Przemyśl (gmina wiejska)

Przemyśl
	gmina wiejska
	; Granica polsko-ukraińska w Malhowicach
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	przemyski
TERC	1813082
Wójt	Marek Wasiewicz
Powierzchnia	108,42 km²
Populacja (2020); • liczba ludności	; 10 463
• gęstość	96,6 os./km²
Nr kierunkowy	16
Kod pocztowy	37-700,-733,-713
Tablice rejestracyjne	RPR
	Adres urzędu:ul. Płk Borelowskiego 1; 37-700 Przemyśl
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	16
Liczba miejscowości	17
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Przemyśl
	Położenie na mapie Polski Przemyśl
	49°47′N 22°46′E
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Przemyśl – gmina wiejska w województwie podkarpackim, w powiecie przemyskim. W latach 1975–1998 gmina położona była w województwie przemyskim.

Szybkie fakty Państwo, Województwo ...

Zamknij

Siedziba gminy to Przemyśl, który jest oddzielnym miastem na prawach powiatu i nie wchodzi w skład gminy.

Według danych z 30 czerwca 2004^[4] gminę zamieszkiwało 9140 osób.

Historia

1942–1944

Gmina wiejska Przemyśl powstała po raz pierwszy podczas okupacji hitlerowskiej w dystrykcie krakowskim (GG) w 1942 roku z części obszarów czterech gmin, nalężacych do 1939 roku do powiatu przemyskiego w woj. lwowskim^[5]^[6]:

zniesionej gminy Hermanowice (północna połowa^[7]) – Darowice, Grochowce, Hermanowice, Kniażyce, Koniuszki, Łuczyce, Nehrybka, Pikulice, Sielec i Witoszyńce;
zniesionej gminy Prałkowce (wschodnia część) – Kruhel Mały, Kruhel Wielki, Prałkowce i Tarnawce;
niezniesionej gminy Popowice (zachodni fragment) – Hureczko, Krówniki i Przekopana;
niezniesionej gminy Kuńkowce (środkowy fragment) – Bełwin i Łętownia;
zniesionej gminy Żurawica (fragment) – Wilcza.

1944–1954

Po wojnie, mimo postulowanego uchylenia wszelkich zmian administracyjnych wprowadzonych przez okupanta^[8], zdecydowano się na pozstawienie wiejskiej gminy Przemyśl w nowo utworzonym woj. rzeszowskim, lecz o zmienionych granicach;

gromady Darowice, Kniażyce i Koniuszki weszły w skład nowo utworzonej gminy Fredropol;
gromady Bełwin i Łętownia powróciły do reaktywowanej gminy Kuńkowce;
gromadę Tarnawce włączono do nowo utworzonej gminy Krasiczyn;
ponadto do gminy Przemyśl dołączono:
- gromadę Hurko – podczas wojny w gminie Medyka, przed wojną w gminie Popowice;
- gromadę Stanisławczyk – podczas wojny w gminie Miżyniec, przed wojną w gminie Hermanowice.

Powojenny skład gminy Przemyśl objął zatem 16 gromad: Grochowce, Hermanowice, Hureczko, Hurko, Krówniki, Kruhel Mały, Kruhel Wielki, Łuczyce, Nehrybka, Pikulice, Prałkowce, Przekopana, Sielec, Stanisławczyk, Wilcza i Witoszyńce^[9].

W maju 1948, w związku z korektą granic Polski z ZSRR:

do gminy Przemyśl włączono gromadę Rożubowice z radzieckiego rejonu dobromilskiego,
natomiast nalężące do gminy Przemyśl gromady Hurko i Hureczko włączono do reaktywowanej gminy Medyka, po włączeniu do Polski zasadniczej części radzieckiego rejonu medyckiego z m.in. Medyką^[10]^[11]^[12].

Ostatecznie gmina Przemyśl składała się (1 lipca 1952) z 15 gromad: Grochowce, Hermanowice, Krówniki, Kruhel Mały, Kruhel Wielki, Łuczyce, Nehrybka, Pikulice, Prałkowce, Przekopana, Rożubowice, Sielec, Stanisławczyk, Wilcza i Witoszyńce^[13]. Gmina przetrwała do reformy gminnej w 1954 roku, kiedy to w miejsce gmin utworzono gromady (jednocześnie Kruhel Mały i Wilczą włączono do Przemyśla^[14]).

Osobny artykuł: Grochowce (gromada).

Osobny artykuł: Hermanowice (gromada).

Osobny artykuł: Krówniki (gromada).

Osobny artykuł: Pikulice (gromada).

Osobny artykuł: Prałkowce (gromada).

Osobny artykuł: Przekopana (gromada).

Od 1973

Gminę Przemyśl reaktywowano 1 stycznia 1973 w związku z kolejną reformą gminną o zmienionych granicach. W jej skład weszło 15 sołectw: Bełwin, Grochowce, Hermanowice, Krówniki, Kuńkowce, Łętownia, Łuczyce, Malhowice, Nehrybka, Ostrów, Pikulice, Rożubowice, Stanisławczyk, Ujkowice, Wapowce, Witoszyńce^[15].

W porównaniu ze stanem z 1954 roku nowa gmina Przemyśl objęła obszary należące do trzech gmin:
- prawie cały obszar dawnej gminy Przemyśl, oprócz Kruhla Wielkiego i Prałkowiec, które weszły w skład gminy Krasiczyn oraz bez miejscowości włączonych do Przemyśla w 1954 (Kruhel Mały i Wilcza^[14]) i 1961 roku (Sielec i Przekopana^[16]).
- Malhowice z dawnej gminy Fredropol;
- Bełwin, Kuńkowce i Łętownię z dawnej gminy Kuńkowce.
W porównaniu ze stanem z 1939 roku nowa gmina Przemyśl objęła obszary należące przed wojną do trzech gmin:
- gminy Hermanowice – Grochowce, Hermanowice, Łuczyce, Malhowice, Nehrybka, Pikulice, Stanisławczyk i Witoszyńce;
- gminy Kuńkowce – Bełwin, Kuńkowce, Łętownia, Ostrów i Wapowce;
- gminy Popowice – Krówniki i Rożubowice.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[17] gmina Przemyśl ma obszar 108,39 km², w tym:

użytki rolne: 58%
użytki leśne: 34%

Gmina stanowi 8,93% powierzchni powiatu.

Demografia

Dane z 30 czerwca 2004^[4]:

Więcej informacji Opis, Ogółem ...

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
populacja	9140	100	4593	50,3	4547	49,7
gęstość zaludnienia (mieszk./km²)	84,3		42,4		42

Zamknij

Piramida wieku mieszkańców gminy Przemyśl w 2014 roku^[18].

Sołectwa

W skład gminy wchodzą sołectwa: Bełwin, Grochowce, Hermanowice, Krówniki, Kuńkowce, Łętownia, Łuczyce, Malhowice, Nehrybka, Ostrów, Pikulice, Rożubowice, Stanisławczyk, Ujkowice, Wapowce, Witoszyńce^[2].

Sąsiednie gminy

Fredropol, Krasiczyn, Krzywcza, Medyka, Przemyśl (miasto), Żurawica. Gmina sąsiaduje z Ukrainą.

Przypisy

[1]
Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 7 [dostęp 2022-01-25]
[2]
Strona gminy, sołectwa. [dostęp 2015-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)].
[3]
Urząd Statystyczny w Rzeszowie
[4]
Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
[5]
Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 167.
[6]
Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.
[7]
Południowa połowa gminy Hermanowice weszła w skład gminy Niżankowice.
[8]
Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8
[9]
Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej – 1948 r.
[10]
APP, PUR Przemyśl, sygn. 9, Odpis Ogólnego Ostatecznego Protokołu przebiegu granicy państwowej między Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, k. 11–12.
[11]
Zapałowski, A. (2016). Granica w ogniu: 35." Przemyska" Komenda Odcinka WOP w działaniach przeciw OUN i UPA w latach 1945-1948. Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.
[12]
NBUV
[13]
Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
[14]
Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41
[15]
Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).
[16]
Dz.U. z 1961 r. nr 46, poz. 247
[17]
Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
[18]
Gmina Przemyśl w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.

[rap-1] [1]
Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 7 [dostęp 2022-01-25]

[sol-2] [2]
Strona gminy, sołectwa. [dostęp 2015-05-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)].

[us-3] [3]
Urząd Statystyczny w Rzeszowie

[autonazwa2-4] [4]
Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[Rzeczypospolitej_Polskiej_1948-5] [5]
Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948, s. 167.

[wiki-de.genealogy.net-6] [6]
Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG.

[7] [7]
Południowa połowa gminy Hermanowice weszła w skład gminy Niżankowice.

[8] [8]
Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8

[9] [9]
Informator adresowy miast i gmin wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej – 1948 r.

[10] [10]
APP, PUR Przemyśl, sygn. 9, Odpis Ogólnego Ostatecznego Protokołu przebiegu granicy państwowej między Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, k. 11–12.

[11] [11]
Zapałowski, A. (2016). Granica w ogniu: 35." Przemyska" Komenda Odcinka WOP w działaniach przeciw OUN i UPA w latach 1945-1948. Oficyna Wydawnicza Aspra-JR.

[12] [12]
NBUV

[13] [13]
Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa

[cut54-14] [14]
Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 11, Poz. 41

[15] [15]
Uchwała Nr XVIII/56/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 4 grudnia 1972 w sprawie utworzenia gmin w województwie rzeszowskim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie z dnia 5 grudnia 1972, Nr 16, Poz. 193).

[16] [16]
Dz.U. z 1961 r. nr 46, poz. 247

[autonazwa1-17] [17]
Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[populacja2016-18] [18]
Gmina Przemyśl w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16], liczba ludności na podstawie danych GUS.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]