Loading AI tools
włoska partia polityczna Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ruch Pięciu Gwiazd (wł. Movimento 5 Stelle, M5S) – włoska partia polityczna głosząca hasła antykorupcyjne, ekologiczne, eurosceptyczne, a także promujące demokrację bezpośrednią, określana jako ugrupowanie populistyczne[5][6].
Państwo | |
---|---|
Skrót |
M5S |
Lider | |
Data założenia |
4 października 2009 |
Ideologia polityczna |
populizm[1], |
Strona internetowa |
W 2005 Beppe Grillo, popularny komik, założył blog poświęcony kwestiom ekologicznym i walce z korupcją w polityce. W 2006 przekazał centrolewicowemu premierowi Romano Prodiemu podpisy pod petycją wzywającą do transformacji ekologicznej, a rok później zorganizował masowe wiece popierające wykluczenie z polityki osób skazanych, wprowadzenie ograniczenia liczby kadencji dla posłów oraz głosowanie preferencyjne. W 2009 bezskutecznie próbował wystartować w prawyborach na lidera Partii Demokratycznej[7].
4 października 2009 powołał ugrupowanie polityczne pod nazwą Ruch Pięciu Gwiazd[8], który na fali popularności swojej strony internetowej beppegrillo.it i przy wykorzystaniu serwisów społecznościowych organizował masowe wiece, na których m.in. piętnował polityków mających zarzuty karne[9][10]. Ruch opowiedział się za ochroną środowiska, zmniejszeniem produkcji odpadów, upaństwowieniem wodociągów, wzmocnieniem transportu publicznego, wsparciem dla odnawialnych źródeł energii, zwiększeniem efektywności energetycznej i rozwojem infrastruktury internetowej. Ruch postawił się w opozycji do klasycznych partii, przez co m.in. przez PD został uznany za partię populistyczną[7].
Ugrupowanie po raz pierwszy wystawiło swoje listy w wyborach regionalnych w 2010, uzyskując z reguły po kilka procent poparcia i wprowadzając pojedynczych radnych do rad regionów Emilia-Romania i Piemontu[11]. W 2012 partia Beppe Grillo w wyniku wyborów lokalnych wygrała m.in. w Parmie, w której reprezentujący ją Federico Pizzarotti został wybrany na urząd burmistrza[5][12]. W sondażach z tego samego roku regularnie zaczęła uzyskiwać poparcie na poziomie kilkunastu procent, w wyborach regionalnych na Sycylii uzyskała blisko 15% głosów (najwięcej spośród pojedynczych list wyborczych)[13].
W wyborach w 2013 Ruch Pięciu Gwiazd wystartował samodzielnie. Partia zajęła trzecie miejsce (za koalicjami centrolewicy i centroprawicy), uzyskała około 25% głosów, co przełożyło się na ponad 50 mandatów w Senacie i blisko 110 mandatów w Izbie Deputowanych[14]. Beppe Grillo nie ubiegał się o mandat w parlamencie. Ruch Pięciu Gwiazd pozostał ugrupowaniem opozycyjnym[15], propozycja koalicji z Partią Demokratyczną została przez M5S publicznie odrzucona. Kilka tygodni później kandydatem ruchu na prezydenta został związany z lewicą prawnik Stefano Rodotà[7], który nie uzyskał dostatecznego poparcia wśród elektorów. W wyborach europejskich w 2014 lista wyborcza tego ugrupowania zdobyła poparcie około 21% głosujących i 17 mandatów w PE VIII kadencji[15] (europosłowie M5S przystąpili do frakcji Europa Wolności i Demokracji Bezpośredniej).
W wyniku wyborów lokalnych z czerwca 2016 kandydaci Ruchu Pięciu Gwiazd zostali burmistrzami m.in. Rzymu (Virginia Raggi[16]) i Turynu (Chiara Appendino[17]). W tym samym roku Ruch Pięciu Gwiazd prowadził kampanię przeciwko reformom konstytucyjnym i zmianom prawa wyborczego forsowanym przez premiera Mattea Renziego z PD, odrzuconych w 2016 w referendum[7].
We wrześniu 2017 partia przeprowadziła prawybory, w których zwyciężył Luigi Di Maio[18], stając się liderem politycznym swojego ugrupowania i jego kandydatem na premiera w wyborach w 2018. W głosowaniu z marca 2018 ugrupowanie zajęło drugie miejsce za koalicją centroprawicy, znacząco poprawiając swój wynik wyborczy sprzed pięciu lat (z wynikiem ponad 32% do każdej z izb). Uzyskało też największe poparcie wśród samodzielnych list wyborczych, wprowadziło do parlamentu ponad 220 posłów i ponad 110 senatorów[19].
Wyniki tych wyborów nie doprowadziły do uzyskania przez któryś z obozów politycznych większości w parlamencie pozwalającej na samodzielne rządzenie. Po długotrwałych negocjacjach 13 maja 2018 Ruch Pięciu Gwiazd podpisał porozumienie programowe z prawicową Ligą Północną[20]. Formowanie rządu trwało jeszcze niespełna trzy tygodnie. Ostatecznie nowy gabinet, na czele którego stanął związany z M5S bezpartyjny prawnik Giuseppe Conte, powstał 1 czerwca 2018.
W maju 2019 w wyborach do PE ruch zajął trzecie miejsce (17,1% głosów i 14 mandatów)[21], podczas gdy Liga Północna zanotowała znaczny wzrost poparcia w stosunku do wyborów krajowych)[7]. W sierpniu tegoż roku doszło do rozpadu koalicji z LN[22], która wystąpiła o wotum nieufności wobec rządu. Jeszcze w tym samym miesiącu partia porozumiała się jednak z dotąd opozycyjną Partią Demokratyczną. We wrześniu 2019 zaakceptowano porozumienie obu ugrupowań[23]. Obie partie współtworzyły wówczas nowy gabinet pod kierownictwem dotychczasowego premiera. W styczniu 2020 z funkcji lidera partii zrezygnował Luigi Di Maio[24]. Obowiązki lidera jako p.o. przejął wówczas Vito Crimi[25].
W lutym 2021 ruch dołączył do szerokiej koalicji popierającej nowo powołany rząd Maria Draghiego, uzyskując w nim cztery stanowiska ministrów[26]. W sierpniu tegoż roku Giuseppe Conte został wybrany na przewodniczącego partii[27]. Były premier wcześniej w tym samym roku opracował nowy statut ugrupowania, proponowane zmiany zostały zatwierdzone przez członków ruchu[28].
W czerwcu 2022 Luigi Di Maio wraz ze swoimi zwolennikami opuścił Ruch Pięciu Gwiazd, współtworząc ruch polityczny Insieme per il Futuro[29]. Ruch wystartował samodzielnie w wyborach w tym samym roku, otrzymał 15,4% głosów do Izby Deputowanych (52 miejsca) i 15,6% głosów do Senatu (28 miejsc)[30][31]. Po utworzeniu w tym samym roku rządu, na czele którego stanęła Giorgia Meloni, ugrupowanie znalazło się w opozycji.
W wyborach europejskich w 2024 formację poparło 10,0% głosujących, co przełożyło się na 8 miejsc w PE X kadencji[32].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.