Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Województwo podlaskie

województwo w Polsce Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Województwo podlaskiemap
Remove ads

Województwo podlaskie – jednostka podziału administracyjnego Polski, jedno z 16 województw. Położone jest w północno-wschodniej części kraju. Przez jego środek przepływa Narew. Siedzibą władz województwa jest Białystok. Na dzień 1 stycznia 2022 województwo miało około 1,1 mln mieszkańców[4]. Obejmuje obszar 20 187,02 km²[2].

Szybkie fakty Państwo, Kod ISO 3166-2 ...
Remove ads

Historia

Thumb
Województwa z lat 1975–1998 z granicą obecnego województwa podlaskiego

Województwo podlaskie zostało utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego:

Województwo posiada fragmenty pierwotnej Puszczy Białowieskiej oraz unikatowe bagna w dolinie Biebrzy i rozlewiska Narwi. Wyróżnikiem jest także wielokulturowość i wielowyznaniowość jego mieszkańców.

Remove ads

Geografia

Podsumowanie
Perspektywa

Według danych z 1 stycznia 2014 r. powierzchnia województwa wynosiła 20 187,02 km², co stanowi 6,5% powierzchni Polski[5].

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w północno-wschodniej Polsce i graniczy z[6]:

oraz z województwami:

Położenie fizycznogeograficzne

Województwo podlaskie znajduje się na terenach Niziny Podlaskiej, Pojezierza Suwalskiego i Niziny Mazowieckiej. Krajobraz urozmaicony, ukształtowany na północy podczas zlodowacenia bałtyckiego, na pozostałym obszarze podczas zlodowacenia środkowopolskiego. Najwyższe wzniesienia występują na północy, gdzie dominuje krajobraz pagórkowaty pojezierny, obejmujący pojezierza: Zachodniosuwalskie, Wschodniosuwalskie, Ełckie, oraz sandrowy pojezierny (Równina Augustowska); w środkowej i południowej części przeważają równiny peryglacjalne (wysoczyzny: Kolneńska, Białostocka, Wysokomazowiecka, Drohiczyńska, Wzgórza Sokólskie, Międzyrzecze Łomżyńskie, Równina Bielska), urozmaicone wcinającymi się w nie kotlinami i dolinami rzek, na zachodzie leży skraj sandrowej Równiny Kurpiowskiej.

Thumb
Krainy historyczne woj. podlaskiego i Polski na tle współczesnych granic administracyjnych

Położenie historyczne

W skład województwa podlaskiego wchodzą następujące krainy historyczno-etnograficzne:

  • Podlasie (większość powiatu białostockiego, powiat bielski, powiat hajnowski, powiat moniecki, część powiatu siemiatyckiego, część powiatu sokólskiego, wschodnia część powiatu wysokomazowieckiego). Ponadto część ziem regionu znajduje się poza granicami województwa podlaskiego; na obszarze województwa mazowieckiego i lubelskiego, na południe od Bugu (są to ziemie od Węgrowa po Międzyrzec Podlaski)
  • Suwalszczyzna (powiat augustowski, północna część powiatu grajewskiego, część powiatu sokólskiego, powiat sejneński, powiat suwalski). Pozostałe ziemie regionu znajdują się w granicach Litwy.
  • Mazowszeziemia łomżyńska i ziemia wiska (większość powiatu grajewskiego, powiat kolneński, powiat łomżyński, powiat zambrowski, zachodnia część powiatu wysokomazowieckiego, zachodnia część powiatu białostockiego)
  • Polesie (część powiatu siemiatyckiego). Pozostałe ziemie regionu znajdują się w granicach województwa lubelskiego, a także Białorusi i Ukrainy.
  • Ruś Czarna (mała część powiatu białostockiego i hajnowskiego na wschodzie) Pozostałe ziemie regionu znajdują się w granicach Białorusi.
  • Mazury (mała część powiatu grajewskiego, głównie wsie znajdujące się na północ od Grajewa za rzeką Ełk położone wzdłuż granicy z województwem warmińsko-mazurskim).

Topografia

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 237 km, to jest 2°07′50″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 170 km, co w mierze kątowej daje 2°32′29″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Najwyższym punktem jest wierzchołek Rowelskiej Góry – 298 m n.p.m.

Remove ads

Podział administracyjny

Podsumowanie
Perspektywa
Thumb
Mapa konturowa województwa podlaskiego z podziałem na powiaty

Województwo podlaskie jest podzielone na 14 powiatów oraz 3 miasta na prawach powiatu.

Powierzchnia stan na 31 grudnia 2017[2], liczba ludności stan na 30 czerwca 2020[7].

Więcej informacji Podział administracyjny, Powierzchnia [km²] ...

Urbanizacja

Demografia

Podsumowanie
Perspektywa
Thumb
Piramida płci i wieku – dane z 30 czerwca 2007[8]

Według danych z 30 czerwca 2020 r. województwo miało 1 176 576 mieszkańców, co stanowiło 3,1% ludności Polski[7].

Dane z 30 czerwca 2020 r.[7]:

Więcej informacji Opis, Ogółem ...

Bardzo niska gęstość zaludnienia 61 os./km², największe zaludnienie (poza miastami) w zachodniej i środkowej części województwa podlaskiego; w Białymstoku i okolicach mieszka 1/3 ludności; niższy od średniej krajowej stopień urbanizacji 57,8%; wyższy przyrost naturalny 1,2, ujemne saldo migracji (0,6).

Podlaskie jest województwem najbardziej zróżnicowanym w Polsce pod względem etnicznym i kulturowym. Od stuleci sąsiadują tu różne narodowości i wyznania. Poza ludnością polską mieszkają tu:

Występuje tu najliczniejsze w Polsce skupisko ludności prawosławnej (ok. 95 tys., 63,1% wyznawców prawosławia w całym kraju)[10], w Grabarce znajduje się ośrodek pielgrzymek prawosławnych (dane z 2021 roku).

Remove ads

Mniejszości narodowe i etnograficzne w powiatach i gminach województwa podlaskiego

Więcej informacji Populacja, Białorusini ...
Remove ads

Religia

Thumb
Biała Synagoga w Sejnach
skład wyznaniowy w województwie podlaskim według spisu z 2021 roku
  1. katolicyzm (73,8%)
  2. prawosławie (8,33%)
  3. protestantyzm (0,19%)
  4. restoracjonizm (0,18%)
  5. islam (0,06%)
  6. inne (0,03%)
  7. bezwyznaniowość (17,4%)

[11]

Administracja i polityka

Thumb
Pieczęć woj. podlaskiego
Thumb
Logo Województwa Podlaskiego

Samorząd wojewódzki

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Podlaskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Białystok. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem. Obecny skład zarządu przedstawia się następująco: marszałek – Łukasz Prokorym, wicemarszałkowie: Wiesława Burnos i Marek Malinowski, członkowie zarządu: Bogdan Dyjuk i Jacek Piorunek.

Administracja państwowa

Organem administracji rządowej jest wojewoda, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Białystok[12], gdzie znajduje się Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku. W ramach urzędu działa także delegatura w Łomży[13]. Obecnie wojewodą jest Jacek Brzozowski, a wicewojewodami Paweł Krutul[14][15] i Michał Gąsowski[16].

Remove ads

Gospodarka

Podsumowanie
Perspektywa
Thumb
Odsetek pracujących według grup sekcji PKD2007 w powiatach województwa w 2012 roku

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. podlaskiego wynosił 36,1 mld zł, co stanowiło 2,2% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 30,1 tys. zł (71,7% średniej krajowej), co plasowało podlaskie na 14. miejscu względem innych województw[17].

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. podlaskim wynosiła 16,7 mld zł, co stanowiło 1,7% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w podlaskim wynosiła 4,8 mld zł, co stanowiło 3,0% tej sprzedaży Polski[18].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. podlaskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3220,88 zł, co lokowało je na 11. miejscu względem wszystkich województw[19].

We wrześniu 2019 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 32,8 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 6,9% do aktywnych zawodowo[20].

Według danych z 2011 r. 11,0% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. podlaskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji), co stanowiło największy odsetek względem innych województw[21].

Fauna i flora

Thumb
Żubry w Białowieskim Parku Narodowym

Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. podlaskim lasy obejmowały powierzchnię 618,4 tys. ha, co stanowiło 30,6% jego powierzchni. 32,7 tys. ha lasów znajdowało się w obrębie parków narodowych[22].

W rozległych lasach i puszczach (Puszcza Białowieska, Augustowska, Knyszyńska, Zielona), z których niektóre jako jedyne w Europie zachowały swój pierwotny charakter, można spotkać bogactwo unikatowej fauny i flory.[potrzebny przypis] Spotkać tu można łosie, wilki, rysie i żubry żyjące w Puszczach Białowieskiej oraz Knyszyńskiej.

Remove ads

Ochrona środowiska

Thumb
Biebrzański Park Narodowy

Na terenie województwa istnieją 4 parki narodowe, w tym najstarszy w Polsce Białowieski Park Narodowy, a także o największej powierzchni, czyli Biebrzański Park Narodowy. Dwa pozostałe parki narodowe to wigierski i narwiański.

Thumb
Wigierski Park Narodowy

Ochrona przyrody i środowiska naturalnego w województwie podlaskim obejmuje także 3 parki krajobrazowe, 85 rezerwatów przyrody oraz 2051 pomników przyrody.

Parki narodowe:

  1. Białowieski Park Narodowy
  2. Biebrzański Park Narodowy
  3. Narwiański Park Narodowy
  4. Wigierski Park Narodowy

Parki krajobrazowe:

  1. Suwalski Park Krajobrazowy
  2. Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej
  3. Łomżyński Park Krajobrazowy Doliny Narwi

87 rezerwatów przyrody oraz liczne obszary chronionego krajobrazu.

Remove ads

Transport

Podsumowanie
Perspektywa

Drogowy[23]

Kolejowy

Na terenie województwa podlaskiego znajduje się 36 linii kolejowych, z których 6 jest liniami szerokotorowymi.

Tabor kolejowy

Województwo podlaskie posiada 17 pojazdów szynowych zakupionych przez Urząd Marszałkowski, z których 11 stanowią spalinowe zespoły trakcyjne i autobusy szynowe, a pozostałe to sześć elektrycznych zespołów trakcyjnych. Przewoźnikiem obsługującym tabor należący do Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podlaskiego jest Polregio.

Więcej informacji Seria, Typ ...

Nauka i oświata

Uczelnie publiczne (alfabetycznie)[25]

Thumb
Akademia Łomżyńska

Uczelnie niepubliczne

Thumb
Wyższa Szkoła Administracji Publicznej w Białymstoku

Seminaria duchowne

Bezpieczeństwo publiczne

W województwie podlaskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Zaściankach i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[26].

Historia

Podsumowanie
Perspektywa

Województwo podlaskie, jakkolwiek w niewielkim stopniu pokrywało się z aktualnym obszarem, istniało pod tą nazwą także w latach 1513–1795 (Województwo podlaskie (I Rzeczpospolita)) i 1816–1837. Poniżej jednostki administracyjne istniejące dawniej na obszarze aktualnego województwa podlaskiego.

Wiek XX

Polska Rzeczpospolita Ludowa / III Rzeczpospolita

II wojna światowa

II Rzeczpospolita

I wojna światowa

Wiek XIX

Imperium Rosyjskie

Królestwo Polskie (kongresowe)

Księstwo Warszawskie

Królestwo Prus

Wiek XI – Wiek XVIII

Korona Królestwa Polskiego

Wielkie Księstwo Litewskie

Królestwo Polskie

Księstwo Halicko-Wołyńskie

Wiek X

Przypisy

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads