Królestwo Niemieckie

Królestwo Niemieckie (łac. Regnum Teutonicum / Regnum Teutonicorum, niem. Reich der Deutschen / Königreich Deutschland) – średniowieczne i nowożytne państwo na terenie dzisiejszych Niemiec, Austrii, Holandii, Belgii, Luksemburga, Słowenii oraz częściowo Szwajcarii i Francji. Instytucjonalnie tożsame z Królestwem wschodniofrankijskim – nazwę Królestwo Niemieckie stosuje się dla epoki po wymarciu dynastii Karolingów. Od 962 część składowa i rdzeń terytorialny Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Proces ten nie zaszedł jednak tak daleko, by oficjalnie przemianować królestwo na "niemieckie". Dopiero w latach siedemdziesiątych XV w., w samym końcu średniowiecza, do określenia "Święte Cesarstwo Rzymskie" dodano jeszcze "Narodu Niemieckiego".^[1]

Królestwo Niemieckie

Regnum Teutonicum / Regnum Teutonicorum
Reich der Deutschen / Königreich Deutschland

królestwo
962–1273/1356[a] (de facto) 962–1806 (de jure)
Herb Flaga
Państwo	Święte Cesarstwo Rzymskie
Siedziba	Akwizgran[b]
Data powstania	962
Data likwidacji	XII-XIV wiek
Król	Franciszek II Habsburg
Języki urzędowe	łacina, niemiecki
Położenie na mapie

Instytucje polityczne Świętego Cesarstwa Rzymskiego i Królestwa Niemieckiego były po roku 962 w zasadzie tożsame. Ustrój i historia obu organizmów pokrywają się w dużej mierze, choć należy pamiętać, że Święte Cesarstwo obejmowało także Włochy i Burgundię. Władca tytułowany był po koronacji przez papieża cesarzem rzymskim, a bez niej od XI wieku – królem Rzymian (Rex Romanorum). Od czasu Maksymiliana I każdy wybrany władca stawał się od razu cesarzem, a wybranego za jego życia następcę tytułowano królem Rzymian.

Wskutek rozdrobnienia feudalnego nastąpił faktyczny rozpad Królestwa Niemieckiego, potęgując stopniową defragmentaryzację na mniej lub bardziej niezależne twory państwowe, wciąż pozostające w granicach Rzeszy.

W epoce nowożytnej nastąpiło utożsamienie Świętego Cesarstwa z państwem niemieckim i nazwa Królestwo Niemieckie praktycznie wyszła z użycia, chociaż cesarze używali konsekwentnie obu tytułów. Stąd zamienne stosowanie pojęć Święte Cesarstwo Rzymskie i Rzesza Niemiecka.

Instytucjonalny kres Królestwa nastąpił w 1806 kiedy, po secesji przez Francję kilkunastu księstw i klęsce Austriaków z Napoleonem w bitwie pod Austerlitz, ostatni cesarz rzymski i król niemiecki Franciszek II ogłosił rozwiązanie Świętego Cesarstwa Rzymskiego.

Niemcy w 962 r.

     Księstwo Saksonii

     Księstwo Lotaryngii

     Księstwo Frankonii

     Księstwo Szwabii

     Księstwo Bawarii

Uwagi

1. Formalnie Królestwo Niemieckie było częścią Świętego Cesarstwa Rzymskiego, nigdy nie ogłoszono jego likwidacji, ale od wielkiego bezkrólewia władza królewska zaczęła stawać się coraz bardziej iluzoryczna, a władza na poszczególnych terytoriach należała do lokalnych władców. Złota Bulla Karola IV nadała elektorom praktyczną niezależność od władzy centralnej. Pojęcia Królestwa Niemieckiego i Cesarstwa jeszcze w późnym średniowieczu zlały się ze sobą, a tytuły króla i cesarza były przez władców traktowane łącznie.
2. Brak stałej siedziby władcy i nominalnej stolicy. Akwizgran był tradycyjnym miejscem koronacji władców i dawną rezydencją Karola I Wielkiego.