Język malajski betawi
język / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Język malajski betawi lub język betawi (Melayu Betawi, Melayu Jakarte[1], Omong Djakarta[2]) – rodzimy język ludu Betawi, zamieszkującego stolicę Indonezji – Dżakartę[1].
Obszar | |||
---|---|---|---|
Liczba mówiących |
5 mln (2000)[1] | ||
Pismo/alfabet | |||
Klasyfikacja genetyczna | |||
bliżej nieustalona, kreolski na bazie malajskiego lub jeden z języków (dialektów) malajskich | |||
Status oficjalny | |||
Ethnologue | 6b zagrożony↗ | ||
Kody języka | |||
ISO 639-3 | bew | ||
IETF | bew | ||
Glottolog | beta1252 | ||
Ethnologue | bew | ||
BPS | 0082 5 | ||
WALS | meb | ||
Występowanie | |||
Języki Jawy i okolic. Malajski betawi oznaczony na niebiesko. | |||
W Wikipedii | |||
| |||
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. |
Stanowi pochodną języka malajskiego, przy czym jego stosunek do innych odmian tego języka pozostaje niejasny. Bywa klasyfikowany jako język kreolski oparty na malajskim[1] bądź też jako dialekt tego języka[3]. Według danych spisu powszechnego z 2000 roku posługuje się nim ok. 5 mln osób. Dokładne określenie liczby użytkowników jest niemożliwe ze względu na bliżej nieokreśloną definicję etniczną i kulturową pojęcia Betawi[1].
Uważa się, że jest zagrożony wymarciem[4]. Jego użytkownicy tworzą w Dżakarcie niewielką mniejszość[5][6].
Rozwinął się w połowie XIX wieku i wykazuje odrębność od pozostałych odmian języka malajskiego. Jest słabo zrozumiały dla tych użytkowników języka indonezyjskiego, którzy nie mieli z nim wcześniejszej styczności[1]. Do charakterystycznych jego cech należą: zastąpienie cząstek -a i -ah na końcu wyrazów głoską è, redukcja pierwotnej morfologii malajskiej, wykorzystanie elementów morfologii jawajskiej i balijskiej, obecność zaimków wywodzących się z chińskiego dialektu hokkien (1. i 2. os.), obfitość pożyczek słownikowych z innych języków (jawajskiego, sundajskiego, balijskiego, holenderskiego, portugalskiego i chińskiego)[6]. Standardowym afiksom czasownikowym -kan i -i odpowiada pojedynczy sufiks -in, jest to cecha zaczerpnięta z języka balijskiego[7][8]. Wpływy jawajskie w betawi są silnie zaznaczone i sięgają aspektów składni, morfologii, fonologii i leksyki; wiele tych elementów zostało zaczerpniętych przez potoczny język stolicy[9].
Jest prekursorem dżakarckiej odmiany języka indonezyjskiego (Colloquial Jakarta Indonesian)[3]. Pozostaje jednak wobec niej odrębny, przy czym osoby z zewnątrz nie zawsze czynią rozróżnienie między tymi odmianami[10]. Niektóre jego cechy przedostały się do języka mieszkańców stolicy, a za jego pośrednictwem do mowy potocznej innych miast Indonezji[11]. Badacze wskazują na brak wyraźnej granicy między językiem malajskim betawi a potocznym dialektem dżakarckim[3][4] – oba byty językowe funkcjonują w ramach kontinuum, w którym mieści się także standardowy język indonezyjski[4].