Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wole (łac. struma) – powiększenie tarczycy (objętość tarczycy większa niż 18 ml u kobiet lub 25 ml u mężczyzn) o różnej etiologii[1]. Nie jest ono chorobą samą w sobie, a jedynie objawem klinicznym[2]. Wole są powszechnie spotykane w populacji ogólnej[2].
Termin „wole” (tarczycy) nie jest jednoznaczny. Może odnosić się do[3]:
Skala wielkości gruczołu tarczowego (WHO):
Przyczyną rozrostu tarczycy jest jej odpowiedź na nadmierne pobudzanie przez hormon tyreotropowy (TSH) wytwarzany przez przysadkę. Nadmierna produkcja TSH jest zazwyczaj skutkiem obniżonego poziomu hormonów tarczycy we krwi. Najczęstszą przyczyną niewystarczającej produkcji hormonów tarczycy jest niedobór jodu, pierwiastka będącego ich głównym składnikiem. Inne przyczyny to działanie substancji wolotwórczych, obniżających produkcję hormonów tarczycy, np.: tolbutamid, sulfadiazyna, PAS, rodanki, jod podawany przez długi czas. Zwiększone zapotrzebowanie organizmu na hormony tarczycy (dojrzewanie, ciąża, stres).
Wole endemiczne jest to występowanie wola obojętnego lub niedoczynnego u więcej niż 10% dorosłych mieszkańców danego terenu (więcej niż 5% dzieci w wieku 6–14 lat). Wywołane jest chronicznym niedoborem jodu w pokarmach. Wole endemiczne spotykane było często na terenie Polski. Obecnie praktycznie nie występuje.
Występuje w przypadku trzech jednostek chorobowych: choroba Gravesa-Basedowa, wole guzkowe nadczynne, gruczolak toksyczny.
Wole guzkowe nadczynne (łac. struma nodosa toxica) występuje najczęściej u osób, które przez lata posiadały wole guzkowe obojętne. Można stwierdzić występowanie guzków nadczynnych, obojętnych jak i guzków nieaktywnych. Tarczyca jest twarda, nierówna. Nie stwierdza się szmeru naczyniowego.
Gruczolak toksyczny (łac. adenoma toxicum) to najczęściej pojedynczy guzek, który wymknął się spod kontroli układu podwzgórze – przysadka – tarczyca. Jest to tzw. guzek „gorący”. Wychwytuje on prawie cały jod i na skutek sprzężenia zwrotnego hamuje aktywność pozostałej części gruczołu.
Charakterystyczne dla tego rodzaju wola jest występowanie wyczuwalnych bądź też mniejszych guzków rozsianych w miąższu tarczycy. Jodochwytność ocenia się w badaniu scyntygraficznym, w którym to przy pomocy gammakamery bada się rozmieszczenie, podanego wcześniej pierwiastka promieniotwórczego, jodu 131. Klasyfikacja guzków opiera się na ich jodochwytności.
Wyróżnia się:
Niekiedy powiększenie tarczycy jest tak znaczne, że powoduje ucisk narządów sąsiednich, np. tchawicy.
Wole leczy się farmakologiczne i operacyjnie.
W przypadku wola niedoczynnego wywołanego niedoborem jodu stosuje się uzupełnianie diety w ten pierwiastek.
Wole nadczynne leczy się lekami przeciwtarczycowymi lub za pomocą jodu promieniotwórczego.
Wskazania do leczenia operacyjnego:
Przed przystąpieniem do zabiegu operacyjnego, należy zlikwidować nadczynność jeżeli taka istnieje i doprowadzić chorego do stanu eutyreozy, czyli prawidłowego poziomu hormonów tarczycy. Najcięższym powikłaniem zabiegu operacyjnego, występującym w przypadku wola nadczynnego jest tzw. przełom tyreotoksyczny.
kod ICD10 | nazwa choroby |
---|---|
ICD-10: E01 | Niedoczynność tarczycy z powodu niedoboru jodu i pokrewnych przyczyn |
ICD-10: E01.0 | Rozlane (endemiczne) wole z powodu niedoboru jodu |
ICD-10: E01.1 | Wieloguzkowe (endemiczne) wole z powodu niedoboru jodu |
ICD-10: E01.2 | Wole z powodu niedoboru jodu (endemiczne), nieokreślone |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.