Palazzo Doria-Tursi

Palazzo Doria-Tursi lub Palazzo Niccolò Grimaldi – pałac zbudowany po roku 1565 dla genueńskiego szlachcica Niccolò Grimaldiego (stąd jego druga nazwa), przeszedł pod koniec XVI wieku w ręce Giovanniego Andrei Dorii i jego syna Carla, księcia Tursi (stąd pierwsza nazwa). Od 1848 roku jest siedzibą władz gminy Genua. Od 2004 roku część jego wnętrz jest wykorzystywana dla poszerzenia galerii Palazzo Bianco, z którym jest połączony przez ogrody tarasowe.

Palazzo Doria-Tursi

Fasada pałacu w nocnej iluminacji
Państwo	Włochy
Miejscowość	Genua
Adres	Palazzo Tursi, Via Garibaldi 9, 16124 Genova
Typ budynku	pałac
Styl architektoniczny	manieryzm
Architekt	Domenico Ponzello, Giovanni Ponzello
Inwestor	Niccolò Grimaldi
Rozpoczęcie budowy	1565
Pierwszy właściciel	Niccolò Grimaldi
Kolejni właściciele	Giovanni Andrea Doria, Urząd Gminy Genua (od 1848)
Obecny właściciel	Gmina Genua
Położenie na mapie Genui Palazzo Doria-Tursi
Położenie na mapie Włoch Palazzo Doria-Tursi
Położenie na mapie Ligurii Palazzo Doria-Tursi
44°24′41,03″N 8°55′58,03″E
Strona internetowa

Położony przy ulicy Garibaldi został, wraz z innymi renesansowymi i barokowymi pałacami Genui, wpisany w 2006 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako Genua: Le Strade Nuove i system pałaców Rolli^[1].

Historia

XVI wiek

W 1564 roku genueński szlachcic Niccolò Grimaldi, noszący, z powodu swej zamożności, przydomek „il monarca” („monarcha”) nabył działkę sąsiadującą od zachodu z działką obecnego Palazzo Bianco, a od północy z klasztorem San Francesco i bastionem Castelletto^[2]. Po 1565 roku zlecił braciom Domenicowi i Giovanniemu Ponzellim zbudowanie dla siebie pałacu^[3]. Strome nachylenie terenu stało się okazją dla projektantów do wprowadzenia innowacyjnego rozwiązania architektonicznego, które dzięki sekwencji atrium-dziedziniec-monumentalne schody, stworzyło zaskakującą grę perspektyw^[2]. Zbudowany dla Grimaldiego pałac jest najbardziej majestatycznym budynkiem przy ulicy Garibaldi i jedynym położonym na trzech działkach, z dwoma dużymi ogrodami flankującymi budynek centralny. W 1597 roku pałac nabył Giovanni Andrea Doria dla swego syna Carla, księcia Tursi, któremu zawdzięcza swoją obecną nazwę. Do pałacu dobudowano wówczas obszerne loggie z widokiem na ulicę^[3].

XIX wiek

W 1820 roku pałac kupił na własne potrzeby król Sardynii, Wiktor Emanuel I. Z tej okazji nadworny architekt Randoni zbudował poza tylną ścianą wieżyczkę z zegarem^[4]. Poszerzenie tylnej części pałacu stało się możliwe dzięki rozbiórce klasztoru San Francesco. Przy tej okazji zaprojektowano i urządzono romantyczny w wyrazie ogród, który odtwarza plastycznie strukturalne i dekoracyjne elementy kościoła. W 1838 roku pałac został przekształcony w kolegium^[2]. Od 1848 roku jest siedzibą (ratuszem) gminy Genua. Budynek pałacu jest połączony z sąsiednim Palazzo Bianco^[3].

XX wiek

W latach 1960–1965 do pałacu dobudowano od strony wzgórza Castelletto Palazzo degli Uffici, zaprojektowany przez architektów Franca Albiniego i Frankę Helg^[5].

XXI wiek

Od 2004 roku część jego wnętrz jest wykorzystywana dla poszerzenia galerii Palazzo Bianco, z którym jest połączony przez ogrody tarasowe^[6].

Architektura

Elewacja pałacu charakteryzuje się zastosowaniem naprzemiennie różnokolorowych materiałów: różowego kamienia z Finale Ligure, szaro-czarnego łupku i białego marmuru karraryjskiego. Główna fasada składa się z dwóch kondygnacji w różnych porządkach architektonicznych, posadowionych na solidnym przyziemiu. Pierwsze piętro ozdobione jest boniowanymi pilastrami, pomiędzy którymi znajdują się oryginalnie zaprojektowane okna. Podobny układ powtarza drugie piętro, z pilastrami w porządku doryckim. Wystroju plastycznego fasady dopełniają zwierzęce maszkarony umieszczone nad oknami obu kondygnacji. Marmurowy portal, ozdobiony herbem Genui prowadzi na podwyższony dziedziniec wewnętrzny, który tworzy atrium i schody. Pałac stanowi szczytowe osiągnięcie arystokratycznego budownictwa miejskiego^[7].

• 
  Fasada
• 
  Schody
• 
  Atrium
• 
  Strop sali reprezentacyjnej

Zbiory

Pierwsza część muzeum poświęcona sztuce figuratywnej, obejmującej okres od XVI do XVIII wieku, w tym arcydzieła malarskie Gregoria De Ferrari, prekursora malarstwa rokokowego oraz Alessandra Magnasco, którego Piknik w ogrodach Albaro jest zgodnie uznawany za jeden z najbardziej znaczących obrazów XVIII-wiecznej Europy. W dziale rzeźby znajduje się jedno z najbardziej znaczących dzieł Antonia Canovy, stworzona po 1790 roku Magdalena pokutująca. Kolejne sale galerii poświęcone są różnym aspektom historii i kultury dawnej Republiki Genui: handlowi i finansom (kolekcja monet), życiu codziennemu, rzemiosłu (kolekcja miar i wag) oraz sztuce dekoracyjnej związanej z wyposażeniem rezydencji (XVII-wieczne gobeliny, przetykane złotem i srebrem). Kolejny dział stanowi kolekcja ceramiki z Genui, Savony i Albisoli, w tym obszerny zbiór naczyń farmaceutycznych z dwóch genueńskich szpitali, Pammatone i Incurabili, a także jeden z najważniejszych zbiorów europejskiej ceramiki aptecznej. Obok salonów reprezentacyjnych burmistrza znajdzie się sala Paganiniana, poświęcona pamiątkom po skrzypku Niccolò Paganinim, w tym jego słynne skrzypce, skonstruowane przez Giuseppe Guarneri del Gesù^[5].

Malarstwo

• 
  Alessandro Magnasco, Piknik w ogrodach Albaro, ok. 1740
• 
  Alessandro Magnasco, Scena z żołnierzami
• 
  Bartolomeo Guidobono, Wizja św. Małgorzaty
• 
  Domenico Parodi, Portret szlachcianki w błękicie
• 
  Gregorio De Ferrari, Samarytanka przy studni

Rzeźba

• 
  Antonio Canova, Magdalena pokutująca
• 
  Posąg Giuseppe Mazziniego
• 
  Popiersie Camilla Cavoura
• 
  Giuseppe Benetti, Posąg Marii Brignole Sale De Ferrari, księżnej Galliery
• 
  Jeden z posągów w atrium

Zbiory ceramiczne

• 
  Talerz z manufaktury Conrada Bacile w Albisoli, XVII w.
• 
  Talerz z manufaktury Grosso w Albisoli, 1650–1700
• 
  Talerz z Savony, 1650–1700
• 
  Amfora z Savony, XVII w.
• 
  Liguria, wazon farmaceutyczny, XVII w.

Zbiory numizmatyczne

• 
  Dwa srebrne skudy, 1610
• 
  Moneta „genovino”, 1280
• 
  Medal Andrei Doria
• 
  Medal genueński
• 
  Medal genueński, 1698
• 
  Matteo de' Pasti, medal Sigismonda Pandolfa Malatesty, 1446

Różne

• 
  Herb Republiki Genui, poł. XVI w., pochodzący z klasztoru San Francesco di Castelletto
• 
  Odważniki
• 
  Miary objętości płynów
• 
  Skrzypce Niccolò Paganiniego

Przypisy

1. UNESCO World Heritage Centre: Genoa: Le Strade Nuove and the system of the Palazzi dei Rolli. whc.unesco.org. [dostęp 2016-11-02]. (ang.).
2. ViaggiArt: PALAZZO DORIA-TURSI - Edificio storico. viaggiart.com. [dostęp 2016-11-07]. (wł.).
3. Palazzi dei Rolli: 16. Palazzo Grimaldi Nicolò, Palazzo Tursi (Comune di Genova) Via Garibaldi, 9. palazzideirolli.it. [dostęp 2016-11-07]. (wł.).
4. Genova: le Strade Nuove e il sistema dei palazzi dei Rolli: 16. Grimaldi Nicolò – Palazzo Tursi – via Garibaldi, 9. rolliestradenuove.it. [dostęp 2016-11-07]. (wł. • ang.).
5. Touring Club Italiano: Musei di Strada Nuova-Palazzo Doria Tursi. touringclub.it. [dostęp 2016-11-07]. (wł.).
6. Comune di Genova: I musei di Genova. visitgenoa.it. [dostęp 2016-11-22]. (wł.).
7. I palazzi dei Rolli di Genova: Via Garibaldi 9 – Nicolò Grimaldi. irolli.it. [dostęp 2016-11-07]. (wł.).

Kontrola autorytatywna (muzeum):

• VIAF: 316746910
• ULAN: 500306327
• LCCN: sh2005005945
• GND: 4837615-2
• J9U: 987007285428105171