Shenzhen
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Shenzhen (chiń. 深圳; pinyin: Shēnzhèn; ⓘ [ʂə́ntʂə̂n]) – miasto w południowo-wschodnich Chinach, w prowincji Guangdong, bezpośrednio graniczące z Hongkongiem, liczące ponad 13 milionów mieszkańców i stanowiące część około 100-milionowej metropolii Delta Rzeki Perłowej, które w 1979 roku było jeszcze miasteczkiem z 30 tysięczną ludnością[2].
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Data założenia |
1979 |
| Zarządzający | ?↗ |
| Powierzchnia |
1997,47 km² |
| Wysokość |
25 m n.p.m. |
| Populacja (2018) • liczba ludności • gęstość |
|
| Nr kierunkowy |
0755 |
| Kod pocztowy |
518000 |
| Tablice rejestracyjne |
粤B |
.png) | |
Położenie na mapie Guangdongu  | |
Położenie na mapie Chin  | |
 22°32′30″N 114°03′15″E | |
| Strona internetowa | |
Shenzhen od strony zachodniej leży nad deltą Rzeki Perłowej, zaś od wschodu styka się z zatoką Daya i Morzem Południowochińskim. Od strony północnej graniczy z prefekturami miejskimi Dongguan i Huizhou, zaś od południa graniczy z Hongkongiem oraz z zatokami Shenzhen oraz Mirs. Najwyższy szczyt aglomeracji góra Wutong o wysokości ponad 900 m n.p.m. znajduje się w Parku Narodowym o tej samej nazwie[3], zaś drugi pod względem wysokości szczyt o wysokości ponad 800 m n.p.m. znajduje się na półwyspie Depang[4]. Pod jurysdykcją Shenzhen znajduje się też kilka wysp m.in. wyspa Nei Lingding.
| Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Średnie temperatury w dzień [°C] | 19.6 | 19.8 | 22.5 | 26.2 | 29.3 | 31.2 | 32.2 | 32.0 | 31.1 | 28.9 | 25.1 | 21.5 | 26,6 |
| Średnie temperatury w nocy [°C] | 11.6 | 12.7 | 15.9 | 19.9 | 23.1 | 25.1 | 25.7 | 25.5 | 24.3 | 21.5 | 17.0 | 13.0 | 19,6 |
| Opady [mm] | 30 | 44 | 67 | 174 | 238 | 296 | 339 | 368 | 238 | 99 | 37 | 34 | 164 |
| Średnia liczba dni z opadami | 6 | 9 | 10 | 12 | 16 | 18 | 17 | 18 | 15 | 7 | 5 | 5 | 138 |
| Źródło: Światowa Organizacja Meteorologiczna[5] | |||||||||||||
Shenzhen składa się z 10 dzielnic o łącznej powierzchni 1997,47 km². W dzielnicy Futian mieści się ratusz, zaś przylegająca do Hongkongu dzielnica Luohu jest centrum finansowym, handlowym i informacyjnym miasta[6]. Nanshan jest miejscem koncentracji przemysłu zaawansowanych technologii. Port w Yantian jest drugim co do wielkości głębokim terminalem kontenerowym w Chinach i trzecim co do wielkości na świecie[7]. Do pobliskiego Hongkongu można dostać się przez liczne przejścia graniczne (kolejowe, drogowe, morskie i piesze)[8].
| Podział miasta Shenzhen[9] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
Na początku 2019 roku Shenzhen posiadało 13 026 600 mieszkańców[1].
| Ludność Shenzhen od 1980 roku[10]. | ||
| Rok | Populacja | +/- |
|---|---|---|
| 1980 | 59 000 | - |
| 1985 | 193 000 | +227% |
| 1990 | 875 000 | +353% |
| 1995 | 2 394 000 | +174% |
| 2000 | 6 550 000 | +174% |
| 2005 | 8 409 000 | +28% |
| 2010 | 10 223 000 | +22% |
| 2015 | 11 275 000 | +10% |
| 2018 | 13 026 600 | +16% |
Wczesna historia
Pierwsze ślady osadnictwa w Shenzhen pochodzą z połowy epoki neolitu, zaś tereny wchodzące w skład dzisiejszej aglomeracji zostały włączone do Chin w 214 roku p.n.e. przez pierwszego cesarza Qin Shi Huang[9]. W IV wieku n.e. zostało założone hrabstwo Dongguan, z siedzibą gubernatora w Nantou, znajdującego się na terenie dzisiejszego dystryktu Nanshan[11]. Z czasów dynastii Ming do dnia dzisiejszego zachowały się fragmenty muru obronnego wraz z południową bramą w Nantou[12] oraz forteca Dapeng, pochodzące z końca XIV wieku, zbudowane w celu ochrony przez japońskimi piratami[13]. Najwcześniejsze zapiski o Shenzhen pochodzą z 1410 roku[1]. Po przegraniu przez Chiny wojen opiumiowych w połowie XIX wieku, rejon obecnego Shenzhen stał się obszarem granicznym z Hongkongiem, nowo powstałą kolonią Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii. Od 1910 roku przez rejon dzisiejszej aglomeracji zaczęła działać pierwsza linia kolejowa, prowadząca z Kantonu do stacji Kowloon w Hongkongu, której jedną ze stacji jest obecny dworzec centralny[14]. W czasie II wojny światowej Nantou znajdowało się pod okupacją Cesarstwa Wielkiej Japonii[15]. W 1953 roku do miasteczka Shenzhen przeniosły się władze nowo utworzonego hrabstwa Bao’an[9].
1979 rok - XXI wiek
Shenzhen otrzymało uprawnienia miasta na prawach prefektury 23 stycznia 1979 roku[16]. 16 maja 1980 roku w mieście powstała pierwsza w Chinach specjalna strefa ekonomiczna[17]. W marcu 1981 roku Shenzhen stało się miastem na poziomie sub-prowincjonalnym (pod bezpośrednim zarządem władz prowincji)[18]. 1 grudnia 1990 roku została założona Giełda Papierów Wartościowych w Shenzhen[19]. W październiku 1991 roku otwarto port lotniczy Shenzhen Bao’an[20]. Pod koniec 2004 roku oddano do użytku pierwsze linie metra[21]. W 2008 roku Shenzhen zostało członkiem Sieci Miast Kreatywnych UNESCO[22]. W czerwcu 2010 roku w Narodowym Centrum Obliczeniowym zainstalowano superkomputer Nebulae, który w momencie oddania był drugim pod względem szybkości superkomputerem świata[23]. Na początku lipca 2010 roku specjalna strefa ekonomiczna została rozciągnięta na całą aglomerację[24]. Miasto było gospodarzem Letniej Uniwersjady w 2011 roku, w której udział wzięło ponad 10 tysięcy sportowców ze 152 krajów[25]. W 2019 roku Shenzhen było trzecim w kolejności po Pekinie i Szanghaju miastem w Chinach pod względem przychodu PKB[26].
_Night_cropped.jpg)
Panorama Shenzhen (Futian CBD i ratusz - Civic Center)
Koleje
Wszystkie dworce kolejowe w Shenzhen m.in. centralny, południowy, północny, wschodni, Futian i Pingshan obsłużyły w 2019 roku ponad 87 milionów pasażerów[27]. Z powyższych dworców kursują pociągi kolei dużej prędkości do Hongkongu, a także w kierunku Kantonu i Xiamen do różnych lokalizacji w kraju[28].
Komunikacja lotnicza
W odległości 35 km od centrum miasta, na wybrzeżu delty Rzeki Perłowej, znajduje się Port lotniczy Shenzhen, z którego w 2019 roku skorzystało około 53 mln pasażerów, co stawia tutejsze lotnisko na piątym miejscu w kraju pod względem ilości obsłużonych osób[29].
Transport drogowy
Najważniejsze drogi w Shenzhen:
- autostrada G15 – biegnąca od Shenyang, wzdłuż wybrzeża Chin do Haikou (tunel pod Cieśniną Hajnańską w budowie);
- autostrada G94 – rozpoczynająca się w centrum Futian (niedaleko granicy z Hongkongiem), biegnąca naokoło delty Rzeki Perłowej, przez Kanton do Makau;
- autostrada G25 – biegnąca z Shenzhen do Changchun;
- autostrada G205 – biegnąca z Shenzhen do Qinhuangdao;
- droga ekspresowa S3 – biegnąca wzdłuż wybrzeża delty Rzeki Perłowej do Kantonu;
- droga ekspresowa Yanba – biegnąca wzdłuż zatoki Mirs i przecinająca półwysep Dapeng;
- zewnętrzna ekspresowa obwodnica (Shenzhen Outer Ring Expressway) - będąca na początku 2020 roku w trakcie budowy, rozpoczynająca się z zachodniej strony na S3 i kończąca ze wschodniej strony na Yanba, która ma połączyć 10 dróg ekspresowych i 8 autostrad, o długości 93 km (w tym 76 km na terenie Shenzhen), mająca mieć na swojej trasie 61 mostów, 12 tuneli i 15 węzłów[30].
Transport publiczny
W grudniu 2019 roku z transportu publicznego w Shenzhen korzystało dziennie średnio 11,27 mln pasażerów, w tym:
- autobusy: 4,22 mln
- taksówki: 1,11 mln
- metro: 5,91 mln
- tramwaje: 32 tysiące[27].
W marcu 2020 roku system metra w Shenzhen miał długość 303 km i w 2019 roku był czwartą, po Pekinie, Szanghaju i Kantonie tego typu siecią w Chinach pod względem ilości obsłużonych pasażerów[31]. Z 8 linii metra w 2019 roku korzystało dziennie średnio 5,53 mln pasażerów[31].
Shenzhen pod koniec 2017 roku zostało pierwszym miastem na świecie, w którym wszystkie miejskie autobusy tj. 16 359, były napędzane energią elektryczną[32]. W grudniu 2019 roku obsługiwały one 933 linie autobusowe[33]. We wrześniu 2019 roku władze miejskie ogłosiły, że wszystkie działające w mieście taksówki w liczbie 20 689, posiadają napęd elektryczny[34].
W dystrykcie Longhua od 2017 roku działają 2 linie tramwajowe o łącznej długości 11,7 km i obsługujące 20 przystanków (w tym 7 współdzielą)[35].
Komunikacja wodna
W 2016 roku otwarto nowy międzynarodowy terminal portowy Shekou w dystrykcie Nanshan, do którego mogą zawijać największe wycieczkowce, a także skąd odchodzą promy do Makau, Zhuhai i Hongkongu[36]. Przy porcie lotniczym Shenzhen także znajduje się terminal promowy, skąd odpływają statki do powyższych lokalizacji i dodatkowo do Zhongshan[37]. Ponadto kursują statki pomiędzy dystryktami Yantian i Dapeng[38].
Według rankingu konkurencyjności globalnych centrów finansowych (GFCI) ogłoszonego 26 marca 2020 roku Shenzhen zajmował 11 miejsce na świecie[39]. W 2019 roku przychód PKB Shenzhen wyniósł ponad 2,69 biliona CNY, co stanowiło trzeci pod tym względem wynik na kontynentalnych Chinach[26]. W 2019 roku sektor usług odpowiadał za 58,8% przychodu PKB miasta, zaś za 42,2% pozostałe sektory gospodarki (41,1% - sektor przemysłowy i 0,1% sektor odpowiadający łącznie za rolnictwo, leśnictwo, hodowle zwierząt i rybołówstwo)[18]. Centralny Dystrykt Biznesowy (CBD) ulokowany w dzielnicy Futian, o powierzchni 6,07 km², z przychodem PKB w latach 2015–2016 w wysokości około 262 miliardów CNY, przyczynił się do 14,98% przychodu całej aglomeracji[40]. W powyższym okresie był on najbardziej wartościowym CBD w kraju pod względem płatności podatkowych[40]. W 1980 roku w Shenzhen utworzono pierwszą w Chinach specjalną strefę ekonomiczną[17]. Do połowy 2010 roku obejmowała ona cztery dystrykty tj. Nanshan, Futian, Luohu i Yantian, zaś 1 lipca 2010 roku została rozciągnięta na całą aglomerację[24]. Łączne obroty ładunkowe portu w Shenzhen w 2018 roku wyniosły 27,7 milionów TEU, co stawiało go na trzecim miejscu na świecie pod względem wielkości przeładunku kontenerowego[7].
Całkowita wartość Giełdy Papierów Wartościowych w Shenzhen w 2019 roku osiągnęła wartość 23,7 biliona CNY, zaś liczba spółek notowanych na giełdzie wzrosła do 2205[41]. W Shenzhen na początku 2020 roku siedzibę miało 396 spółek notowanych na giełdzie, o całkowitej wartości rynkowej 12,1 biliona CNY, co stanowiło najlepszy po Pekinie wynik w kraju[42]. Na opublikowanej w 2019 roku liście największych firm na świecie "Fortune Global 500" znajdowało się siedem firm, które miało siedzibę w Shenzhen[43], w tym Huawei Technologies Co., Ltd., która na początku 2019 roku była drugim pod względem wielkości producentem smartfonów na świecie[44] oraz Tencent Holdings Limited, która w 2019 roku była drugą pod względem wielkości spółką internetową w Chinach[45]. Ponadto w 2018 roku 280 firm z listy "Fortune Global 500" przeprowadziło bezpośrednie inwestycje w mieście[46].
W 2018 roku Shenzhen był na czwartym miejscu w kraju pod względem ilości zamożnych rodzin, w mieście było około 170 000 gospodarstw domowych posiadających aktywa powyżej 6 milionów CNY[47].
W Shenzhen pod koniec marca 2020 roku znajdowało się 287 budynków których wysokość przekraczała 150 metrów[48].
| Miejsce | Nazwy najwyższych budynków | Wysokość (m) |
Rok ukończenia |
|---|---|---|---|
| 1 | Ping An Finance Center | 599 | 2017[49] |
| 2 | KK100 | 441 | 2011[50] |
| 3 | China Resources Tower | 392 | 2018[51] |
| 4 | Shun Hing Square | 384 | 1996[52] |
| 5 | Hanking Center | 359 | 2018[53] |
| 6 | One Shenzhen Bay Tower 7 | 341 | 2018[54] |
| 7 | Shimao Qianhai Project Tower 1 | 330 | 2020[55] |
| 8 | Hon Kwok City Center | 330 | 2017[56] |
| 9 | Baoneng Center | 327 | 2018[57] |
| 10 | East Pacific Center Center Tower A | 306 | 2013[58] |
W mieście znajduje się szereg muzeów[59], z Muzeum Shenzhen na czele, które funkcjonuje w trzech budynkach o łącznej powierzchni ponad 50 tysięcy m²[60].
W 2007 roku wybudowano nową Halę koncertową Shenzhen, zaprojektowaną przez japońskiego architekta Arata Isozaki, w skład której wchodzą sala symfoniczna o pojemności 1680 widzów oraz studio teatralne o pojemności do 580 widzów[61]. W tym samym roku oddano do użytku Teatr Shenzhen Poly o pojemności 1500 widzów[62]. Ponadto w Teatrze Wielkim w Shenzhen od 2011 roku działa orkiestra symfoniczna[63].
W mieście znajduje się Biblioteka Shenzhen, mieszcząca się w budynku o powierzchni użytkowej 49 589 m², która w marcu 2020 roku posiadała 2500 miejsc siedzących dla czytelników, zaś zbiór biblioteki liczył około 2,5 miliona woluminów[64]. Ponadto miasto realizuje plan budowy sieci bibliotek w ramach projektu „Miasto bibliotek”, do końca 2016 roku władze wybudowały 627 bibliotek publicznych (w tym 3 o statusie miejskim, 8 obejmujących granice dystryktu oraz 616 lokalnych), zaś łączna kolekcja we wszystkich bibliotekach publicznych wyniosła 28 milionów pozycji[65].
Pod koniec 2019 roku na 13 wyższych uczelniach w Shenzhen studiowało około 100 tysięcy osób[66].
- Uniwersytet Shenzhen (SZU, 深圳大学,深大, lub 深圳大學) (zał. w 1983 roku)
- Politechnika Shenzhen (深圳职业技术学院) (zał. w 1993 roku)
- Chiński Uniwersytet Hongkongu w Shenzhen (香港中文大學（深圳)）
- Południowy Uniwersytet Nauki i Technologii (南方科技大学)
- Uniwersytet Technologiczny Shenzhen (深圳技术大学)
- Wyższa Szkoła Ekonomii i Zarządzania Antai Szanghajskiego Uniwersytetu Jiao Ton MBA Shenzhen (安泰经管学院)
- Wyższa Szkoła Biznesu HSBC po patronatem Uniwersytetu Pekińskiego (北大汇丰商学院)
- Instytut Technologii Informacyjnej Shenzhen (深圳信息职业技术学院)
- Instytut Zaawansowanej Technologii Shenzhen Chińskiej Akademii Nauk (中国科学院深圳先进技术研究所)
- Instytut Badawczy Shenzhen Uniwersytetu Pekińskiego (北京大学深圳研究生院)
- Instytut Badawczy Shenzhen Uniwersytetu Tsinghua i Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley (清华-伯克利深圳学院)
- Instytut Badawczy Shenzhen Instytutu Technologicznego w Harbinie (哈尔滨工业大学深圳校区)
- Uniwersytet Otwarty Shenzhen (深圳广播电视大学)
- Forteca Dapeng (wybudowana w 1394 roku)[13];
- Południowa brama w dzielnicy Nanshan (pozostałość murów obronnych z 1394)[12];
- góra Wutong (punkt widokowy na najwyższym szczycie w aglomeracji Shenzhen)[3];
- park rozrywki Window of the World (m.in. 108 metrowa replika Wieży Eiffla);
- Splendid China Folk Village (jeden z największych parków miniatur na świecie przedstawiających 100 największych atrakcji turystycznych w Chinach oraz skansen składający się z 25 wiosek ukazujących kulturę mniejszości narodowych w Chinach)[67];
- Ogród botaniczny Xianhu (ponad 12 tysięcy gatunków roślin)[68];
- Park Honghu (posiadający największą plantację lotosu w południowych Chinach)[69].
Shenzhen było gospodarzem wielu międzynarodowych imprez sportowych m.in. :
- w 1999 roku Mistrzostw Świata U-20 w piłce ręcznej kobiet (współgospodarz)
- w 2011 roku Letniej Uniwersjady 2011;
- w 2012 roku Mistrzostw Świata w golfie (WGC HSBC Champions);
- w latach 2018–2019 Superpucharu Francji w piłce nożnej;
- w 2019 roku Mistrzostw Świata w koszykówce mężczyzn (współgospodarz, faza grupowa);
- w 2019 roku kobiecego turnieju tenisowego WTA Finals.
Od 2013 roku odbywa się w mieście Shenzhen Open - kobiecy turniej tenisowy zaliczany do kategorii Women’s Tennis Association. Ponadto w mieście odbywa się bieg maratoński, który otrzymał w 2019 roku certyfikat IAAF Road Race Gold[70], zaś udział w nim wzięło ponad 30 tysięcy biegaczy (w tym 15 na dystansie półmaratonu)[71].
W mieście swoją siedzibę mają następujące kluby sportowe:
- Shenzhen Kaisa – piłka nożna (China League One);
- Shenzhen Aviators – koszykówka (Chińska Profesjonalna Liga Koszykarska Mężczyzn);
- Shenzhen KRS Vanke Rays – hokej (WHL - rosyjska kobieca liga hokeja), mistrz w 2020 roku;
Przed Letnią Uniwersjadą w 2011 roku oddano do użytku szereg obiektów sportowych m.in.
- Centrum sportowe Universiade (w skład którego wchodzi stadion na 60 tysięcy osób, Arena Dayun sportowa na 18 tysięcy osób oraz basen spełniający najnowsze wymogi Światowej Federacji Pływackiej)[72];
- Centrum sportowe w zatoce Shenzhen (w skład którego wchodzi stadion na 20 tysięcy osób, hala sportowa na 13 tysięcy osób i dwa baseny)[73];
- Centrum sportowe Longgang (na którym rozgrywany jest obecnie m.in. turniej tenisowy Shenzhen Open);
- Stadion Bao'an o pojemności 40 tysięcy widzów.
Ponadto w mieście znajduje się Stadion Shenzhen, wybudowany w 1993 roku. W Shenzhen znajduje się Mission Hills, od 2004 roku największy obiekt golfowy na świecie wg Księgi rekordów Guinnessa[74], posiadający w 2018 roku 22 pola golfowe (w tym 12 o randze mistrzowskiej)[75].
Miasta partnerskie Shenzhen (stan na 9.04.2020)[76].
|
|
W granicach aglomeracji Shenzhen urodziły się m.in. następujące osoby:
- Deannie Yip – aktorka i piosenkarka
- Liao Lisheng – piłkarz
- Lin Gaoyuan – tenisista stołowy
- Sun Caiyun – lekkoatletka
- Wang Liuyi – pływaczka synchroniczna
- Wang Qianyi – pływaczka synchroniczna
- Wang Xinyu – tenisistka
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
