Spółgłoska szczelinowa sycząca dziąsłowa dźwięczna – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczana jest symbolem: [z].

Szybkie fakty Numer IPA, Jednostka znakowa ...
Spółgłoska szczelinowa sycząca dziąsłowa dźwięczna
Numer IPA 133
z
Jednostka znakowa

z

Unikod

U+007a

UTF-8 (hex)

7a

Inne systemy
X-SAMPA z
Kirshenbaum z
IPA Braille
Przykład
informacjepomoc
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Zamknij

Artykulacja

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [z]:

  • modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
  • tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
  • prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
  • jest to spółgłoska dziąsłowajęzyk kontaktuje się z dziąsłami, tworząc małą szczelinę. Szczelina ta jest na tyle wąska, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny dla spółgłosek szczelinowych szum. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje spodnia powierzchnia czy czubek języka, mowa o spółgłosce apikalnej [] lub laminalnej [].
  • wiązadła głosowe drgają periodycznie, spółgłoska ta jest dźwięczna.

Terminologia

Spółgłoskę [z] zalicza się do spółgłosek syczących, czyli sybilantów.

Przykłady

  • spółgłoska laminalna
w języku polskim: zupa ['z̻upa]
w języku angielskim: zone [z̻əʊn] „strefa”
w języku perskim: ﺰﻤﻴﻦ [z̻a'mi:n] „ziemia”
  • spółgłoska apikalna
w kastylijskim dialekcie języka hiszpańskiego: desde ['dez̺de] „od kiedy”
w języku nowogreckim: ζάλη ['z̺ali] „zawroty głowy”

Spółgłoska szczelinowa niesycząca dziąsłowa dźwięczna

W niektórych językach występuje spółgłoska szczelinowa niesycząca dziąsłowa dźwięczna, pozbawiona odrębnego symbolu IPA, zapisywana [ð̠], [ð͇] lub [ɹ̝], kiedy zachodzi potrzeba rozróżnienia.

Artykulacja

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ð̠]:

  • modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli jest to spółgłoska płucna egresywna
  • tylna część podniebienia miękkiego zamyka dostęp do jamy nosowej, powietrze uchodzi przez jamę ustną (spółgłoska ustna)
  • prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej uchodzi wzdłuż środkowej linii języka (spółgłoska środkowa)
  • jest to spółgłoska dziąsłowajęzyk kontaktuje się z dziąsłami, tworząc małą szczelinę. Szczelina ta jest na tyle wąska, że masy powietrza wydychanego z płuc tworzą charakterystyczny dla spółgłosek szczelinowych szum. W zależności od tego czy kontaktu dokonuje górna powierzchnia czy czubek języka, mowa o spółgłosce apikalnej lub laminalnej.
  • wiązadła głosowe drgają periodycznie, spółgłoska ta jest dźwięczna

Przykłady

Przypisy

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.