Loading AI tools
opera Claudia Monteverdiego Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Orfeusz (wł. L'Orfeo), SV 318 – pierwsza opera Claudia Monteverdiego, do której libretto, na podstawie Przemian Owidiusza, napisał Alessandro Striggio młodszy. Przyjmuje się, że dzień premiery Orfeusza na dworze Gonzagów w Mantui, 24 lutego 1607, to równocześnie właściwe narodziny opery, mimo iż przed Monteverdim opery pisał już Jacopo Peri.
Karta tytułowa wydania z 1609 | |||
Muzyka | |||
---|---|---|---|
Libretto |
Alessandro Striggio | ||
Liczba aktów |
5 z prologiem | ||
Język oryginału |
włoski | ||
Źródło literackie | |||
Czas trwania |
ok. 140 min | ||
Prapremiera | |||
|
Z wyżyn Parnasu zstępuje Muzyka. Zapowiada, że pieśń, którą usłyszymy, będzie historią Orfeusza i jego miłości do Eurydyki.
Na ślubie Orfeusza i Eurydyki pasterze zanoszą modły do bóstw za pomyślność nowożeńców, a oni sami mówią o swoim szczęściu i miłości.
Orfeusz śpiewa o swojej miłości, a gdy pasterze mają złożyć dziękczynienie bogom, przybiega Zwiastunka z tragiczną wieścią. Eurydykę w czasie zabawy z przyjaciółkami ukąsił wąż, przez co zmarła. Słysząc to, Orfeusz postanawia stawić się osobiście w królestwie Plutona i prosić boga o życie żony.
W drodze do krainy Podziemia przewodniczy śpiewakowi Nadzieja, jednak do Tartaru Orfeusz musi wejść sam. Charon nie zgadza się na przewiezienie żywego człowieka przez Styks, Orfeusz wykorzystuje jednak swój talent: śpiewa, aby ukołysać Charona, a gdy ten zasypia, przedostaje się na drugi brzeg.
Odwaga i poświęcenie Orfeusza wzruszają Prozerpinę, która wstawia się za nim i Eurydyką u swego męża, Plutona. Przychyla on się do prośby pod jednym warunkiem: Eurydyka zostanie ocalona, gdy pójdzie za swoim mężem, a on nie obejrzy się za nią aż do wyjścia z Piekieł. Okazuje się to jednak zbyt trudne dla śpiewaka. Wracając z Tartaru, w pewnym momencie odwraca głowę, skazując tym swoją ukochaną na nieodwołalny powrót do królestwa Plutona.
Wróciwszy na ziemię, Orfeusz pogrąża się w rozpaczy i bliski jest samobójstwa. Przyjaźni mu pasterze również są pogrążeni w smutku. Sytuację ratuje jednak ojciec Orfeusza, bóg sztuki Apollo, który oznajmia mu, że z Eurydyką, zgodnie z wolą bogów, będą połączeni wkrótce w niebie. Samego Orfeusza w finale opery otaczają tańczące bachantki.
Historia opery – choć jej początek wywodzi się z wielu źródeł upatrywanych nawet w antyku – zaczęła się pod koniec XVI wieku. Ważną rolę spełniła tutaj Camerata florencka[1], a pierwszą operą była „Dafne” Jacopo Periego. Także sam Peri sięgnął w swej twórczości do mitu o Orfeuszu, jeszcze przed Monteverdim, w operze „Euridice” („Eurydyka”). Wielu krytyków uważa jednak, że to wraz z „Orfeuszem” Monteverdiego opera narodziła się naprawdę[2]. „Orfeusz” stanowi manifest przekonań artystycznych Monteverdiego[3]. W jego kompozycjach nowego znaczenia nabrała muzyka, powiększona została obsada, dopracowana została melodyka i harmonia. „Orfeusz” jest tego najlepszym przykładem[1].
Pierwsza opera Monteverdiego to także nowe spojrzenie na partie chóralne. Zawiera wiele nowości, m.in. dlatego, że kompozytor podał dokładne dane dotyczące obsady orkiestry[1]. Wprowadził również ansamble. Fragmenty instrumentalne przestały być tylko przerywnikami, a zaczęły być środkiem budowania akcji, emocji czy stanów ducha bohaterów[3]. „Orfeusz” Monteverdiego przez wielu został uznany za szczytowe osiągnięcie opery okresu baroku i opery w ogóle[1]. Historia mitycznego śpiewaka była wykorzystywana wielokrotnie. Oprócz Periego i Monteverdiego można wymienić innego reformatora opery, Christopha Willibalda Glucka, a także Georga Philippa Telemanna, Josepha Haydna czy Jacques’a Offenbacha. Późniejsi autorzy oper często jeszcze czerpali inspirację z dawnych mitów, by stopniowo coraz częściej zajmować się tematami bardziej współczesnymi.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.