Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Człowiek ze stali (ang. Man of Steel) – amerykański fantastycznonaukowy film akcji na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym pseudonimie wydawnictwa DC Comics. Za reżyserię odpowiadał Zack Snyder, a za scenariusz David S. Goyer. W rolach głównych wystąpili: Henry Cavill, Amy Adams, Michael Shannon, Kevin Costner, Diane Lane, Laurence Fishburne, Antje Traue, Ayelet Zurer, Christopher Meloni i Russell Crowe.
Gatunek | |
---|---|
Rok produkcji | |
Data premiery |
10 czerwca 2013 |
Kraj produkcji | |
Język |
angielski |
Czas trwania |
143 minuty |
Reżyseria | |
Scenariusz | |
Główne role |
Henry Cavill |
Muzyka | |
Zdjęcia |
Amir M. Mokri |
Scenografia |
Alex McDowell |
Kostiumy | |
Montaż |
David Brenner |
Produkcja |
Christopher Nolan |
Dystrybucja | |
Budżet | |
Przychody brutto | |
Kontynuacja | |
Strona internetowa |
W filmie Clark Kent dowiaduje się, że jest obdarzonym supermocami kosmitą z planety Krypton. Jako Superman przyjmuje rolę obrońcy ludzkości, decydując się stawić czoła generałowi Zodowi i powstrzymać go przed zniszczeniem ludzkości.
Prace nad filmem rozpoczęły się w 2008 roku, gdy Warner Bros. przyjął propozycje od autorów komiksów, scenarzystów i reżyserów, decydując się na restart serii. W 2009 roku sąd wydał orzeczenie, na mocy którego rodzina Jerry’ego Siegela odzyskała prawa do Supermana. W orzeczeniu stwierdzono, że Warner Bros. nie jest winne rodzinom dodatkowe tantiemy za poprzednie filmy, ale jeśli nie rozpocznie produkcji filmu o Supermanie do 2011 roku, to spadkobiercy Shustera i Siegela będą mogli złożyć pozew o utracone dochody z nieprodukowanego filmu. Producent Christopher Nolan przedstawił pomysł Goyera na scenariusz po dyskusji na temat fabuły filmu Mroczny Rycerz powstaje, a Snyder został zatrudniony jako reżyser filmu w październiku 2010 roku. Zdjęcia rozpoczęły się w sierpniu 2011 roku w West Chicago, a następnie przeniesiono je do Vancouver i Plano.
Jest to pierwszy film należący do franczyzy DC Extended Universe. Światowa premiera miała miejsce 10 czerwca 2013 w Nowym Jorku. W Polsce zadebiutował on 21 czerwca tego samego roku. Film przy budżecie 225 milionów dolarów zarobił ponad 668 milionów. Otrzymał on mieszane recenzje od krytyków, którzy chwalili sekwencje akcji, oprawę wizualną i muzykę Hansa Zimmera, ale krytykowali tempo, mroczny ton i brak rozwoju postaci.
Kontynuacja, zatytułowana Batman v Superman: Świt sprawiedliwości ukazała się 25 marca 2016 roku.
Planeta Krypton ulega destabilizacji w wyniku wydobycia jądra planety. Tuż przed eksplozją planety Jor-El, główny doradca Najwyższej Rady Kryptonu, wszczepia kodeks genetyczny swojemu synowi, Kal-Elowi, pierwszemu od wieków naturalnie urodzonemu kryptońskiemu dziecku. Następnie wysyła Kal-Ela w statku kosmicznym w kierunku Ziemi, po czym zostaje zabity przez zbuntowanego generała Zoda. Kal-El ląduje w Kansas, gdzie zostaje adoptowany przez Jonathana oraz Marthę Kentów i otrzymuje imię Clark. Z wiekiem rozwijają się w nim nadludzkie moce, które Jonathan każe mu ukrywać. Zabrania Clarkowi użycia jego mocy nawet podczas tornada, w którym traci życie. Obarczony poczuciem winy z powodu śmierci Jonathana, Clark podróżuje po świecie, ukrywając się pod różnymi pseudonimami w poszukiwaniu celu w życiu[2][3].
Reporterka Daily Planet Lois Lane otrzymuje zadanie zbadania sprawy odnalezienia kryptońskiego statku zwiadowczego w kanadyjskiej Arktyce. Clark wchodzi na pokład statku w przebraniu robotnika i dowiaduje się od jego sztucznej inteligencji, wzorowanej na jego ojcu Jor-Elu, że został wysłany na Ziemię, aby poprowadzić jej mieszkańców. Podążając za Clarkiem, Lois nieumyślnie uruchamia system bezpieczeństwa statku, a Kent wykorzystuje swoje moce, by uratować Lois. Zakłada kostium, znaleziony w statku i zaczyna testować swoje umiejętności latania. Nie mogąc przekonać przełożonego Perry’ego White’a do opublikowania artykułu na temat tego incydentu, Lois odnajduje Clarka w Smallville, z zamiarem zdemaskowania go. Jednak Lois porzuca tę historię, gdy dowiaduje się o poświęceniu Jonathana Kenta, dzięki czemu tożsamość Clarka pozostaje bezpieczna. Podsyca to jednak podejrzenia Perry’ego[2][3].
Zod i jego załoga uwalniają się z więzienia, gdzie zostali wtrąceni za zdradę stanu w związku z ich działaniami przeciwko Kryptonowi. Udają się na Ziemię, aby przekształcić ją w nowy Krypton, posiadając kilka urządzeń terraformujących, ocalałych z kryptońskich placówek. Po schwytaniu Clarka i Lois, oficer naukowy Zoda, Jax-Ur, pobiera geny Clarka, aby stworzyć kryptońskich kolonistów, którzy zbudują społeczeństwo, oparte na ideałach Zoda, dotyczących czystości genetycznej. Wykorzystując sztuczną inteligencję do przejęcia kontroli nad statkiem, Clark i Lois uciekają i ostrzegają wojsko amerykańskie o planie Zoda, co prowadzi do konfrontacji Clarka z oddziałami Zoda[2][3].
Zod uruchamia swoje najpotężniejsze urządzenie terraformujące, World Engine, które poważnie niszczy Metropolis i zagraża istnieniu ludzkości. Otrzymując kryptonim „Superman”, Clark niszczy platformę terraformującą, natomiast wojsko przeprowadza samobójczy atak, wysyłając oddziały Zoda z powrotem do więzienia. Kiedy statek zostaje zniszczony, a jedyna nadzieja Kryptona na odrodzenie przepada, Zod z zemsty przysięga zniszczyć Ziemię i jej mieszkańców. Walczy z Clarkiem, który zmuszony jest go zabić, gdy ten atakuje rodzinę na stacji kolejowej. Clark przyjmuje przydomek „Superman” i przekonuje rząd, by pozwolił mu działać niezależnie, pod warunkiem, że nie zwróci się przeciwko ludzkości. Clark pod swoją cywilną tożsamością podejmuję pracę jako reporter Daily Planet[2][3].
Ponadto w filmie wystąpili również: Harry Lennix jako generał Calvin Swanwick, oficer armii Stanów Zjednoczonych[15], Christina Wren jako kapitan Carrie Ferris, oficer Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych i asystentka generała Swanwicka[16], Richard Schiff jako dr Emil Hamilton, naukowiec, współpracujący z siłami zbrojnymi Stanów Zjednoczonych[17][18], Carla Gugino jako Kelorow (głos), kryptoński robot[19], Mackenzie Gray jako Jax-Ur, kryptoński naukowiec, który jest jednym ze zwolenników generała Zoda[20], Michael Kelly jako Steve Lombard, pracownik Daily Planet[21], Rebecca Buller jako Jenny Jurwich, stażystka Daily Planet[22]. Jadin Gould, Rowen Kahn i Jack Foley wystąpili jako odpowiednio Lana Lang, Kenny Braverman i Pete Ross, koledzy Clarka Kenta z liceum[23][24][25]. Joseph Cranford zagrał dorosłego Rossa[26], a Richard Cetrone, Samantha Jo, Revard Dufresne i Apollonia Vanova odpowiednio Tor-Ana, Car-Vexa, Dev-Ema II i Nadirę, kryptońskich żołnierzy, którzy podążają za generałem Zodem[27][28][29].
W czerwcu 2008 roku Warner Bros. zbierało propozycje od scenarzystów i reżyserów, jak z powodzeniem zrestartować serię filmów o Supermanie[30]. Wśród osób, które przedstawiły swoje pomysły na reboot, znaleźli się autorzy komiksów Grant Morrison, Mark Waid, Geoff Johns i Brad Meltzer, którzy jako przykład podali udany restart serii o Hulku[31]. Mark Millar, we współpracy z reżyserem Matthew Vaughnem, planował ośmiogodzinną trylogię o Supermanie, której każda część ukazywałaby się w odstępie roku, podobnie jak w przypadku Władcy Pierścieni[32][33]. Millar porównał ją do trylogii Ojca chrzestnego, która miałaby być kroniką całego życia Supermana, od początków na Kryptonie, kiedy to mały Kal-El jest świadkiem walki ojca o ocalenie planety, aż po finał, w którym Superman traci swoje moce, gdy Słońce zaczyna przechodzić w supernową[34]. Według Millara, Vaughn zaproponował, aby Supermana zagrał Charlie Cox[35].
W sierpniu 2008 roku wytwórnia Warner Bros. zaproponowała restart serii filmowej o Supermanie[36]. Szef studia Jeff Robinov planował, że film ukaże się w 2010 lub 2011 roku[36]. Paul Levitz stwierdził w jednym z wywiadów, że Batman jest kluczem do rebootu Supermana, wyjaśniając: „Wszyscy czekają, aż Nolan podpisze kontrakt na kolejny film o Batmanie, a kiedy to nastąpi, data premiery Supermana i wszystkich innych przyszłych projektów podąży za nim”[37]. W lutym 2009 roku McG, który wcześniej planował wyreżyserować Superman: Flyby, wyraził zainteresowanie powrotem do franczyzy[38][37]. W sierpniu 2009 roku zapadł wyrok sądowy, w którym rodzina Jerry’ego Siegela odzyskała 50% praw do historii Supermana oraz udział Siegela w prawach do Action Comics #1[39]. Ponadto sędzia orzekł, że Warner Bros. nie jest winne rodzinom dodatkowe tantiemy za poprzednie filmy[40]. Gdyby jednak nie rozpoczęli produkcji filmu o Supermanie do 2011 roku, wówczas spadkobiercy Shustera i Siegela będą mogli złożyć pozew o utracone dochody z nieprodukowanego filmu[40].
Podczas dyskusji nad fabułą filmu Mroczny Rycerz powstaje w 2008 roku David S. Goyer przedstawił Christopherowi Nolanowi swój pomysł na ukazanie Supermana w nowoczesnym kontekście[41]. Będąc pod wrażeniem koncepcji Goyera, Nolan przekazał ją studiu, które zatrudniło Nolana do produkcji, a Goyera do napisania scenariusza, ze względu na sukces filmu Mroczny Rycerz[41][42][36]. Nolan wyjaśnił jednak, że nowy film nie będzie miał żadnego związku z poprzednimi seriami filmowymi: „Każda z nich służy wewnętrznej logice tej historii. Nie mają ze sobą nic wspólnego”[43].
Planowano, że w filmie znajdą się odniesienia, mówiące o istnieniu innych superbohaterów, co da możliwość powstania kolejnego Uniwersum DC[44][45]. Guillermo del Toro, z którym Goyer pracował przy Blade II, odrzucił propozycję objęcia stanowiska reżysera, ze względu na swoje zaangażowanie w filmową adaptację At the Mountains of Madness[46]. Pod uwagę brani byli także Ben Affleck (który później został obsadzony w roli Bruce’a Wayne’a / Batmana w kontynuacji filmu), Darren Aronofsky, Duncan Jones, Jonathan Liebesman, Matt Reeves (który później wyreżyserował reboot Batmana), Robert Zemeckis i Tony Scott, ale ostatecznie w październiku 2010 roku zatrudniono Zacka Snydera[47][48][49]. Casting rozpoczął się w listopadzie następnego roku[50][51].
Scenorys do filmu stworzył wraz ze Snyderem Jay Oliva, dla którego był to pierwszy pełnometrażowy projekt fabularny[52]. Jako inspirację dla scen walki w filmie Oliva podał japońskie anime Dragon Ball Z i Birdy the Mighty[53].
Pod koniec stycznia 2011 ogłoszono, że Henry Cavill został obsadzony w roli Clarka Kenta[54][4]. Został on pierwszym nieamerykańskim aktorem, który wcielił się w tę postać[54][4]. Wcześniej był obsadzony w filmie Superman: Flyby, który ostatecznie został odłożony na półkę, a także był brany pod uwagę do roli w filmie Superman: Powrót z 2006 roku, ale przegrał z Brandonem Routhem[55][56][57]. W wywiadzie dla magazynu Total Film, Cavill stwierdził, że spożywa prawie 5000 kalorii dziennie, trenuje ponad dwie godziny dziennie i spożywa białko, aby przybrać na masie mięśniowej do roli[58]. W przesłuchaniu brał również udział Tyler Hoechlin, który później wcieli się w postać Kenta w Arrowverse i Superman & Lois[59]. W marcu 2011 poinformowano, że w rolę Lois wcieli się Amy Adams[6]. Pod uwagę brano także Kristen Stewart, Zoe Saldañę, Olivię Wilde i Milę Kunis[60][61][62]. Adams wcześniej dwa razy brała udział w przesłuchaniach do roli: raz do niewyprodukowanego filmu Superman: Flyby, a drugi raz do Superman: Powrót[63]. Adams ujawniła, że jej postać jest „niezależną, przebojową kobietą..., ale osadzoną w bardziej rozpoznawalnym świecie”[64]. W tym samym miesiącu Laurence Fishburne został obsadzony jako Perry White[9]. Jest on pierwszym afroamerykaninem, który wcielił się w tę postać[9]. W kwietniu 2011 poinformowano, że Michael Shannon zagra generała Zoda[7]. Pod uwagę brano także Viggo Mortensena i Daniela Day-Lewisa[65][66]. Tego samego miesiąca ogłoszono, że w rolę żeński ciemny charakter wcieli się Antje Traue[10]. Wcześniej propozycję zagrania tej roli otrzymała Gal Gadot, ale odmówiła, ponieważ była wtedy w ciąży[67]. Dzięki temu później została obsadzona w roli Wonder Woman w sequelu filmu[67]. Pod koniec sierpnia tego samego roku do obsady dołączył Kevin Costner, jako ojciec Clarka Kenta[68]. Kilka miesięcy wcześniej poinformowano, że matkę Clarka zagra Diane Lane[69]. We wrześniu ujawniono, że Ayelet Zurer zagra biologiczną matkę Supermana[11]. Wcześniej ogłoszono, że tę rolę otrzyma Julia Ormond, ale zrezygnowała[70][71]. Negocjacje w sprawie roli prowadziła też Connie Nielsen. Ostatecznie została później obsadzona w roli Królowej Hippolity w filmie Wonder Woman[72][73]. W czerwcu swój udział w filmie potwierdził Christopher Meloni, jednak nie ujawnił szczegółów roli[74]. Tego samego miesiąca ujawniono, że w rolę biologicznego ojca Clarka wcieli się Russell Crowe[14]. Pod uwagę brani byli także Sean Penn oraz Clive Owen[13].
Zdjęcia główne rozpoczęły się 1 sierpnia 2011 roku w parku przemysłowym, niedaleko DuPage Airport pod kryptonimem „Autumn Frost”[75][76][77]. Zack Snyder nie chciał kręcić filmu w 3D ze względu na ograniczenia techniczne formatu[78]. Zdecydował się nakręcić film dwuwymiarowo i przekonwertować go do 3D w postprodukcji[78]. Snyder postanowił też nakręcić film na taśmie filmowej zamiast cyfrowo, ponieważ uważał, że dzięki temu będzie „wielkim przeżyciem filmowym”[79]. Autor zdjęć Amir Mokri nakręcił produkcję kamerami Panavision Panaflex Millennium XL2 i anamorficznymi obiektywami serii C[80]. Filmowanie miało trwać od dwóch do trzech miesięcy[81]. W październiku 2011 poinformowano o zakończeniu zdjęć, a według wywiadu z Michaelem Shannonem, dokrętki miały być kontynuowane do lutego 2012[82][83].
Człowiek ze stali kręcony był w okolicach Chicago, Kalifornii oraz w Burnaby’s Mammoth Studios w Vancouver, które posłużyło jako plan zdjęciowy dla Kryptonu i pozaziemskich samolotów przedstawionych w filmie[84][85]. Nadbrzeże North Shore w Vancouver zostało również wykorzystane do sceny ratowania platformy wiertniczej, w której Superman zostaje ukazany po raz pierwszy[85]. Od 7 do 17 września 2011 zdjęcia do filmu odbywały się w Chicago Loop[77]. Zdjęcia w Chicago były projektem jednostkowym, co oznacza, że kręcono liczne ujęcia wprowadzające, a na planie niekoniecznie byli obecni główni członkowie obsady[86].
Scenografią zajął się Alex McDowell[87], a montażem David Brenner[88].
W Człowieku ze stali pojawia się przeprojektowany kostium Supermana autorstwa Jamesa Achesona i Michaela Wilkinsona[89]. Kostium zachowuje kolorystykę i logo „S”, ale ma ciemniejsze odcienie oraz nie ma w nim czerwonych spodenek, noszonych zwykle przez Supermana[89]. Zack Snyder wraz z producentami próbował opracować kostium z czerwonymi spodenkami, ale nie udało mu się opracować takiego, który pasowałby do tonu filmu, co doprowadziło do usunięcia ich z kostiumu[89]. Z powodu niedostępności Wilkinsona, Snyder wybrał Achesona do zaprojektowania kostiumu, jednak ten tylko rozpoczął prace, a Wilkinson dokończył je po powrocie i opracował także kostiumy innych postaci[90]. Ze względu na znaczną wagę praktycznego kostiumu, kryptońska zbroja generała Zoda została nałożona na aktora za pomocą CGI, aby umożliwić Shannonowi „swobodę ruchów”[91].
Efekty wizualne przygotowały studia Weta Digital, MPC, Scanline i Double Negative, a całość nadzorował John „DJ” Desjardin[92][93][94].
W pierwszym akcie filmu, rozgrywającym się na planecie Krypton, firma Weta Digital opracowała na planecie obce środowiska, stworzenia i technologię[95]. Odpowiadała także za sceny tworzenia i niszczenia planety[95]. Studio DNEG przygotowało około 400 ujęć w trzecim i ostatnim akcie[96]. Są to sceny m.in. stworzenia i zniszczenia Metropolis, bitwy Supermana z Zodem (w której częściowo nałożono cyfrowo twarze aktorów na dublerów[97]), a także zaprojektowanie i stworzenie zbroi generała Zoda oraz jego maszyny, World Engine[96]. Firma Scanline odpowiadała za około 90 ujęć w czterech różnych scenach, w tym scenę tornada w Oklahoma, zniszczenie platformy wiertniczej, wizję rentgenowską, sceny retrospekcji i kilka mniejszych, pojedynczych ujęć[98]. Studio MPC przygotowało sekwencje: bitwy o Smallville, Supermana wychodzącego z wraku kryptońskiego statku i latającego po raz pierwszy, Supermana poddającego się wojsku, a następnie Kryptończykom, ratunek Lois Escape Pod, odnalezienie kryptońskiego statku na pokrywie lodowej, a także sekwencję snu, w której Superman znajduje się na pokładzie Black Zero oraz różne ujęcia lotnicze w całym filmie[99]. Przed przygotowaniem efektów wizualnych przeprowadzono wstępną wizualizację niektórych ujęć, w celu stworzenia choreografii walk[97]. Po wstępnych wizualizacjach, sceny były filmowane w małych częściach[97].
W sumie w filmie jest ponad 1500 ujęć, w których użyto efektów specjalnych[92].
Hans Zimmer początkowo zaprzeczał doniesieniom, jakoby miał skomponować muzykę do filmu, ale w czerwcu 2012 roku informacja ta została potwierdzona[100][101]. Aby całkowicie odróżnić Człowieka ze stali od poprzednich filmów, nie wykorzystano kultowego „Superman March” Johna Williamsa[102]. Ścieżka dźwiękowa Hansa Zimmera do Człowieka ze stali została opublikowana 11 czerwca 2013 roku[103]. Nieoficjalna wersja ścieżki dźwiękowej z trzeciego zwiastuna, zatytułowana „An Ideal of Hope”, będąca okrojoną wersją utworu „What Are You Going to Do When You Are Not Saving the World?”, została udostępniona 19 kwietnia 2013[104]. Pod koniec kwietnia ujawniono oficjalną listę utworów, które znajdą się na dwupłytowym wydaniu deluxe[105].
Disc 1 – Flight[103] – 2013 | ||
---|---|---|
Nr | Tytuł utworu | Długość |
1. | „Look to the Stars” | 2:54 |
2. | „Oil Rig” | 1:31 |
3. | „Sent Here for a Reason” | 3:46 |
4. | „DNA” | 3:18 |
5. | „Goodbye My Son” | 1:57 |
6. | „If You Love These People” | 3:02 |
7. | „Krypton's Last” | 1:58 |
8. | „Terraforming” | 9:46 |
9. | „Tornado” | 2:46 |
10. | „You Die or I Do” | 3:04 |
11. | „Launch” | 2:29 |
12. | „Ignition” | 1:12 |
13. | „I Will Find Him” | 2:57 |
14. | „This Is Clark Kent” | 3:36 |
15. | „I Have So Many Questions” | 3:21 |
16. | „Flight” | 4:09 |
17. | „What Are You Going to Do When You Are Not Saving the World?” | 5:26 |
57:12 |
W celu stworzenia oficjalnej strony filmu, Warner Bros. i DC Comics zdobyły prawa do domeny manofsteel.com, używanej przez osobę publiczną[107]. 20 listopada 2012 roku, z okazji premiery DVD i Blu-ray filmu Mroczny Rycerz powstaje, Warner Bros. uruchomiło na stronie filmu odliczanie, którym fani mogli dzielić się na portalach takich jak Facebook czy Twitter, aby odblokować „ekskluzywną nagrodę”[108]. 3 grudnia 2012 roku ujawniono, że jest nią oficjalny teaserowy plakat Człowieka ze stali[108]. Przedstawiał on aresztowanego Supermana i spotkał się z pozytywną reakcją, wywołując wiele spekulacji na temat fabuły filmu[109]. 10 grudnia 2012 roku pod adresem dsrwproject.com pojawiła się strona internetowa, na której udostępniono sygnały dźwiękowe do rozszyfrowania przez widzów[110]. Ze względu na prawa autorskie do strony odkryto, że jest ona związana z filmem[110]. Rozszyfrowana wiadomość prowadziła czytelników do innej strony internetowej z odliczaniem do publicznej premiery zwiastuna[111][112]. W oczekiwaniu na film, firma Mattel zaprezentowała serię zabawek, zawierającą figurki Movie Masters[113]. Ponadto, firma Lego wypuściła trzy zestawy Człowieka ze stali, inspirowane scenami z filmu[113]. Rubie’s Costume Co. wypuściła także nową linię kostiumów i akcesoriów, inspirowanych filmem[113]. Film miał zarobić ponad 160 milionów dolarów dzięki marketingowi[114].
Warner Bros. zatrudniło chrześcijańską firmę marketingową Grace Hill Media, aby pomóc w rozpowszechnianiu chrześcijańskiej tematyki filmu wśród religijnych demografów[115][116]. W związku z tym, że hollywoodzkie studia filmowe często kierują swoje filmy do określonych grup religijnych i kulturowych, stworzono specjalne zwiastuny, w których podkreślono tonację religijną[116][115]. Wcześniej Warner Bros. skierowało do grup wyznaniowych takie filmy, jak Wielki Mike, Pamiętnik, Księga ocelenia oraz serię Harry Potter[115][116]. Warner Bros. zwróciło się także do profesora Craiga Detweilera z Pepperdine University z prośbą o „stworzenie koncentrującego się na Supermanie konspektu kazania dla pastorów, zatytułowanego Jesus: The Original Superhero”[116].
Światowa premiera Człowieka ze stali z udziałem głównych członków obsady i ekipy produkcyjnej miała miejsce 10 czerwca 2013 w Lincoln Center’s Alice Tully Hall w Nowym Jorku[117][118]. 13 czerwca produkcja ukazała się m.in. w Japonii, Danii, Chile, Argentynie i Portugalii[119]. W Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych film zadebiutował 14 czerwca[119]. Tego samego dnia premiera miała miejsce m.in. w Brazylii, Meksyku, Turcji, Kolumbii i Bułgarii[119]. We Francji Człowiek ze stali ukazał się 19 czerwca, a dzień później w Niemczech i Grecji[119]. 21 czerwca miała miejsce premiera w Polsce, Hiszpanii i Norwegii, a 26 czerwca w Szwecji[120][119].
W formacie 3D i IMAX film zadebiutował 14 czerwca 2013[121][122].
W formacie DVD oraz Blu-ray i Blu-ray 3D film został wydany 12 listopada 2013, a w Wielkiej Brytanii 2 grudnia 2013[123][124]. Według stanu na marzec 2022, sprzedano ponad 2,3 miliona płyt DVD oraz 3,3 miliona płyt Blu-ray, co daje odpowiednio 44,2 miliona dolarów i 76 milionów dolarów zysku[125]. 19 lipca 2016 film został wydany w formacie 4K Ultra HD Blu-ray[126].
Człowiek ze stali zarobił 291 milionów dolarów w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie oraz 377 milionów dolarów na innych rynkach, osiągając łączny zysk 668 milionów dolarów na całym świecie, co czyni go najlepiej zarabiającym solowym filmem o Supermanie w historii i drugim co do wielkości po uwzględnieniu inflacji[127][128]. Jest to również drugi co do wielkości najlepiej zarabiający reboot wszech czasów, po Niesamowitym Spider-Manie[129]. Serwis Deadline Hollywood obliczył, że zysk netto filmu wyniósł 42,7 miliona dolarów po uwzględnieniu wszystkich wydatków i przychodów, co czyni go dziewiątą najbardziej dochodową premierą 2013 roku[129]. W weekend otwarcia film zarobił 116,6 miliona dolarów, w tym 17,5 miliona dolarów w kinach IMAX[130].
Film zarobił ostatecznie 44 miliony dolarów w dniu otwarcia i 56,1 miliona dolarów licząc pokazy przedpremierowe[128]. Wartość brutto w dniu otwarcia była drugą najwyższą kwotą dla filmu, niebędącego sequelem i dwudziestą co do wielkości w historii[128]. 116,6 mln dolarów brutto w weekend otwarcia było trzecią najwyższą kwotą w 2013 roku, za Iron Manem 3 (174,1 mln dolarów) i Igrzyska śmierci: W pierścieniu ognia (158,1 mln USD) i trzecią co do wielkości wśród filmów niebędących sequelami, po Avengers (207,4 mln USD) i Igrzyska śmierci (152,5 mln USD)[131][132].
Człowiek ze stali zarobił 73,3 miliona dolarów w weekend otwarcia w 24 krajach, w tym 4,2 miliona dolarów w 79 kinach IMAX, ustanawiając tym samym rekord weekendu otwarcia dla IMAX[130]. Film ustanowił rekord dnia otwarcia na Filipinach, gdzie zarobił 1,66 miliona dolarów[133]. W Wielkiej Brytanii, Irlandii i na Malcie zysk wyniósł 5,6 miliona dolarów w dniu otwarcia i 46,1 miliona dolarów łącznie[134][135][136]. Największe wpływy poza Stanami Zjednoczonymi film uzyskał w Chinach, gdzie w ciągu czterech dni zarobił 25,9 miliona dolarów, a łącznie prawie 63,5 miliona dolarów[137][138]. Zyski z Hiszpanii wyniosły 10 milionów dolarów, z Francji 20 milionów dolarów, a w Polsce film zarobił 1,2 mln dolarów[139].
Film spotkał się z mieszanymi recenzjami krytyków. W serwisie Rotten Tomatoes 56% z 340 recenzji uznano za pozytywne, a średnia ocen wystawionych na ich podstawie wyniosła 6,2/10[138]. Na agregatorze Metacritic średnia ważona ocen z 47 recenzji wyniosła 55 punktów na 100 punktów[136]. Natomiast według serwisu CinemaScore, zajmującego się mierzeniem atrakcyjności filmów w Stanach Zjednoczonych, publiczność przyznała mu ocenę „A-” w skali od A+ do F[140].
Scott Foundas z magazynu „Variety” stwierdził, że „pozbawiony humoru ton i bezlitośnie hałaśliwa estetyka pogarszają jakość tej mocno nagłośnionej i świetnie sprzedanej atrakcji” dodając: „ambicja nakręcenia bardziej mrocznego filmu o Supermanie jest z pewnością godna podziwu, ale wiele z tego, co Snyder i Goyer postanowili naprawić, nie było w gruncie rzeczy zepsute”[141]. Peter Bradshaw z „The Guardian” ocenił film na trzy gwiazdki z pięciu możliwych, pisząc: „To wspaniała, duża, mięsista, przeżarta przygoda superbohaterska, która zasadniczo robi to, co sobie zamierzyła, choć jest zbyt długa” i stwierdzając, że brakowało „łagodnych, niewinnych przyjemności płynących z codziennego życia Supermana walczącego z przestępczością”[142]. Dan Jolin z magazynu „Empire” wystawił filmowi cztery gwiazdki na pięć i napisał: „Prosi się o więcej głębi, ciepła i humoru, ale to spektakularne film sci-fi – wielki, operowy, melodramatyczny, imponujący. To historia o pochodzeniu Supermana odpowiednia dla naszych czasów i zapowiedź tego, co mogłoby być pożądaną nową superfranczyzą[143]. Jim Vejvoda z serwisu IGN przyznał filmowi ocenę 9 na 10, chwaląc sekwencje akcji i występy Kevina Costnera, Russella Crowe’a i Michaela Shannona i stwierdzając, że jest to „najlepszy film o Supermanie od czasu oryginału z 1978 roku, który udowadnia, że DC może dorównać Marvelowi”[144]. Todd McCarthy z „The Hollywood Reporter” stwierdził, że „ogromna, pełna historii ekstrawagancja Zacka Snydera to praca odwykowa, która być może nie wołała o to, by ją wykonać, ale okazuje się tak przytłaczająca w swej wielkości i sile, że trudno się jej nie poddać”, chwaląc muzykę Hansa Zimmera[145]. Richard Corliss z tygodnika „Time” powiedział: „Film odnajduje swoją prawdziwą, wzniosłą pozycję nie wtedy, gdy ukazuje niezwykłe moce Kal-Ela, ale gdy dramatyzuje buzujące człowieczeństwo Clarka Kenta. Część „super” w Człowieku ze stali jest w porządku, ale część męska jest super”[146]. Ann Hornaday z „The Washington Post” stwierdziła, że „jałowa, przeprodukowana ścieżka dźwiękowa Hansa Zimmera” sprawia, że film „ogląda się wyjątkowo nieprzyjemnie”[147]. Peter Travers z „Rolling Stone” przyznał filmowi trzy gwiazdki na cztery, mówiąc: „Złapany w strumień pomiędzy akcją a złością, Człowiek ze stali to z pewnością wyboista jazda. Ale nie sposób pozostać ślepym na jego cuda”[148].
Jakub Popielecki z portalu Filmweb przyznał filmowi sześć gwiazdek z dziesięciu, krytykując scenariusz, ale chwaląc obsadę i pisząc, źe jest to „bezapelacyjnie widowisko pierwszej klasy”[149]. Jakub Syty z paradoks.net również ocenił film na 6 na 10, stwierdzając, że „film Zacka Snydera miał potencjał na trochę głębsze sięgniecie do psychiki mężczyzny znanego jako Clark Kent, skrywającego tożsamość najpotężniejszego herosa z komiksowego uniwersum DC”[150]. Piotr Piskozub z naEkranie.pl wystawił ocenę 7 punktów z 10 i napisał: „Człowiek ze Stali to bez dwóch zdań udana próba opowiedzenia historii pierwszego z superbohaterów na nowo”, ale stwierdził, że „oczekiwania, jak się wydaje, były znacznie większe niż najszczersze chęci Briana Michaela Bendisa”[151]. Krzysztof Walecki z portalu film.org.pl uznał, że „gdy kręci się film o najpotężniejszym ze wszystkich superbohaterów, trzeba pokazać rzeczy, których nigdzie indziej nie zobaczymy. I dzieło Snydera tej obietnicy dotrzymuje”[152]. Damian Drabik na łamach portalu kulturacja.pl skrytykował scenariusz filmu uznając go za „tandetny”, ale napisał, że film „stanowi gwarancję ponad dwóch godzin znakomitej i efekciarskiej rozrywki, która jako klasyczny odmóżdżacz sprawdzi się doskonale”[153].
Wielu recenzentów interpretowało Człowieka ze stali jako alegorię religijną, zważając na to, że Warner Bros. stworzyło stronę internetową, na której znajduje się „dziewięciostronicowa broszura zatytułowana Jesus: The Original Superhero”[154][155]. Justin Craig porównał walkę Kal-Ela do Męki Pańskiej, stwierdzając, że „Kal-El jest bardziej niż gotów poświęcić się, by ocalić mieszkańców Ziemi. Początkowo niechętny do ujawnienia światu swojej tożsamości i mocy, Superman decyduje się oddać się w ręce Zoda, aby ocalić ludzkość przed zagładą”[156]. Craig twierdzi również, że w Człowieku ze stali można odnaleźć alegorię do Trójcy Świętej: „Jor-El powraca do Kal-Ela na Ziemi jako duch, prowadząc swojego początkującego syna w jego podróży ku zbawieniu. Zanim Jor-El wysyła swojego syna na Ziemię niczym Mojżesza, mówi żonie, że tak jak Jezus, „będzie dla nich bogiem””[156]. Paul Asay z „The Washington Post” pisze, że „Superman unosi się w przestrzeni z rękami rozłożonymi jak gdyby przybity do niewidzialnego krzyża”, o czym wspomina również Craig w swojej ocenie filmu[157][156]. Główny bohater filmu ma również 33 lata i szuka „porady w kościele”[116]. Colin Liotta z The Huffington Post porównał Zoda do Adolfa Hitlera, stwierdzając: „Czuje, że jego wizja czystego Kryptonu (czyli społeczeństwa podobnego do tego, które Hitler przewidział w swoim programie eugenicznym) jest jedyną odpowiedzią na przetrwanie”[158].
Nagroda | Kategoria | Nominowani | Wynik | Źródło |
---|---|---|---|---|
Annie Awards | Najlepsze indywidualne osiągnięcie: efekty animowane w filmie aktorskim | Jonathan Paquin, Brian Goodwin, Gray Horsfield, Mathieu Chardonnet, Adrien Toupet | Nominacja | [159] |
British Academy Children’s Awards | Najlepszy film fabularny | Człowiek ze stali | Nominacja | [160] |
Critics’ Choice Awards | Najlepszy aktor w filmie akcji | Henry Cavill | Nominacja | [161] |
Golden Trailer Awards | Najlepszy zwiastun letniego blockbustera 2013 | Człowiek ze stali | Nominacja | [162] |
Najlepszy plakat letniego blockbustera 2013 | Wygrana | |||
Najlepszy plakat | Nominacja | |||
Houston Film Critics Society | Najlepsza oryginalna ścieżka dźwiękowa | Hans Zimmer | Nominacja | [163] |
NewNowNext Awards | Cause You’re Hot | Henry Cavill | Nominacja | [164][165] |
Następny film, który trzeba zobaczyć | Człowiek ze stali | Wygrana | ||
MTV Movie Awards | Najlepszy bohater | Henry Cavill | Wygrana | [166] |
People’s Choice Awards | Ulubiona aktorka dramatyczna | Amy Adams | Nominacja | [167] |
Nagroda Saturn | Najlepsza adaptacja komiksu | Człowiek ze stali | Nominacja | [168] |
Najlepsza kreacja młodego aktora lub aktorki | Dylan Sprayberry | Nominacja | ||
Najlepsze efekty specjalne | Joe Letteri, John „DJ” Desjardin, Dan Lemmon | Nominacja | ||
Teen Choice Awards | Ulubiony pocałunek | Henry Cavill and Amy Adams | Nominacja | [169] |
Film akcji lata | Człowiek ze stali | Nominacja | ||
Aktor lata | Henry Cavill | Nominacja | ||
Aktorka lata | Amy Adams | Nominacja | ||
Visual Effects Society | Najlepsza kinematografia w filmie | Daniel Paulsson, Edmund Kolloen, Joel Prager, David Stripinis | Nominacja | [170] |
Nalepsze efekty specjalne w filmie | Brian Goodwin, Gray Horsfield, Mathieu Chardonnet, Adrien Toupet | Nominacja |
Sukces Człowieka ze stali rozpoczął plany Warner Bros. na temat rozbudowanego uniwersum filmowego, z postaciami z komiksów DC Comics. W lipcu 2013, Snyder zapowiedział na Comic-Conie w San Diego, że w sequelu Człowieka ze stali, Superman i Batman spotkają się po raz pierwszy na wielkim ekranie. Cavill, Adams, Lane i Fishburne powrócą do swoich ról[171][172]. Snyder powiedział, że film będzie brać inspirację z komiksu The Dark Knight Returns[173]. W sierpniu 2013, ogłoszono, że Ben Affleck[174] zagra Batmana, zaś w grudniu 2013, Gal Gadot została obsadzona w roli Wonder Woman[175]. Później w tym samym miesiącu, scenarzysta Operacji Argo, Chris Terrio został zatrudniony do przepisania scenariusza, w związku z zaangażowaniem Davida S. Goyera w inne projekty[176]. W styczniu 2014, w związku z opóźnieniami, przesunięto datę premiery z 17 lipca 2015 na 6 maja 2016[177], a w sierpniu tego samego roku podano ostateczną datę premiery światowej – 25 marca 2016[178]. W maju 2014, ogłoszono tytuł filmu – Batman v Superman: Dawn of Justice[179]. Początkowo film miał być bezpośrednią, następną częścią Człowieka ze stali, ale został przekształcony w niebezpośrednią kontynuację[180].
Polski oddział Warner Bros. 21 kwietnia 2014 ogłosił oficjalny polski tytuł filmu – Batman v Superman: Świt sprawiedliwości, a także ujawnił, że polską datą premiery będzie 1 kwietnia 2016[181].
Choć odtwórca roli Supermana Henry Cavill nie uważa tego filmu za sequel Człowieka ze stali, Zack Snyder stwierdził, że „w pewnym sensie Batman v Superman: Świt sprawiedliwości to Człowiek ze stali 2"[182][183].
W sierpniu 2016 roku portal TheWrap poinformował, że kolejny film o Supermanie jest w zaawansowanej fazie rozwoju z najwyższym priorytetem[184]. Informacje o samodzielnym filmie o Supermanie zostały później potwierdzone przez Dany’ego Garcię, menedżera Cavilla[185]. Podczas promocji filmu Arrival, Amy Adams potwierdziła, że rozpoczęły się prace nad scenariuszem[186]. W marcu 2017 roku ogłoszono, że Warner Bros. chce, aby Matthew Vaughn wyreżyserował film[187]. W kwietniu 2018 roku poinformowano, że Christopher McQuarrie rozważał wyreżyserowanie filmu, ale zrezygnował[188][189]. W maju 2019 roku serwis Polygon poinformował, że Vaughn zrezygnował z negocjacji[190]. W lipcu 2019 roku McQuarrie ujawnił, że on i Cavill złożyli studiu propozycję wspólnego filmu o Supermanie i Zielonej Latarni, ale zostały one odrzucone[191]. W styczniu 2020 roku James Gunn powiedział, że otrzymał propozycję wyreżyserowania produkcji o Supermanie, którą odrzucił na rzecz reżyserii The Suicide Squad. Zaprzeczył jednak, jakoby film miał być sequelem Człowieka ze stali[192].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.