Jyväskylä
miasto w Finlandii Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jyväskylä – miasto w środkowej Finlandii, nad jeziorem Päijänne (140 km od Tampere i 270 km od Helsinek), ośrodek administracyjny regionu Finlandia Środkowa (fiń. Keski-Suomi). Miasto zostało założone 22 marca 1837. Liczy 145,9 tys. osób[1].
 | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Prowincja (stara) | |||
| Zarządzający |
Timo Koivisto↗ | ||
| Powierzchnia |
1171 km² | ||
| Wysokość |
90 m n.p.m. | ||
| Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Kod pocztowy |
40014 - 40740 | ||
Położenie na mapie Finlandii  | |||
 62°13′59″N 25°43′59″E | |||
| Strona internetowa | |||
Najstarsze znaleziska archeologiczne w rejonie miasta datuje się na około 1500 r. p.n.e. Pierwsze wzmianki pisane pochodzą z 1539 r. - są to księgi podatkowe (maakirja), według których na terenie dzisiejszej Jyväskyli znajdowało się siedem majątków.
Miasto Jyväskylä zostało założone 22 marca 1837 roku przez cara Mikołaja I i zostało wybudowane niemal od zera między Jyväsjärvi a grzbietem Jyväskyli (Harju). Większość obecnej zabudowy powstała po wojnie kontynuacyjnej (1941-44), kiedy w okolicy pojawili się uchodźcy z Karelii i innych części kraju.
W 1993 roku Säynätsalo zostało połączone z Jyväskylą, natomiast 1 stycznia 2009 to samo stało się z Jyväskylän maalaiskunta oraz Korpilahti. Obecnie populacja miasta rośnie w tempie ponad 1000 osób rocznie[2].
W mieście rozwinął się przemysł drzewny, celulozowo-papierniczy, metalowy, maszynowy, elektrotechniczny oraz farmaceutyczny[3].
Jyväskylä leży na skrzyżowaniu dróg europejskich E75 (
Vardø - 
Sitía przez m.in. Helsinki, Oulu, Lahti; także droga krajowa nr 4) i E63 (Sodankylä - Turku przez m.in. Kuusamo, Kuopio, Kajaani i Tampere; także droga krajowa nr 9), a także dróg krajowych 13 (Kokkola, Mikkeli, Lappeenranta), 18 (Seinäjoki, Vaasa) i 23 (Pori, Varkaus, Joensuu).
Miasto posiada bezpośrednie połączenia kolejowe z Helsinkami, Pieksämäki, Tampere, Turku, Vaasą. Wszystkimi operuje VR.
Port lotniczy Jyväskylä znajduje się w miejscowości Tikkakoski, około 20 km na północ od centrum miasta. Posiada regularne połączenia z lotniskiem Helsinki-Vantaa.
Autobusowy transport miejski obsługiwany jest przez Jyväskylän liikenne.
Z przystani w Jyväskyli odpływa wiele statków pływających po Päijänne, niektóre z nich pływają do Lahti.
Panorama Jyväskyli
- Miasto jest bazą Rajdu Finlandii.
- W Jyväskylä ma siedzibę klub hokejowy, Jyväskylän Pallo (w skrócie JYP), występujący w rozgrywkach SM-liiga.
- W mieście działa skocznia narciarska Laajavuori.
- Jyväskylän Hiihtoseura - klub narciarski.
- W Jyväskylän mieści się siedziba zespołu Toyota Gazoo Racing WRT.
- Minna Canth (1844–1896) – pisarka, działaczka społeczna, aktywistka na rzecz praw kobiet.
- Alvar Aalto (1898–1976) – architekt.
- Matti Vanhanen (ur. 1955) – polityk, w latach 2003–2010 premier Finlandii.
- Raimo Summanen (ur. 1962) – hokeista, trener fińskiej reprezentacji w hokeju na lodzie.
- Matti Nykänen (1963-2019) – skoczek narciarski, zdobywca m.in. pięciu medali olimpijskich.
- Tommi Mäkinen (ur. 1964) – kierowca rajdowy, czterokrotny mistrz świata.
- Jani Soininen (ur. 1972) – skoczek narciarski.
- Risto Jussilainen (ur. 1975) – skoczek narciarski.
- Harri Rovanperä (ur. 1966) – kierowca rajdowy.
- Henri Toivonen (1956–1986) – kierowca rajdowy.
Esbjerg (Dania)
Eskilstuna (Szwecja
Debreczyn (Węgry)
Jarosław (Rosja)
Fjarðabyggð (Islandia)
Niiza (Japonia)
Poczdam (Niemcy)
Poznań (Polska)
Stavanger (Norwegia)
Jalapa (Nikaragua)
Mudanjiang (Chiny)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
