Montgenèvre (przełęcz)

Col de Montgenèvre, wł. Colle del Monginevro (1850 m n.p.m.) – wybitna i stosunkowo niska przełęcz w głównym grzbiecie wododziałowym Alp, w Alpach Zachodnich. Znajduje się w północnej części Alp Kotyjskich, chociaż niektóre źródła podają, że stanowi północne ograniczenie tej grupy górskiej. Stanowi przejście z doliny rzeki Dora Riparia na wschodzie do doliny rzeki Durance na zachodzie. Nazwa od położonej wprost na siodle przełęczy wioski Montgenèvre.

Droga na przełęcz oraz Mont Chaberton

Montgenèvre

Obelisk na cześć Napoleona Bonaparte
Państwo	Francja
Wysokość	1850 m n.p.m.
Pasmo	Alpy Kotyjskie
Położenie na mapie Francji Montgenèvre
44°55′51″N 6°43′24″E

Montgenèvre jest jednym z najstarszych i najpowszechniej używanych przejść przez główny grzbiet Alp Zachodnich. Przełęcz znali już (pod nazwą Mons Matrona) i używali jej starożytni Rzymianie: stanowiła ona najkrótsze połączenie między północną Italią a Arelatem^[1]. Wiódł przez nią szlak z Turynu przez Susę (łac. Segusio) do Embrun (łac. Eburodunum) w Galii Narbońskiej, zwany początkowo Via Cottia. Od 118 r. p.n.e. był systematycznie przebudowywany w pierwszą rzymską drogę transalpejską, wchodzącą w skład wielkiej Via Domitia, łączącej Italię przez Nîmes (łac. Nemausus) z Półwyspem Iberyjskim. Przez tę przełęcz przeszedł w 77 r. p.n.e. Pompejusz (w drodze na Półwysep Iberyjski, by rozbić powstanie Sertoriusza), który znacznie przyczynił się do ulepszenia tej drogi^[1]. Na przełęczy Rzymianie założyli osadę z posterunkiem wojskowym, zwaną Druantium lub Sommae Alpes, a także utworzyli niewielkie sanktuarium poświęcone źródłom rzeki Durance.

Nowoczesną drogę kołową przez przełęcz zbudowano w pierwszej dekadzie XIX w. dzięki staraniom ówczesnego prefekta departamentu Hautes-Alpes, barona Jean-Charles François de Ladoucette. Obecnie przez przełęcz wiedzie szosa, łącząca francuskie miasto Briançon (droga nr 94) z włoskim miastem Susa (droga nr 24).

Granica państwowa francusko-włoska w rejonie przełęczy biegnie nieco na wschód od linii wododziału, zostawiając samo siodło przełęczy, na którym leży miejscowość Montgenèvre, po stronie francuskiej. Jest to wynikiem regulacji przebiegu granicy w 1947 r., kiedy Francja otrzymała od Włoch m.in. wznoszący się na północny wschód od przełęczy masyw Mont Chaberton (3136 m n.p.m.).