Smolany Sadek
wieś w województwie podlaskim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Smolany Sadek (gwarowe: Worobieje[5]) – przysiółek wsi Nowosady w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Hajnówka[6][3][7].
| przysiółek wsi | |
 Wjazd od drogi 685 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Część miejscowości | |
| Liczba ludności (2015) |
24[1] |
| Strefa numeracyjna |
85 |
| Kod pocztowy |
17-200[2] |
| Tablice rejestracyjne |
BHA |
| SIMC |
0029877[3] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Hajnówka  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego  | |
 52°48′56″N 23°36′43″E[4] | |
W latach 1975–1998 przysiółek administracyjnie należał do województwa białostockiego.
Według stanu z 31 grudnia 2012 mieszkało tu 22 stałych mieszkańców[8].
Smolany Sadek to osada powstała pierwotnie jako uroczysko, założono ją w XVIII w[9]. Pierwszym znanym mieszkańcem Smolanego Sadku (1795) był strażnik Puszczy Białowieskiej Daniel Wróblewski (prawdopodobnie od jego rodziny pochodziła gwarowa nazwa wsi nazwa wsi Worobieje)[10]. Przed wsią stały prawosławne krzyże wotywne w celu ochrony wsi i mieszkańców. Na południowy wchód od wsi na delikatnym wzniesieniu znajdował się drewniany wiatrak[11].
Smolany Sadek i pobliskie niewielkie wsie były zakładane w celu opieki nad Puszczą Białowieską przez leśną straż, zwaną także strażą augustowską.[12]
Po uwłaszczeniu chłopów w 1861 r. mieszkańcy wsi nabywali grunty w pobliżu wsi[13]. Na mapach rosyjskich z 1866 roku miejscowość widnieje pod nazwą Stare Nowosady, choć najprawdopodobniej nazwa ta powstawała w wyniku błędu. W 1885 roku we wsi znajdowało się 7 domostw[11].
Według spisu ludności z 30 września 1921 roku w Smolanym Sadku zamieszkiwało 30 osób, wszyscy mieszkańcy zadeklarowali wyznanie prawosławne, gdzie 29 osób wskazało narodowość Białoruską i 1 osoba Rosyjską[14].
10 czerwca 1942 Niemcy zmusili mieszkańców do opuszczenia gospodarstw w ciągu czterech godzin. Wieś hitlerowcy doszczętnie spalili[15].
Obecnie miejscowość układa się w typowy dla okolic kształt ulicówki, a we wsi znajduje się 10 domostw (stan na rok 2024). Na północ od wsi w oddziale leśnym 73D rosną ponad 200 letnie dęby, leży kilka głazów narzutowych oraz znajduje się aleja lip mająca ponad 350 metrów długości, biegnąca prostopadle do miejscowości na skraju Puszczy Ladzkiej[16].
- Aleja lipowa za wsią Smolany Sadek
Aleja Lip o długości ok. 350 metrów 
Prawosławni mieszkańcy wsi należą do parafii Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny w Dubinach[17], a wierni kościoła rzymskokatolickiego do parafii św. Jana Chrzciciela w Narewce[18].
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
