![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Mlyn_-_budowa.svg/langpl-640px-Mlyn_-_budowa.svg.png&w=640&q=50)
Wiatrak holenderski
rodzaj wiatraka / Z Wikipedii, wolnej encyclopedia
Drogi AI, mówmy krótko, odpowiadając po prostu na te kluczowe pytania:
Czy możesz wymienić najważniejsze fakty i statystyki dotyczące Wiatrak holenderski?
Podsumuj ten artykuł dla 10-latka
Wiatrak holenderski (wiatrak holender, wiatrak wieżyczkowy) – typ wiatraka charakteryzujący się nieruchomym, masywnym korpusem (zwykle murowanym, na planie koła lub wieloboku), na którym umocowana jest obracana na łożysku głowica (czapa), przez którą przechodzi wał z głównym kołem napędowym i ze śmigłami. Pozwalało to łatwiej dostosować śmigła wiatraka do kierunku wiatru[1].
![]() |
Na tę stronę wskazuje przekierowanie z „Holender”. Zobacz też: Holendrzy. |
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Mlyn_-_budowa.svg/640px-Mlyn_-_budowa.svg.png)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Gogo%C5%82%C3%B3w%2C_wiatrak_holender.jpg/640px-Gogo%C5%82%C3%B3w%2C_wiatrak_holender.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Central_Cemetery_in_Szczecin_5.jpg/320px-Central_Cemetery_in_Szczecin_5.jpg)
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Radzy%C5%84-Wybudowanie%2C_wiatrak_holender.jpg/640px-Radzy%C5%84-Wybudowanie%2C_wiatrak_holender.jpg)
Powstanie pierwszych, pojedynczych wiatraków wieżyczkowych z ruchomą częścią dachową jest datowane na koniec XIV w. Ten typ wiatraka powstał ostatecznie w północnej Holandii. Skonstruował go w XVII w. Jan Andriansz. Leeghwater(inne języki). W 1750 „holendry” udoskonalone zostały przez Andrew Meikle’a. Na czapie umieścił wiatraczek po przeciwległej stronie w stosunku do dużych skrzydeł. Wiatraczek za pomocą przekładni palecznych (zębatych wykonanych z drewna) regulował samoczynnie ustawienie czapy wraz z dużymi śmigłami w stosunku do wiatru. Czapa poruszała się na żeliwnych rolkach posuwających się po żeliwnym pierścieniu umocowanym na nieruchomej części wiatraka.
Szybko zaczęto je stosować w większości krajów europejskich. W XVIII w. rozpowszechniły się w Polsce, ale zyskały popularność tylko na zachodnich terytoriach Polski i nigdy nie wyparły tradycyjnych koźlaków.