Kultura oryniacka
Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Kultura oryniacka (40-20 tys. lat temu) – górnopaleolityczna kultura narzędzi odłupkowych i klingowych, a także kościanych i rogowych, rozwijająca się w Europie, Azji, Afryce Północnej[potrzebny przypis]; w Polsce na południu (w Krakowie i koło Krakowa) oraz południowym zachodzie (Śląsku)[1].
Szerzycielem kultury jest Homo sapiens sapiens[1]. W tym okresie pojawiają się liczne przedmioty ozdobne[1], figurki kobiece znane dziś pod określeniem paleolitycznej Wenus, kult grzebania zmarłych i pierwsze trwałe domostwa[potrzebny przypis]. Z kulturą oryniacką związane są pierwsze znane przedstawienia obrazowe, np. schematyczne rysunki zwierząt[2]. Przemysł cechuje technologia wiórowa obróbki kamienia, produkcja drapaczy, rylców, wiórowców i wysoka znajomość obróbki kości[1].
Nazwa kultury pochodzi od znajdującej się w Pirenejach jaskini Aurignac[2]. Jaskinia ta została zbadana w 1860 przez E. Larteta[2].
Kultura oryniacka została wyodrębniona w 1906 przez Henriego Breuila oraz E. Cartailhaca jako proponowane określenie dla kultur istniejących pomiędzy kulturami mustierskimi a soultrejskimi[2]. Lokalna odmiana tej kultury w Anatolii bywa określana jako przemysł kemeryjski, niejasne pozostają jej związki z tzw. lewanto-oryniakiem z terenu Syropalestyny[3].