<span class="mw-page-title-main">Wielki Londyn</span>

Wielki Londyn

<p><b>Wielki Londyn</b> (<a href="/pl/Język_angielski" title="Język angielski" class="wl">ang.</a> <i>Greater London</i>) – <a href="/pl/Regiony_Anglii" title="Regiony Anglii" class="wl">region</a> administracyjny w południowo-wschodniej <a href="/pl/Anglia" title="Anglia" class="wl">Anglii</a> obejmujący miasto <a href="/pl/Londyn" title="Londyn" class="wl">Londyn</a>. Region zajmuje powierzchnię 1579 km² i liczy około 8 173 900 mieszkańców<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-2"><a href="#cite_note-2" style="counter-reset: mw-Ref 2;"><span class="mw-reflink-text">[2]</span></a></span>. Rozciągłość południkowa Wielkiego Londynu wynosi 46 km, a równoleżnikowa 58 km, co czyni go jednym z największych obszarowo miast świata.</p>

<div class='mobile-collapse'><header class="mobile-collapse-header mobile-collapse-btn"><b>Quick facts: Państwo
 , Kraj
 , Powierzchnia, Populacja&nb...</b> <span class='arrow'>▼</span></header> <table class="infobox mobile-collapse-element">
<caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301" typeof="mw:Extension/templatestyles">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Wielki Londyn</div><div class="iboxt-2">Greater London</div></caption>

<tbody><tr style="text-align:center; border-bottom:1px solid #aaa; font-style:italic; background:#eee;" class="notheme">
<td colspan="2">Region i hrabstwo ceremonialne</td></tr>

<tr class="grafika iboxs">
<td colspan="2"><span><a href="/pl/Plik:London_Thames_Sunset_panorama_-_Feb_2008.jpg" class="mw-file-description image media-thumb" title="Centrum Londynu" data-hash="Plik:London_Thames_Sunset_panorama_-_Feb_2008.jpg"><img loading="lazy"alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/London_Thames_Sunset_panorama_-_Feb_2008.jpg/240px-London_Thames_Sunset_panorama_-_Feb_2008.jpg" decoding="async" data-file-width="13126" data-file-height="4876" data-file-type="bitmap" height="89" width="240" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/London_Thames_Sunset_panorama_-_Feb_2008.jpg/360px-London_Thames_Sunset_panorama_-_Feb_2008.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/London_Thames_Sunset_panorama_-_Feb_2008.jpg/480px-London_Thames_Sunset_panorama_-_Feb_2008.jpg 2x"></a></span><br>Centrum Londynu</td></tr>
<tr style="border-bottom:1px solid #aaa;">
<td colspan="2" style="padding:0;">
<table class="ibox2">
<tbody><tr>
<td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span><a href="/pl/Plik:Arms_of_the_Greater_London_Council.svg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Plik:Arms_of_the_Greater_London_Council.svg"><img loading="lazy"alt="Herb" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Arms_of_the_Greater_London_Council.svg/100px-Arms_of_the_Greater_London_Council.svg.png" decoding="async" data-file-width="180" data-file-height="222" data-file-type="drawing" height="123" width="100" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Arms_of_the_Greater_London_Council.svg/150px-Arms_of_the_Greater_London_Council.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Arms_of_the_Greater_London_Council.svg/200px-Arms_of_the_Greater_London_Council.svg.png 2x"></a></span></td>
<td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span><a href="/pl/Plik:Flag_of_Greater_London.svg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Plik:Flag_of_Greater_London.svg"><img loading="lazy"alt="Flaga" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Flag_of_Greater_London.svg/100px-Flag_of_Greater_London.svg.png" decoding="async" data-file-width="2000" data-file-height="1200" data-file-type="drawing" height="60" width="100" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Flag_of_Greater_London.svg/150px-Flag_of_Greater_London.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Flag_of_Greater_London.svg/200px-Flag_of_Greater_London.svg.png 2x"></a></span></td></tr>
<tr>
<td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="new">Herb</span></td>
<td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="new">Flaga</span></td></tr>
</tbody></table></td></tr>
<tr> 
<th><a href="/pl/Państwo" title="Państwo" class="wl">Państwo</a>
 </th>
<td>
<p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border"><span><img loading="lazy" alt="Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/22px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png" decoding="async" data-file-width="1000" data-file-height="600" data-file-type="drawing" height="13" width="22" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/33px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/44px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x"></span></span><span>&nbsp;</span></span><a href="/pl/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania" class="wl">Wielka Brytania</a></p>
 </td></tr>
<tr> 
<th>Kraj
 </th>
<td>
<p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border"><span><img loading="lazy" alt="Flag_of_England.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/22px-Flag_of_England.svg.png" decoding="async" data-file-width="800" data-file-height="480" data-file-type="drawing" height="13" width="22" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/33px-Flag_of_England.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Flag_of_England.svg/44px-Flag_of_England.svg.png 2x"></span></span><span>&nbsp;</span></span><a href="/pl/Anglia" title="Anglia" class="wl">Anglia</a></p>
 </td></tr>
<tr> 
<th>Powierzchnia</th>
<td>
<p>1579 km²</p></td></tr>
<tr> 
<th style="background:#eee; vertical-align:top; padding-bottom:0px;" class="notheme">Populacja<span>&nbsp;</span><small>(2016)</small><br>•<span>&nbsp;</span>liczba<span>&nbsp;</span>ludności</th>
<td style="padding-bottom:0px;">
<p><br>8 787 892<span class="mw-ref reference" id="cite_ref-1"><a href="#cite_note-1" style="counter-reset: mw-Ref 1;"><span class="mw-reflink-text">[1]</span></a></span></p></td></tr>
<tr> 
<th style="background:#eee; vertical-align:top; padding-top:0px;" class="notheme">•<span>&nbsp;</span>gęstość</th>
<td style="padding-top:0px;">
<p>5176,7 os./km²</p></td></tr>
<tr style="text-align:center; font-weight:bold; border-top:1px solid #aaa; background:#eee;" class="notheme">
<td colspan="2">Szczegółowy podział administracyjny</td></tr>
<tr class="grafika iboxs">
<td colspan="2"><span><a href="/pl/Plik:LondonNumbered.png" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Plik:LondonNumbered.png"><img loading="lazy"alt="Plan Wielkiego Londynu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/LondonNumbered.png/240px-LondonNumbered.png" decoding="async" data-file-width="400" data-file-height="309" data-file-type="bitmap" height="185" width="240" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/LondonNumbered.png/360px-LondonNumbered.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d8/LondonNumbered.png 2x"></a></span></td></tr>
<tr> 
<th>Liczba London boroughs</th>
<td>
<p>32 + <a href="/pl/City_of_London" title="City of London" class="wl">City of London</a></p></td></tr>
<tr class="grafika iboxs">
<td colspan="2"><span style="font-weight:bold;">Położenie na mapie</span><br><span><a href="/pl/Plik:England_Region_-_London.svg" class="mw-file-description image media-thumb" data-hash="Plik:England_Region_-_London.svg"><img loading="lazy"alt="Położenie na mapie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/England_Region_-_London.svg/194px-England_Region_-_London.svg.png" decoding="async" data-file-width="525" data-file-height="650" data-file-type="drawing" height="240" width="194" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/England_Region_-_London.svg/291px-England_Region_-_London.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/England_Region_-_London.svg/388px-England_Region_-_London.svg.png 2x"></a></span></td></tr>
 
<tr class="noprint plainlinks notheme" style="background:white; border-top:1px solid #aaa; text-align:center;">
<td colspan="2" style="padding:0;">
<table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:transparent; ">
<tbody><tr>
<td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span><a href="/pl/commons:Category:London" title="Commons" class="image wl"><img loading="lazy" alt="Commons-logo.svg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" data-file-width="1024" data-file-height="1376" data-file-type="drawing" height="28" width="21" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x"></a></span></td>
<td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:London" title="commons:Category:London" class="extiw" target="_blank">Multimedia w Wikimedia Commons</a></td></tr>
</tbody></table></td></tr>
<tr> 
<td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; border-top:1px solid #aaa;"><a rel="mw:ExtLink nofollow" href="http://www.london.gov.uk/" class="external text" target="_blank">Strona internetowa</a></td></tr>

</tbody></table> <footer class='mobile-collapse-footer mobile-collapse-btn'><b>Close</b> <span class='arrow'>▲</span></footer></div>

<p>Region powstał w 1965 roku, w miejsce zlikwidowanych hrabstw <a href="/pl/County_of_London" title="County of London" class="wl">County of London</a> oraz <a href="/pl/Middlesex" title="Middlesex" class="wl">Middlesex</a>, powiększonych dodatkowo o fragmenty sąsiadujących hrabstw <a href="/pl/Essex" title="Essex" class="wl">Essex</a>, <a href="/pl/Hertfordshire" title="Hertfordshire" class="wl">Hertfordshire</a>, <a href="/pl/Kent" title="Kent" class="wl">Kent</a> i <a href="/pl/Surrey" title="Surrey" class="wl">Surrey</a>.</p>

<p>W skład Wielkiego Londynu wchodzą <a href="/pl/City_of_London" title="City of London" class="wl">City of London</a> oraz 32 gminy miejskie (<i><a href="/pl/London_borough" title="London borough" class="wl">London boroughs</a></i>). 12 spośród nich wraz z City tworzy <a href="/pl/Londyn_Wewnętrzny" title="Londyn Wewnętrzny" class="wl">Londyn Wewnętrzny</a> (<i>Inner London</i>), natomiast 20 pozostałych – <a href="/pl/Londyn_Zewnętrzny" title="Londyn Zewnętrzny" class="wl">Londyn Zewnętrzny</a> (<i>Outer London</i>). Choć <i>de facto</i> tworzy spójny organizm miejski, nie ma formalnego statusu miasta w rozumieniu prawa <a href="/pl/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania" class="wl">brytyjskiego</a>. Status taki mają natomiast dwie wchodzące w jego skład jednostki niższego rzędu: City of London oraz <a href="/pl/City_of_Westminster" title="City of Westminster" class="wl">City of Westminster</a>, co tworzy pewien paradoks.</p>

<p>Jak wszystkie regiony, Wielki Londyn posiada własne władze autonomiczne, zwane <span class="new">Greater London Authority</span> (GLA), których najważniejszymi organami są 25-osobowe <a href="/pl/Zgromadzenie_Londynu" title="Zgromadzenie Londynu" class="wl">Zgromadzenie Londynu</a> (<i>London Assembly</i>) oraz burmistrz. Ten ostatni jest jedynym w Anglii szefem regionalnych władz wykonawczych pochodzącym z bezpośredniego wyboru. Siedzibą GLA jest futurystyczny <a href="/pl/Ratusz_w_Londynie" title="Ratusz w Londynie" class="wl">gmach ratusza</a>, zlokalizowany w dzielnicy <a href="/pl/London_Borough_of_Southwark" title="London Borough of Southwark" class="wl">Southwark</a>.</p>

<p>Poza funkcją administracyjną Wielki Londyn pełni także rolę <a href="/pl/Hrabstwo_ceremonialne" title="Hrabstwo ceremonialne" class="wl">hrabstwa ceremonialnego</a> (dla celów ceremonialnych nie obejmuje jednak City of London). </p>

<p>Wielki Londyn położony jest pomiędzy regionem <a href="/pl/South_East_England" title="South East England" class="wl">South East England</a> a <a href="/pl/East_of_England" title="East of England" class="wl">East of England</a>, granicząc z hrabstwami <a href="/pl/Essex" title="Essex" class="wl">Essex</a> (na północnym wschodzie), <a href="/pl/Hertfordshire" title="Hertfordshire" class="wl">Hertfordshire</a> (na północy), <a href="/pl/Buckinghamshire" title="Buckinghamshire" class="wl">Buckinghamshire</a> (na północnym zachodzie), <a href="/pl/Berkshire" title="Berkshire" class="wl">Berkshire</a> (na zachodzie), <a href="/pl/Surrey" title="Surrey" class="wl">Surrey</a> (na południu) oraz <a href="/pl/Kent" title="Kent" class="wl">Kent</a> (na południowym wschodzie).</p>



Wielki Londyn – region administracyjny w południowo-wschodniej Anglii obejmujący miasto Londyn. Region zajmuje powierzchnię 1579 km² i liczy około 8 173 900 mieszkańców. Rozciągłość południkowa Wielkiego Londynu wynosi 46 km, a równoleżnikowa 58 km, co czyni go jednym z największych obszarowo miast świata. Region powstał w 1965 roku, w miejsce zlikwidowanych hrabstw County of London oraz Middlesex, powiększonych dodatkowo o fragmenty sąsiadujących hrabstw Essex, Hertfordshire, Kent i Surrey. W skład Wielkiego Londynu wchodzą City of London oraz 32 gminy miejskie . 12 spośród nich wraz z City tworzy Londyn Wewnętrzny , natomiast 20 pozostałych – Londyn Zewnętrzny . Choć de facto tworzy spójny organizm miejski, nie ma formalnego statusu miasta w rozumieniu prawa brytyjskiego. Status taki mają natomiast dwie wchodzące w jego skład jednostki niższego rzędu: City of London oraz City of Westminster, co tworzy pewien paradoks. 