Marszałek sejmu (I Rzeczpospolita)
przewodniczący obrad Izby Poselskiej Sejmu I Rzeczypospolitej / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Marszałek sejmu[1] – przewodniczący obrad Izby Poselskiej Sejmu I Rzeczypospolitej.
Była to godność czysto honorowa, gdyż marszałek sejmowy nie miał nawet wpływu na przebieg dyskusji w swojej izbie, mógł jedynie wygłaszać konkluzję. Dopiero w 1764 roku wprowadzono regulamin sejmowy, ustanawiający program obrad.
Funkcja marszałka sejmu powstała, według Stanisława Orzechowskiego, dopiero w 1564 roku, była odpowiednikiem marszałka nadwornego.
Marszałka wybierał ogół posłów, najpóźniej w trzecim dniu od otwarcia sejmu. Do XVI wieku stosowano zasadę jednomyślności, później wystarczała zwykła większość głosów. Od 1678 roku marszałka wybierano już w pierwszym dniu sesji. Funkcję tę obsadzano, kierując się zasadą tzw. alternaty, kolejno powołując marszałka z Wielkopolski, Małopolski i Litwy (od 1673 prawo). Stosowano zasadę turnum – najpierw głosowali posłowie z prowincji, z której miał pochodzić marszałek. Wyniki ogłaszał marszałek poprzedniego sejmu, zwany marszałkiem starej laski. Następnie wręczał ją nowo wybranemu. Od 1669 roku wprowadzono zwyczaj zaprzysięgania nowo wybranych marszałków, potwierdzony w konstytucji sejmowej w 1768 roku. Nowy marszałek wyznaczał sekretarza sejmowego (od 1764 przysięgłego), który prowadził diariusz sejmowy. Wyznaczał także czteroosobową delegację, która powiadamiała króla i senat o rozpoczęciu obrad izby poselskiej.