Loading AI tools
Izraelczyk, więziony za ujawnienie izraelskich prac nad bombą atomową Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mordechaj Vanunu (znany również jako John Crossman[1], ur. 13 października 1954 w Marrakeszu[2]) – izraelski inżynier, który uczestniczył w badaniach nad bronią jądrową i ujawnił informacje o izraelskiej bombie atomowej.
Urodził się rodzinie marokańskich Żydów, którzy w 1963 emigrowali do Izraela. Odbył trzyletnią służbę wojskową w jednostkach saperskich Sił Obronnych Izraela, którą ukończył w stopniu sierżanta[3]. W latach 1976–1985 pracował jako technik w Machon 2, utajnionym podziemnym bunkrze zbudowanym na pustyni Negew. W Machon 2 prowadzono badania nad bronią jądrową[4][5]. Przed odejściem z pracy zrobił kilkadziesiąt zdjęć najbardziej tajnych obszarów bunkra[5].
5 października 1986 ukazał się w brytyjskiej gazecie „London Sunday Times” wywiad pt. Inside Dimona, Israel's Nuclear Bomb Factory, w którym Vanunu ujawnił informacje dotyczące izraelskiego programu nuklearnego[5]. Za sprawą wywiadu dotychczasowe spekulacje na temat izraelskiej broni nuklearnej stały się oficjalnym tematem rozmów na arenie międzynarodowej[6]. Vanunu przyznał, że przeprowadził wywiad, chcąc doprowadzić do publicznej debaty na temat programu jądrowego Izraela[7]. Nie miał on jednak okazji przeczytać artykułu, gdyż pięć dni wcześniej został zwabiony do Rzymu, skąd porwali go agenci izraelskiej służby bezpieczeństwa[5].
9 listopada 1986 roku rząd Izraela oficjalnie potwierdził uwięzienie Vanunu. Jesienią 1988 roku został skazany na 18 lat więzienia. Wyrok podtrzymano w maju 1989 roku[7]. 10 lat spędził w izolatce[5]. Więzienie opuścił 22 kwietnia 2004 roku[8].
W 1987 został uhonorowany nagrodą Right Livelihood Award[2], wymieniany jest również w gronie kandydatów do Pokojowej Nagrody Nobla[8].
2 lipca 2007 izraelski sąd skazał go ponownie na karę pół roku pozbawienia wolności za naruszenie nałożonych na niego ograniczeń w kontaktach z zagranicznymi dziennikarzami[9]. 23 maja 2010, mimo protestów Amnesty International, rozpoczął odbywanie wyroku, zredukowanego po apelacji do trzech miesięcy więzienia[8].
W 2003 roku powstał film dokumentalny pt. Tajna broń Izraela, przedstawiający historię Vanunu i programu atomowego Izraela[10].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.