Loading AI tools
rządy tłumu, zdegenerowana demokracja Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ochlokracja (stgr. ὀχλοκρατία ochlokratia – rządy tłumu, od ὄχλος óchlos – tłum, motłoch i κρατέω kratéõ – władam) – rządy motłochu, tłumu ciemnego pospólstwa[1][2]; panowanie gminu ulicznego, gminowładztwo[3].
Forma rządów polegająca na sprawowaniu zwierzchniej władzy przez tłum; zwyrodniała postać demokracji[4]. Określenie o negatywnym charakterze powstałe w kręgach greckich oligarchów, którzy w propagandzie politycznej posługiwali się nim dla odróżnienia i podkreślenia „właściwego” (z ich punktu widzenia) ustroju demokratycznego[5]. Natomiast Arystoteles i Platon opisywali sprecyzowaną przez Polibiusza formę władzy kontrolowanej przez najniższe warstwy społeczne jako demokrację w odróżnieniu od politei[6].
W niektórych greckich polis ukształtowała się forma rządów zagrażająca klasie średniej, a w tak przekształcających się społecznościach pojawiło się zagrożenie dyktaturą ubogich, najniższych warstw zbiorowości, stanowiących większość. Tak ukonstytuowana władza prowadziła politykę rabunku majątku osób zamożnych wraz z jego rozdawnictwem. Działania te legitymizowała wola większości, czasami egzekwowana przemocą[6].
Nowożytna definicja ochlokracji sformułowana została przez J.J. Rousseau w pracy „Rozprawa o pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi” i traktacie „Umowa społeczna”[6]. Ujęcie Rousseau obejmuje formę władzy sprawowanej bezpośrednio przez lud i tak pojmowana jest przez lewicowych rewolucjonistów, prowadzącą do całkowitej redystrybucji dóbr, realizowanej bez udziału instytucji przedstawicielskich[6]. We współczesnej politologii termin ochlokracja wyparło, zdefiniowane przez Jacoba Leib Talmona w pracy „The Origins of Totalitarian Democracy” określenie demokracja totalitarna[6]. U źródeł ochlokracji leży wywołująca postawy roszczeniowe nierówność społeczna, która dzięki demagogicznemu populizmowi prowadzi do komunizującej dyktatury i tyranii[6][7]. Za przykład J.L. Talmon podaje ideologie utopijnego komunizmu i praktykę rewolucji francuskiej i rosyjskiej[6]. Organami władzy są bezpośrednio wybierane rady, bez udziału polityków, elit, urzędników i parlamentarzystów (rządy jakobinów czy Rada Komisarzy Ludowych RFSRR), co prowadzi do terroru[7]. Jednakże społeczny entuzjazm wobec takiego ustroju nie wytrzymuje próby czasu wskutek niekompetencji politycznej i ekonomicznej rządzących, prowadzącej do katastrofy gospodarczej[7].
Ochlokrację charakteryzuje odrzucenie prawa do szczęścia i własności jednostki dla dobra niższych warstw społecznych (kolektywu, proletariatu, sankiuloterii), negacja status quo własności (rozdawnictwo, nacjonalizacja, zniesienie własności prywatnej), brak klasy politycznej i płatnego aparatu urzędniczego zastąpionych głosowaniami powszechnymi, realizującymi aspiracje ludu wyrażane w strajkach[uwaga 1], manifestacjach czy przez przewroty[7]. W ustroju takim panuje niczym nieograniczone swoboda kontestowania ustanowionej władzy (manifestacje), w imię najwyższego celu, jakim jest wyłączne dobro najniższych warstw społecznych („wykluczonych”)[7], zaś lud stoi ponad prawem (naturalnym, stanowionym oraz władzą sądowniczą – zastąpioną przez samosądy, egzekucje)[8].
Nieskrępowany rozwój ochlokracji prowadzi do powstania oligarchii albo do anarchii i w konsekwencji do tyranii[2][uwaga 2].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.