicze, Rakowszczyzna i Zareczany), a obecnie znajdują się one na Białorusi. Mimo to, nie zdecydowano się na odtworzenie gminy Jałówka w 1944 roku, a jej (pozostały przy Polsce) obszar włączono głównie do gminy Michałowo oraz wyjątkowo do gminy Gródek (tylko jedną gromadę, Kituryki) w powiecie białostockim^[5].

Zobacz też: gromada Jałówka (1954–1972), gmina Szymki (1973–1976)

Przypisy

1. Od 1921 jednostka administracyjna utworzonego w 1919 polskiego woj. białostockiego; w czasie II wojny światowej poza administracją polską; po wojnie część jej obszaru włączono do ZSRR
2. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
3. Dz.U. z 1922 r. nr 116, poz. 1058 – zmieniony przez Dz.U. z 1924 r. nr 86, poz. 827
4. Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 51
5. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa