Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Trąba wodna, trąba morska – rodzaj trąby powietrznej[uwaga 1], występującej nad powierzchnią zbiornika wodnego (oceanu, morza lub dużego jeziora). Przybiera wygląd wąskiego lejka, odwróconego stożka lub kolumny[1], wyrastających z podstawy chmury Cumulonimbus lub Cumulus congestus[2], wydłużających się w kierunku powierzchni wody.
Zjawisko to występuje najczęściej między późną wiosną a wczesną jesienią, ale teoretycznie może się pojawić o każdej porze roku i doby. Jest zwykle krótkotrwałe (czas „życia” trąby wodnej to średnio 5–10 minut, maksymalnie około godziny). Najwięcej trąb tworzy się nad wodami w strefach tropikalnych i subtropikalnych. Często równocześnie występuje kilka trąb wodnych obok siebie. Próby pomiaru prędkości wiatru wewnątrz wiru wykazały, że wartości mieszczą się w zakresie od 15 do 85 m/s (od 54 do 306 km/h), przy czym należy wyraźnie zaznaczyć, że większość wirów ma maksymalne prędkości wiatru bliższe dolnej granicy zakresu, odpowiadające kategorii F0 w skali Fujity. Szacunki prędkości przemieszczania się trąb wskazują na wartości od kilku do maksymalnie 64–80 km/h[1], jednak w większości przypadków trąby wodne przemieszczają się bardzo powoli[3]. Średnice lejów wahają się w przedziale od kilku do około 100 m[1] (rzadko więcej). Wbrew obiegowej opinii, lej trąby wodnej nie składa się z wody morskiej, zasysanej w górę, na dużą wysokość, ale jest w rzeczywistości chmurą skondensowanych, mikroskopijnych kropel wody[1][4].
Pod względem mechanizmu powstawania trąby wodne przypominają słabe tornada[1]. Zdecydowana większość to jednak wiry niezwiązane z mezocyklonem[4][5] i ograniczone do dolnych warstw atmosfery[1], choć możliwe jest uformowanie się tornada superkomórkowego nad wodą, i takie zjawisko też zostanie nazwane trąbą wodną[3][4]. Kiedy „lądowa” trąba powietrzna dociera nad morze, także staje się trąbą wodną. I odwrotnie, trąba wodna może stać się „lądową” trąbą powietrzną, choć w większości takich przypadków wir wkrótce się rozprasza[3] (większość trąb morskich to relatywnie słabe wiry niezwiązane z superkomórką burzową). Warunki sprzyjające rozwojowi trąb morskich to: ciepłe, wilgotne, niestabilne, wznoszące się powietrze, gwałtowny rozwój chmury konwekcyjnej, występowanie w najniższych warstwach troposfery poziomej konwergencji wiatru oraz obecność wystarczająco silnej i skoncentrowanej rotacji w atmosferze[1]. Obserwacje wykazały, że większość trąb przejawia podobny cykl rozwoju[1]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.